دعا کردن را از علی(ع) بیاموزیم

کد خبر : 74515
17 فروردین 1404 - 18:00

امام علی(ع) نه تنها اسوه‌ی شجاعت، که استاد بی‌نظیر مناجات و رازونیاز با معبود بود آنچنان که امام خمینی(ره) در توصیف یکی از فرازهای دعای ایشان می‌فرمایند: «من کوردل تاکنون نتوانستم این فراز را به جد بخوانم.»

«صبح من» با دانستنی‌های مذهبی: امام علی(ع) نه تنها اسوه‌ی شجاعت، که استاد بی‌نظیر مناجات و رازونیاز با معبود بود آنچنان که امام خمینی(ره) در توصیف یکی از فرازهای دعای ایشان می‌فرمایند: «من کوردل تاکنون نتوانستم این فراز را به جد بخوانم.»

به گزارش مجله‌ی خبری «صبح من»، حضرت علی(ع) یکی از نیایشگران بی‌نظیر اسلام است که منابع عظیمی از دعا را با نیایش خویش برای ما بر جای گذاشته است. امام عارفان در صحنه دعا نیز چون میدان جنگ، تکاور بیان را به جولان آورده است و آنچنان مفاهیمی عرفانی به جای گذاشته است که عارفی بزرگ چون حضرت امام خمینی(ره) در وصف جمله: «فهبنی یا الهی و سیدی و مولایی و ربی صبرت علی عذابک فکیف اصبر علی فراقک» می‌فرمایند: «من کوردل تاکنون نتوانستم این فقره و بعضی فقرات دیگر این دعای شریف را به جد بخوانم، بلکه آن را به زبان علی(ع) می‌خوانم و ندانم آن چیست که صبر بر آن از عذاب خدا در جهنم مشکل تر است.»

این نیایش‌ها و درخواست‌های امام بزرگ عارفان است که او را در چشم دشمنانش نیز بسیار بزرگ می‌کند.

در این مطلب، گنجینه‌ای از عمیق‌ترین نیایش‌های حضرت علی(ع) را در محورهای زیر بررسی می‌کنیم:

دعاهای عارفانه در حق پیامبر اکرم(ص)
درس‌های استغفار به سبک امیرالمؤمنین
درخواست‌های معنوی که جان را صیقل می‌دهد
راز شهادت‌طلبی در مناجات‌های علوی

نیایش‌های عارفانه در حق پیامبر(ص)

بار خدایا، عرصه وسیعی از سایه بی‌کرانت را بر آن وجود نازنین بگستران. از خیرات فراوان فضل و احسانت بر او عنایت فرما، آن چنان که شایسته عظمت رسالتی که او در این دنیا تبلیغ نمود، بوده باشد و منزلت و مقام آن سرور کائنات را در دیار ابدیت از همه منزلت‌ها و مقامات بالاتر بفرما و بنائی را که او برای نجات انسان‌ها نهاده است بر همه بناهای بنیان گذاران بلند بدار. نوری که بر آن وجود پاک عنایت فرموده ای تکمیل و اتمام بفرما.

من به تو نیازی دارم که جز فضل تو نمی‌تواند آن را جبران کند و این فقر و پریشانی را جز احسان وجود تو نتواند رفع نماید، پس در این مقام، رضای خویشتن را به ما عطا کن و دست نیاز ما را از دامن غیر خود کوتاه گردان.

در جای دیگر نیز در مورد حضرت رسول اکرم(ص) می‌فرمایند: خداوند، از عدالت خود برای آن بزرگوار خطی وافر عطا فرما، و پاداشی از خیر فراوان از فضل خود به آن صاحب رسالت عنایت فرما، خداوندا، بنای او را بالاتر از بنای بناکنندگان قرار بده و او را از بهترین الطاف میزبانی در بارگاهت اکرام بفرما، و مقام و منزلت او را شریف بگردان، وسیله برای او عنایت بفرما و از عظمت و فضیلت برخوردارش بساز.

مدرسه استغفار علوی

مقصود از آمرزش بنده به وسیله خداوند یا این است که حضرت حق در قیامت گناهانش را بپوشاند تا به هلاکت اخروی دچار نشود و یا گناهانش را برای مردم دنیا فاش نکند تا رسوا شود. مغفرت به هر دو معنی، نتیجه اش یک چیز است و آن توفیق دست یافتن به سعادت اخروی و دوری از پیروی شیطان بر انجام گناه است.

آمرزش طلبی امام در دعاهای ایشان، در موارد زیر است:

بخشش گناهانی که خداوند به آنها آگاه‌تر است.
آمرزش وعده‌هایی که در پیش خود برای رضای خدا انجام دادن آنها تعهد کرده، اما آنها را انجام نداده است.
غفران خواستن از این که نفس، کارهای خیر مورد رضای خدا را با ریاکاری و خودبینی و غرور در می‌آمیزد و نیت قربت را به قصد غیر خدا تبدیل می‌کند.
مغفرت خواستن از گناهانی که با اشاره چشم صورت می‌گیرد.
مغفرت خواهی از شهوات نفسانی.
آمرزش خواهی از گناهانی که از لغزش زبان حاصل شده است.

با توجه به موارد بالا، شارحین در رابطه با ارتکاب گناه یا عدم ارتکاب گناه توسط حضرت بحث نموده و بعضی گفته‌اند مغفرت خواستن آن حضرت بر فرض وقوع است و بعضی عنوان نموده‌اند که این دعا را امام(ع) برای تربیت افراد امت و آموزش دادن چگونگی آمرزش‌خواهی از گناهان آورده‌اند و یا به منظور تواضع و فروتنی در پیشگاه حق و اقرار به بندگی ذکر کرده‌اند.

شهادت‌طلبی در مناجات

این درخواست در چند مورد به چشم می‌خورد از جمله:

مقصود از آمرزش بنده به وسیله خداوند یا این است که حضرت حق در قیامت گناهانش را بپوشاند تا به هلاکت اخروی دچار نشود و یا گناهانش را برای مردم دنیا فاش نکند تا رسوا شود.

«و ان اظهرتهم علینا، فارزقنا الشهاده و اعصمنا من الفتنه » و چنانچه آنها را بر ما غلبه دادی شهادت نصیب ما گردان و از شرک و فساد ما را نگاه دار» «نسأل اللّه منازل الشهداء و معایشه السعداء و مرافقه الانبیاء ؛ از خدا می‌خواهیم که درجات شهیدان، و زندگی سعادت مندان، و همنشینی پیامبران را به ما عنایت کند.».«و ان یختم لی و لک بالسعاده و الشهاده » و از او مسئلت دارم که زندگی من و تو را با سعادت و شهادت پایان بخشید.

درس‌های کاربردی برای زندگی امروز

وقتی برای روبه رو شدن با مردم شام در صفین مصمم می‌شوند از خداوند درخواست عدم ستم با دشمنان در موقع پیروزی را می‌نمایند، حضرت در حق کسانی که آماده رفتن به جنگ هستند دعا می‌کنند، از خداوند می‌خواهند که در صورت پیروزی در میدان نبرد، جنگجویان پیروز را از خطر غرور که باعث انحراف از جاده حق می‌شود، حفظ بفرمایند.

از زبان پرهیزکاران عرضه می‌دارد که: بار پروردگارا، ما را در مورد گناهانی که به ما نسبت می‌دهند مواخذه مفرما و نسبت به نیکی هایی که درباره ما گمان می‌برند و ما را از آن برتر قرار ده و گناهانی را که نمی دانند بیامرز.

یا می‌فرماید: از خدا می‌خواهیم که ما و شما را از کسانی قرار دهد که هیچ نعمتی آنها را مست و مغرور نمی کند، و هیچ هدفی او را از اطاعت پروردگار بازنمی دارد و بعد از فرارسیدن مرگ پشتیبانی و اندوه در او راه نمی یابد. که در خواست عدم طغیان است در برابر نعمت‌های خداوند.

یا درخواست می‌کند: پروردگارا، آبرویم را با بی نیازی نگاه دار و شخصیتم را در اثر فقر ساقط مگردان که از روزی خوران تو درخواست روزی کنم و از اشخاص پست خواستار عطوفت و بخشش باشم و به ستودن آن کس که کمکم می‌کند مبتلا گردم و به مذمات و بدگویی از آنکه به من نمی بخشد آزمایش شوم، و تو در ماورای همه اینها سرپرست منی که ببخشی یا منع نمایی.

و یا می‌فرمایند: از خدا می‌خواهیم که درجات شهیدان، و زندگی سعادت مندان، و همنشینی پیامبران را به ما عنایت کند و از او مسئلت دارم که زندگی من و تو را با سعادت و شهادت پایان بخشد.

و یا این مطلب که: من به تو نیازی دارم که جز فضل تو نمی تواند آن را جبران کند و این فقر و پریشانی را جز احسان وجود تو نتواند رفع نماید، پس در این مقام، رضای خویشتن را به ما عطا کن و دست نیاز ما را از دامن غیر خود کوتاه گردان.

علاوه بر موارد فوق، در خطبه‌های ۱۱۴ و ۱۴۳ و حکمت ۴۶۲ حضرت، طلب باران از خداوند می‌نمایند.

دعاهای امام علی(ع) دریایی است بی‌کران که هر فراز آن، دنیایی از معارف را در خود جای داده است. همان‌گونه که امام خمینی(ره) به عجز خود در برابر عمق این دعاها اعتراف کرده‌اند، ما نیز باید این گنجینه الهی را بیشتر بشناسیم و از آن بهره ببریم.