آیا حیوانات برای مردگان خود عزاداری می‌کنند؟

کد خبر : 64975
19 آبان 1403 - 16:00

مرگ یکی از امور اجتناب‌ناپذیر زندگی است. انسان در طول تاریخ به این نکته دست یافته است که چگونه با این حقیقت تاریک، برخورد کند. اما آیا حیوانات نیز مرگ را درک و برای جدایی از همنوعان خود عزاداری می‌کنند؟

«صبح من» با دانستنی‌ها: مرگ یکی از امور اجتناب‌ناپذیر زندگی است. انسان در طول تاریخ به این نکته دست یافته است که چگونه با این حقیقت تاریک، برخورد کند. اما آیا حیوانات نیز مرگ را درک و برای جدایی از همنوعان خود عزاداری می‌کنند؟

به گزارش مجله‌ی خبری «صبح من»، «باربارا جی کینگ»، انسان‌شناس از دانشگاه ویلیام و مری در ویرجینیا، ایالات متحده و نویسنده‌ی کتاب «حیوانات چگونه اندوهگین می‌شوند؟» پاسخ به این سوال را به گونه‌های مختلف حیوانات، ویژگی‌های فردی آنها و همچنین شرایطی که منجر به مرگ می‌شود، مرتبط می‌داند.

باربارا می‌گوید: جانورشناسان اغلب صحنه‌های احساسی دردناکی را مشاهده و مستند کرده‌اند که نشان‌دهنده تعامل انواع مختلف حیوانات با مرگ بچه‌ها و همنوعانشان است.

«آندره گونکالوس»، کارشناس پستانداران و انسان‌شناسی در دانشگاه کیوتو در ژاپن، در این زمینه می‌گوید: از زمان ارسطو، انسان‌ها نظریه‌هایی را توسعه داده‌اند که به دیدگاه حیوانات درباره‌ی مرگ می‌پردازند.

محققی به نام «آلیشیا کارتر»، انسان‌شناس تکاملی در دانشگاه کالج لندن، سال‌ها وقت خود را صرف مطالعه بابون‌ها در نامیبیا کرد. وی می‌گوید: یک بار دیدم چند میمون، جسد یک بچه میمون یتیم را حمل می‌کنند. من واقعاً متوجه نشدم که چه چیزی باعث شد این میمون‌ها این میمون کوچک را که به گروه آنها تعلق نداشت، حمل کنند.

او در طی تحقیقات خود متوجه شد که آیین «حمل جسد کودک مرده» در میان نخستی‌ها رواج دارد و تنها انواع محدودی از میمون‌ها این مراسم را انجام نمی‌دهند و دلیل این امر را عوامل روان‌شناختی عنوان کرد. او می‌گوید که به عنوان مثال لمورها، اجساد مردگان خود را حمل نمی‌کنند زیرا این میمون‌ها از بدو تولد، متکی به خود هستند و بدون نیاز به چسبیدن به مادرشان، به شاخه های درخت می‌چسبند.

در مطالعه‌ای که به سال ۲۰۲۱ برمی‌گردد، کارتر تأیید می‌کند که آیین‌های حمل جسد در میان میمون‌های بزرگ و نخستی‌های بزرگ‌تر، به‌ ویژه زمانی که جوان‌ها با مرگ غیرخشونت‌آمیز (مثلاً به دلیل بیماری) می‌میرند، گسترده‌تر است.

او می‌گوید زمان حمل جسد از گونه‌ای به گونه‌ی دیگر و با توجه به سن هنگام مرگ و عوامل دیگر، بسیار متفاوت است. برای مثال ممکن است بیش از صد نفر از شامپانزه‌ها بدن بچه‌های خود را حمل کنند.

مراسم عزاداری برای مرگ کودکان خردسال، تنها به میمون‌ها و نخستی‌ها محدود نمی‌شود، بلکه موارد مشابهی در فیل‌ها و گونه‌ای از گرگ استرالیایی معروف به «دینگو» و برخی از موجودات دریایی نیز ثبت شده است.

در سال ۲۰۱۸ یک نهنگ ماده اورکا مشاهده شد که جسد فرزندش را برای مدت ۱۷ روز به دنبال خود می‌کشاند و جسد تقریباً هزار مایل در اقیانوس طی کرد.

اگرچه بسیاری از دانشمندان توضیح روشنی برای چسبیدن حیوانات به بدن بچه‌ها یا همنوعان خود پیدا نمی‌کنند، اما برخی می‌گویند که پدر یا مادر ممکن است در برخی موارد درک نکنند که فرزندشان مرده است. اما کارتر و کینگ با این نظر موافق نیستند و می‌گویند تلاشی که یک بزرگسال برای حمل یا جابجایی جسد کودک مرده انجام می‌دهند، با رفتار خود حیوان در شرایط طبیعی سازگار نیست.

کارتر تأیید می‌کند: رفتار مادر در قبال جسد فرزندش با چگونگی برخورد او با کودک در حالی که او زنده است تفاوت زیادی دارد.

از دیدگاه کارتر، پایبندی به حمل بدن بچه به احتمال زیاد محصول پیوند نزدیک مادر و فرزند در دنیای حیوانات است و وقتی این ارتباط برقرار شد، شکستن آن دشوار می‌شود و ممکن است یک واکنش شناختی غریزی وجود داشته باشد که مادر را مجبور می‌کند حتی پس از مرگ آنها، به کودک خود بچسبد.

کینگ می‌گوید: احساس غم، پشیمانی، ترس و شادی به انسان‌ها محدود نمی‌شود و ما انسان‌ها توسط گونه‌های دیگری که فکر و احساس می‌کنند، احاطه شده‌ایم. همین امر ما را بر آن می‌دارد تا به چگونگی برخورد با حیوانات فکر کنیم.

بیشتر بخوانید:

جالب است بدانید، جانورشناسان برخی از شامپانزه‌ها را دیده‌اند که بدن شامپازه‌های مرده را تمیز می‌کردند و دندان‌هایشان را مسواک می‌زدند!

گونکالو، محققی است که می‌گوید حتی فیل‌های آفریقایی پس از مرگ همنوع خود، برای او مراسم تدفین، ترتیب می‌دهند و بسیاری از فیل‌ها در این مراسم شرکت می‌کنند، حتی اگر در برخی از آنها ارتباط مستقیمی با فیل مرده نداشته باشند! در مواردی دیده شده است که فیل‌ها برای دفن اجساد مردگان خود، حفاری می‌کنند، اگرچه این موارد بسیار نادر است. او معتقد است که مراسم تدفین مردگان در میان فیل‌ها تا حدودی شبیه به مراسم تدفینی است که توسط انسان‌ها انجام می‌شود.

احساس غم و اندوه برای مردگان به دنیای پرندگان نیز کشیده می‌شود، مشاهدات علمی درباره‌ی پرندگانی مانند اردک‌ها، از گذراندن وقت در کنار اجساد همنوعان و حتی خوابیدن به روی جسد برای نشان دادن اندوه، حکایت دارد.

کارتر تأیید می‌کند که بسیاری از سؤالات درباره چگونگی غم و اندوه حیوانات برای همنوعان خود بی‌پاسخ مانده است و ما هنوز در ابتدای راه این تحقیقات علمی جدید هستیم.