«صبح من» با شخصیت های فرهنگی: حکیم ملا هادی سبزواری یکی از فیلسوفان و عالمان به نام ایرانی است که نام و آوازه ای جهانی دارد. این عالم فرزانه در دوران حکومت قاجاریه زندگی می کردند. ایشان در فلسفه و حکمت، عرفان و شعر از بزرگان زمانه خود بودند. در این مقاله می خواهیم به بررسی زندگی نامه حاج ملا هادی سبزواری، دانشمند بزرگ ایرانی بپردازیم.
دوران کودکی حاج ملا هادی سبزواری
به گزارش مجله خبری صبح من، ملا هادی بن مهدی سبزواری معروف به “حکیم سبزواری” به سال ۱۲۱۲ هجری در شهر سبزوار چشم به جهان گشود. پدرشان میرزا مهدی نام داشت که به سبب شغلش، مردم او را تاجر نامیده بودند. میرزا مهدی تاجری خوش نام و خیر بود. یکی از کارهای پدر ملا هادی ساخت مسجد و آب انبار برای مردم سبزوار بود. مادر ملا هادی، زینت الحاجیه نام داشت که از خانواده ای اصیل و با ایمان بود. برادر زینت الحاجیه، حاج محمد بیک بودند که بانی مسجدی به همین نام در سبزوار هستند.
دوران جوانی حاج ملا هادی سبزواری
حاج ملا هادی از همان اوان کودکی مشغول به یادگیری علوم دینی شدند. وی در سن ده سالگی پدرشان را که به زیارت خانه خدا رفته بود از دست دادند. سرپرستی ایشان را ملا حسین سبزواری، پسر عمه ی وی بر عهده گرفت.
ملا هادی برای تکمیل تحصیلات خود عازم شهر مشهد شد. در آن زمان اصفهان یکی از مراکز مهم برای یادگیری حکمت و فلسفه به شمار می رفت، بنابراین ملا هادی به اصفهان رفتند و هشت سال در محضر عالمان بزرگ این شهر به کسب علم همت گماشتند. ایشان بعد از اتمام تحصیلات دوباره به مشهد بازگشتند و در یک مدرسه مشغول به تدریس شدند.
بیشتر بخوانید: گالیله؛ فیلسوف، ستاره شناس و ریاضیدان ایتالیایی
زندگی خصوصی حاج ملا هادی سبزواری
حاج ملا هادی سه بار ازدواج کردند که در ازدواج اول و دوم، همسران ایشان در جوانی درگذشتند. بعد از بازگشت از سفر حج، ملا هادی به کرمان رفتند و بدون اینکه خودشان را معرفی کنند در مدرسه ای به اسم معصومیه به طلاب خدمت می کردند. حکیم سبزواری مجددا در کرمان ازدواج کردند و بعد از مدتی به مشهد برگشتند و از آنجا نیز به سبزوار زادگاه خود رفتند و تا آخر عمر در این شهر و خانه پدری خود زندگی کردند.
این حکیم بزرگوار بسیار متواضع بودند. اگرچه از لحاظ مالی بسیار متمول بودند، در تمام عمر شریف خود با کار و زراعت امورات خود و خانواده خود را تامین می کردند. حاج ملا هادی همانند پدرشان، در کارهای خیر و کمک به نیازمندان همواره پیش قدم بودند و از هیچ کمکی دریغ نمی کردند.
استادان ملا هادی سبزواری
حاج ملا هادی سبزواری در محضر عالمان بزرگی کسب علم کردند، که در این میان پنج تن از آنان بسیار تاثیر گذار بودند. حاج محمد ابراهیم کرباسی، آقا شیخ محمد تقی معروف به صاحب هدایه المسترشیدن، ملا علی مازندرانی نوری اصفهانی، ملا اسماعیل کوشکی و حاج ملا حسین سبزواری.
شاگردان حاج ملا هادی سبزواری
ملا هادی سبزواری در طول زندگی به سبب زیادت علم و دانش، شاگردان بسیاری در کلاس های درس خود داشتند. استاد بزرگ سبزواری برای تربیت و تحصیل شاگردان خود، هفت سال تلاش و کوشش می کردند و بعد از سپری شدن این مدت، شاگردان ایشان در فلسفه فارغ التحصل می شدند.
از میان انبوه شاگردان این عالم وارسته میتوان افتخارالحکما، حاج میرزا حسین علوی سبزواری، آخوند ملا حسینقلی همدانی در جزینی، صدرالعلماء علوی، شیخ عبدالحسین شیخ العراقین، ادیب پیشاوری، شیخ اسماعیل مغیثه ای، میرزا آقای حکیم دارابی جهرمی، حسن حکیم داماد، سید عبدالله موسوی زنجانی و بسیاری کسان دیگر را نام برد.
بیشتر بخوانید: زندگی نامه اقلیدس؛ کلید هندسه و بزرگترین ریاضی دان جهان
آثار حاج ملا هادی سبزواری
فیلسوف بزرگ ملا هادی در طول عمر با برکت خود آثار و کتب بسیار با ارزشی را برای آیندگان به جای گذاشته اند. تعدادی از آثار ایشان: شرح منظومه حکمت، دیوان اشعار، منظومه فقه، رساله ای در مشارکت حد و برهان، دیوان اسرار و کتابی در باب مبدا و معاد می باشد.
حاج ملاهادی سبزواری علاوه بر آثار گرانبهای خود، حاشیه ها و شرحیاتی نیز دارند، از جمله ی آنها: حاشیه بر کتاب « شوارق» ملا عبدالرزاق لاهیجی، حاشیه بر شرح اصول کافی ملاصدرا، حاشیه بر کتاب مفاتیح الغیب ملاصدرا، شرح دعای جوشن کبیر، شرح حدیث علوی و شرح فارسی بر برخی از ابیات مثنوی معنوی را می توان نام برد.
حاج ملا هادی سبزواری را از بهترین شارحان ملاصدرا می دانند، هر چند ایشان در برخی موارد با ملاصدرا اختلاف نظر دارند. یکی از کتاب های مشهور ملا هادی, کتاب منظومه است که شهرت جهانی دارد.
اشعار حاج ملا هادی سبزواری
این فیلسوف بزرگ ایرانی نه تنها در حکمت و فلسفه و علوم اسلامی سرآمد روزگار خویش بودند؛ بلکه در سرودن شعر نیز بسیار تبحر داشتند. ایشان صاحب یک دیوان به نام اسرار هستند. اشعار ملا هادی که در این کتاب جمع آوری شده، افزون بر هزار بیت اعم از غزل و رباعی است. تخلص ملا هادی در شعر، « اسرار» بوده است.
حاج ملا هادی سبزواری از منظر بزرگان
ملا هادی هم در زمان حیات خود و هم در حال حاضر دارای شهرت و احترام فراوانی است. یک دانشمند و فیلسوف اهل فرانسه به نام آرتور دوگو بینو از نام و آوازه ی این حکیم ایرانی می گوید که چگونه باعث شده بود در آن زمان افراد بسیاری از کشورهای دیگر برای کسب معرفت از محضر ایشان به سبزوار بیایند.
شاعر بزرگ پاکستانی، اقبال لاهوری نیز معتقد است که ملا هادی از بزرگان و مشاهیر به نام ایرانی است.
پروفسور توشی هیکو ایزوتسو که استاد دانشگاهی در کاناداست، اذعان دارد که حاج ملا هادی اندیشمندی برجسته است که ایران در قرن ۱۹ به خود دیده است.
بیشتر بخوانید: آشنایی با زندگی نامه و آثار «معلم ثانی»
آرامگاه حاج ملا هادی سبزواری
ملا هادی این استاد بزرگ حکمت و فلسفه، در سال ۱۲۸۹ هجری، در سن ۷۷ سالگی از این جهان فانی رخت بر بستند و به دیدار معبود خود شتافتند. پیکر پاک این عالم بزرگ مسلمان در میان غم و اندوه مردم سبزوار با عزت و احترام فراوان تشییع شد.
آرامگاه مرحوم حاج ملا هادی سبزواری، در بیرون شهر سبزوار قرار دارد. در سال ۱۳۰۰ قمری، میرزا حسن مستوفی الممالک، وزیر اعظمِ وقت، بر مزار شریف آن مرحوم آرامگاهی بنا کردند که هنوز پا برجاست.
💠 کانال «صبح من» در بله 💠 کانال «صبح من» در ایتا 💠 کانال «صبح من» در واتساپ
