«صبح من» با پزشکی: چشم یکی از پیچیده‌ترین اعضای بدن انسان است و بینایی یکی از ارزشمندترین دارایی‌های ماست. مشکلات و بیماری های چشم، می‌تواند باعث ناراحتی زیادی شود و در موارد شدید باعث کاهش بینایی شود. به همین دلیل است که مراقبت از چشم‌ها بسیار مهم است.
به گزارش مجله خبری صبح من، بسیاری از بیماری های چشم علائم اولیه دارند و بسیاری از آنها این گونه نیستند. افراد اغلب در شناسایی این علائم مشکل دارند و در ابتدا تمایل دارند آنها را نادیده بگیرند. تشخیص زودهنگام مشکلات و بیماری های چشم می‌تواند به حفظ این دارایی ارزشمند کمک کند. در ادامه ۱۶ بیماری رایج چشم و علائم آنها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
۱-گلوکوم یا آب سیاه (Glaucoma)
یکی از بیماری های چشم که بسیار رایج و شایع است، بیماری گلوکوم یا آب سیاه است. گلوکوم زمانی ایجاد می‌شود که فشار داخل چشم افزایش می‌یابد و در نتیجه به اعصاب بینایی آسیب وارد می‌شود. اعصاب بینایی تصاویر را به مغز منتقل می‌کنند و آسیب به این اعصاب ممکن است باعث اختلال در بینایی شود. اگر گلوکوم به موقع تشخیص داده نشود منجر به از دست دادن دائمی بینایی می‌شود. این بیماری باعث بروز هیچ گونه دردی نمی‌شود به همین دلیل تشخیص علائم اولیه گلوکوم بسیار دشوار است. با این حال اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید حتما با متخصص چشم مشورت کنید.
- قرمزی چشم
- دیدن هاله اطراف چراغ‌ها
- حالت تهوع یا استفراغ
- از دست دادن بینایی
- تیره شدن چشم
- درد در چشم
- دید تونلی
۲-آستیگماتیسم (Astigmatism)
به زبان ساده، آستیگمات به حالتی گفته می‌شود که چشمان شما کاملا گرد نباشد. همه ما تا حدی به این وضعیت مبتلا هستیم؛ اما بینایی مارا مختل نمی‌کند. البته در برخی از افراد این حالت کمی شدید است. در چنین مواردی نوری که روی چشم می‌افتد، به درستی خم نمی‌شود و باعث تاری یا موج‌دار شدن دید می‌شود. این عارضه با یک جراحی ساده چشم و یا با استفاده از عینک و لنز قابل درمان است. مردم بیشتر با این عارضه متولد می‌شوند. با این حال آسیب به چشم، بیماری و یا هر عمل جراحی چشم نیز می‌تواند باعث آستیگمات شود. دو علامت رایج آستیگماتیسم شامل تاری دید و خستگی یا فشار چشم است.
۳-آب مروارید (Cataract)
از دیگر بیماری های چشم، آب مروارید است. این وضعیت زمانی است که عدسی طبیعی چشم (که در پشت عنبیه و مردمک قرار دارد) کدر می‌شود. افراد بالای ۴۰ سال مستعد ابتلا به بیماری آب مروارید هستند. آب مروارید یکی از شایع‌ترین علل نابینایی در جهان است. انواع بیماری آب مروارید را در ادامه بررسی می‌کنیم.
آب مروارید زیر کپسولی: در پشت عدسی چشم رخ می‌دهد. افراد مبتلا به دیابت بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن هستند.
آب مروارید هسته‌ای: بر عدسی تاثیر می‌گذارد. این نوع آب مروارید با افزایش سن همراه است.
آب مروارید قشری: این حالت با تیرگی‌های سفید و مثلثی شکل تشخیص داده می‌شود. این تیرگی‌ها از حاشیه عدسی چشم شروع می‌شود و به سمت مرکز حرکت می‌کند و عمدتا در قشر عدسی اطراف هسته مرکزی رخ می‌دهد.
۴-سایش قرنیه (Corneal Abrasion)
سایش قرنیه اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که خاک یا شن در چشم شما به دام می‌افتد. در این حالت وقتی چشم‌های خود را می‌مالید، ذرات گرد و غبار باعث ایجاد خراش روی چشم شما می‌شوند. به این حالت سایش قرنیه می‌گویند. سایش قرنیه باعث ایجاد درد و سوزش در چشم می‌شود. در ادامه برخی از علائم سایش قرنیه را معرفی می‌کنیم.
- احساس گیر کردن شن یا خاک در چشم
- درد در چشم به خوص هنگام باز و بسته کردن چشم
- قرمزی چشم و اشک چشم
- حساسیت به نور
- تاری دید
- مالش بیش از حد چشم
- استفاده از لنزهای تماسی کثیف
۵-خشکی چشم (Dry Eyes)
خشکی چشم یکی از رایج‌ترین بیماری های چشم است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که اشک به خوبی نمی‌تواند چشم‌ها را روان کند. دلایل مختلفی برای تولید ناکافی اشک وجود دارد. به عنوان مثال اگر تولید اشک کافی نباشد، ممکن است خشکی چشم رخ دهد. این بیماری بسیار ناراحت‌کننده است و باعث احساس سوزش در چشم می‌شود. برخی از علائم بیماری خشکی چشم شامل مواردی است که در ادامه ذکر کرده‌ایم.
- احساس سوزش در چشم
- خراش در چشم
- احساس وجود چیزی در چشم
- مشکل در استفاده از لنزهای تماسی
- تشکیل مخاط در داخل یا اطراف چشم
- حساسیت به نور
- قرمزی روی چشم
- تاری دید
- خستگی چشم
- مشکل دید در شب (مخصوصا هنگام رانندگی)
- ریزش اشک از چشم (واکنش بدن به تحریک چشمان شما)
۶-خونریزی زیرملتحمه (Subconjunctival Haemorrhage)
این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که یک رگ خونی کوچک در زیرملتحمه چشم شما می‌شکند. ملتحمه نمی‌تواند خون را جذب کند. این باعث می‌شود تا خون در زیر آن گیر کند. خونریزی زیرملتحمه اغلب بدون ایجاد آسیب جدی به چشم رخ می‌دهد. یک عطسه شدید یا یک حمله سرفه می‌تواند باعث خونریزی رگ‌های خونی در چشم شود. علائم اولیه ممکن است باعث نگرانی شود؛ اما این وضعیت معمولا بی‌خطر است وظرف یک یا دو هفته ناپدید می‌شود. بارزترین علامت خونریزی زیرملتحمه، لکه قرمز روی قسمت سفید چشم است. این مشکل بینایی را مختل نمی‌کند و باعث ایجاد درد و یا ترشح نمی‌شود. با این حال ممکن است کمی ناراحتی یا احساس خراش روی سطح چشم خود احساس کنید. در صورت خونریزی مکرر زیر ملتحمه حتما به پزشک مراجعه کنید.
۷-جداشدگی شبکیه (Retinal Detachment)
این یک بیماری جدی از بیماری های چشم است. زمانی اتفاق می‌افتد که شبکیه که در پشت چشم قرار دارد از بافت اطراف آن جدا شود. شبکیه نور را پردازش می‌کند. در صورت آسیب دیدن شبکیه اگر فورا درمان نشود، ممکن است باعث از دست دادن دائمی بینایی شود. اگر نزدیک‌بینی شدیدی دارید و یا سابقه خانوادگی جداشدگی شبکیه دارید در معرض خطر هستید. شبکیه جدا شده اغلب درد و علائم هشداردهنده‌ای ندارد. با این حال ممکن است برخی از علائم زیر را تجربه شود.
- دیدن تعداد زیادی اجسام شناور
- جرقه‌های نور
- دید محیطی یا جانبی ضعیف
پزشک ممکن است لیزر، کرایوپکسی و یا رتینوپکسی پنوماتیک را برای درمان شبکیه آسیب دیده پیشنهاد کند.
۸-رتینوپاتی دیابتی (Diabetic Retinopathy)
سطح بالای قند خون به عروق خونی موجود در شبکیه آسیب می‌رساند. این رگ‌های خونی متورم نشت می‌کنند و از عبور خون جلوگیری می‌کنند. این می‌تواند باعث کاهش بینایی شود. دو مرحله رتینوپاتی دیابتی وجود دارد.
رتینوپاتی دیابتی غیر پرولیفراتیو (NPDR): در این مرحله رگ‌های خونی ریز نشت می‌کنند و باعث تورم شبکیه می‌شوند.
رتینوپاتی دیابتی پرولیفراتیو (PDR): این مرحله پیشرفته‌تر است و زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌های خونی جدید در شبکیه رشد می‌کنند. به این حالت نئوواسکولاریزاسیون می‌گویند. این عروق جدید اغلب خونریزی می‌کنند و دید شما را مسدود می‌کنند.
علائم رتینوپاتی دیابتی شامل موارد زیر لست.
- دیدن شناورهای بیش از حد
- تاری دید
- کوررنگی
- دید در شب ضعیف
- تغییر در دید از تاری به واضح
- دیدن نواحی تاریک در میدان دید
۹-دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (Age-Related Macular Degeneration or AMD)
یکی دیگر از بیماری های چشم، دژنراسیون ماکولا یا تخریب لکه زرد چشم است. ماکولا ناحیه مرکزی شبکیه است که حدت یا وضوح بینایی (Visual Acuity) را کنترل می‌کند. دژنراسیون ماکولا دو نوع خشک و مرطوب دارد. AMD خشک شایع‌تر است و مرحله اولیه بیماری است؛ در حالی که AMD مرطوب معمولا بدتر است و مرحله بسیار پیشرفته‌ای از شرایط است. علائم دژنراسیون ماکولا شامل موارد زیر است.
- از دست دادن حدت بینایی
- از دست دادن حساسیت
- کنتراست
- مشاهده تصاویر تحریف شده در مرکز
۱۰-یووئیت (Uveitis)
یووئیت یک اصلاح گسترده است و تعدادی از مشکلات چشمی را پوشش می‌دهد. این بیماری عمدتا Uvea، بخشی از چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این شامل التهاب و تورم چشم است که بافت‌های چشم را از بین می‌برد و باعث ضعف بینایی یا کوری می‌شود. علائم هشداردهنده یووئیت شامل موارد زیر است.
- قرمزی چشم
- درد
- تاری دید
- حساسیت به نور
- دیدن اجسام شناور
۱۱-هایفما (Hyphema)
یکی از انواع بیماری های چشم، هایفما است. هایفما وضعیتی است که در آن خون در قسمت جلویی چشم شما جمع می‌شود. خون عمدتا بین قرنیه و عنبیه جمع می‌شود. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که یک آسیب (مانند ضربه) رگ‌های خونی را پاره کند. هایفما بسیار دردناک است و می‌تواند باعث مشکلات جدی بینایی و چشمی مثل گلوکوم یا آسیب به قرنیه شود. علائم هایفما شامل موارد زیر است.
- خونریزی در جلوی چشم
- حساسیت به نور
- درد در چشم
- تاری یا مسدود شدن دید
۱۲-انسداد عروق مرکزی شبکیه (Central Retinal Vascular Occlusion or CRVO)
شبکیه چشم شامل یک شریان اصلی (سرخرگ) و یک ورید اصلی (سیاهرگ) است. هنگامی که ورید شبکیه مسدود می‌شود، این عارضه انسداد ورید مرکزی شبکیه (CRVO) نامیده می‌شود. در صورت مسدود شدن ورید، خون و مایع به داخل شبکیه می‌ریزد و باعث تورم ماکولا می‌شود و در نتیجه بر دید مرکزی تاثیر می‌گذارد. علائم CRVO شامل موارد زیر است.
- از دست دادن بینایی یا تاری دید (در یک قسمت یا تمام چشم)
- بدتر شدن تدریجی بینایی (طی چند ساعت یا چند روز)
- از دست دادن کامل بینایی
- مشاهده اجسام شناور، نقاط تاریک یا خطوط در دید
- درد و فشار در چشم آسیب‌دیده
۱۳-اسکلریت (Scleritis)
اسکلریت یکی از بیماری های چشم است که در آن صلبیه (قسمت سفید چشم) یا اسکلرا، متورم و دردناک می‌شود. بافت‌های صلبیه لایه بیرونی محافظ چشم و ۸۳ درصد از سطح چشم را تشکیل می‌دهند. در بیشتر موارد اسکلریت با سایر با سایر اختلالات خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید همراه است. بیماری اسکلریت شامل دو نوع خلفی و قدامی است. علائم اسکلریت شامل موارد زیر است.
- درد و حساسیت شدید در چشم
- تاری دید و ریزش اشک
- حساسیت شدید به نور
- از دست دادن بینایی
۱۴-رتینوپاتی با فشار خون بالا (Hypertensive Retinopathy)
این وضعیت به دلیل سطح بسیار بالای فشار خون ایجاد می‌شود. فشار خون بالا منجر به تورم رگ‌های خونی در شبکیه و باریک شدن آنها می‌شود؛ در نتیجه جریان خون به شبکیه را مسدود می‌کند. تا زمانی که وضعیت تشدید نشود هیچ علامت خاصی ظاهر نمی‌شود. علائم احتمالی رتینوپاتی با فشار بالا شامل موارد زیر است.
- تورم چشم
- کاهش بینایی
- ترکیدن رگ خونی
- دوبینی همراه با سردرد
۱۵-انحراف چشم یا استرابیسم (Strabismus)
انحراف چشم یکی دیگر از بیماری های چشم است. اگر چشم‌ها در یک راستا قرار نگرفته باشند و جهت نگاه متفاوت باشد، به این حالت انحراف چشم یا استرابیسم گفته می‌شود. برخی از افراد با انحراف چشم متولد می‌شوند (استرابیسم مادرزادی). با این حال بزرگسالان نیز ممکن است به دلیل مشکل در عصبی که چشم‌ها را کنترل می‌کند، به این وضعیت دچار شوند. این وضعیت منجر به دوبینی و مشکلات در دید محیطی می‌شود. عمل جراحی گزینه‌ای برای اصلاح این وضعیت است.
۱۶-زخم قرنیه (Corneal Ulcer)
این یک زخم باز در قرنیه است و عمدتا ناشی از عفونت ویروسی، قارچی یا باکتریایی، خشکی چشم، خراش یا پارگی قرنیه است. افرادی که از لنزهای تماسی استفاده می‌کنند بیشتر در معرض خطر ابتلا به زخم قرنیه هستند. علائم زخم قرنیه شامل موارد زیر است.
- قرمزی چشم و درد
- چرک یا ترشح غلیظ از چشم
- تاری دید
- پلک‌های متورم
- نقطه گرد سفید روی قرنیه
در ادامه و در قسمت های بعدی این گزارش به تک تک این مشکلات به صورت تخصصی نگاهی ویژه خواهیم انداخت. با ما همراه باشید.
