«صبح من» با دانستنی ها: سنگ گرانیت (Granite) یا سنگ خارا نوعی سنگ آذرین است که آن را به عنوان مقاوم‌ترین سنگ می‌شناسیم. سنگ گرانیت چیست و چه عاملی منجر به مقاومت بالای این سنگ می‌شود؟ در این مقاله می‌خواهیم با بررسی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی گرانیت به دلیل مقاومت بالای این سنگ پی ببریم. گرانیت به شدت در برابر سایش، فشار، اسید و وزن مقاوم است و به دلیل همین ویژگی‌ها کاربردهای متعددی در ساخت و ساز دارد.
سنگ گرانیت
به گزارش مجله خبری صبح من، سنگ گرانیت یک سنگ آذرین با رنگ‌های روشن است که به عنوان مستحکم‌ترین سنگ طبیعی شناخته می‌شود. ذرات موجود در بافت سنگ گرانیت به اندازه‌ای درشت هستند که با چشم غیر مسلح می‌توانید اجزای سازنده سنگ را مشاهده کنید.
نحوه تشکیل سنگ گرانیت
مواد مذاب از لایه‌های عمیق زمین می‌جوشند و سعی می‌کنند خود را به سطح زمین برسانند؛ اما اگر موفق به انجام این کار نشوند به آرامی سرد شده و اندکی پایین‌تر از سطح زمین کریستالی شده و تبدیل به سنگ گرانیت می‌شوند. هر اندازه ماگما با سرعت کمتری سرد شود، کریستال‌های موجود در گرانیت بزرگتر خواهند بود.
در موارد خاصی ممکن است کریستال‌های موجود در گرانیت تا ۵ سانتی‌متر قطر داشته باشند. معمولا گرانیت در محل تلاقی قاره‌ها و صفحه‌های اقیانوسی تشکیل می‌شود؛ نکته جالب توجه اینکه گرانیت‌ها در نزدیکی سطح زمین سرد می‌شوند و به همین دلیل تحت تاثیر فرسایش رسوبی قرار می‌گیرند.
سنگ گرانیت (Granite) پس از الماس سخت‌ترین سنگ طبیعی به شمار می‌رود و از کوارتز ساخته شده است. این سنگ مقاومت حرارتی بالایی داشته و با تخلخل بسیار پایین، جذب آب پایینی دارد. گرانیت تراکم بالایی دارد و در برابر اسید مقاوم است.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع سنگ (لوح)
انواع سنگ گرانیت
سنگ گرانیت با توجه به نوع شکل‌گیری در طبیعت به انواع متفاوتی تقسیم می‌شود:
- سنگ‌هایی که در نتیجه فرآیند دگرگونی به گرانیت تبدیل می‌شوند.
- سنگ‌هایی که در نتیجه نفوذ ماگمای مایع به بافت دیگر سنگ‌ها به گرانیت تبدیل می‌شوند.
- سنگ‌هایی که در نتیجه آب گرمایی به گرانیت بدل می‌شوند.
در بازار ایران سنگ‌های گرانیت با توجه به نحوه تولید دسته‌بندی شده و از نظر کیفی طبقه‌بندی می‌شوند.
گرانیت از چه موادی تشکیل شده است؟
بخش عمده سنگ گرانیت را کوارتز و فلدسپات تشکیل می‌دهند. جالب است بدانید که تنها زمانی یک سنگ را گرانیت می‌نامیم که در ترکیبات آن حداقل ۲۰ درصد کوارتز به کار رفته باشد و بیش از ۲۰ درصد مواد معدنی تیره در آن وجود نداشته باشد. فلدسپات نوعی کانی بلورین است که از سیلیکات آلومینیم، سدیم، پتاسیم و کلسیم تشکیل شده و در سنگ‌های آذرین به وفور یافت می‌شود. البته در ترکیب سنگ گرانیت میکا، آمفیبول (Amphibole) و دیگر مواد معدنی نیز یافت می‌شوند. اگر گرانیت را زیر نور خورشید نگه دارید، به دلیل وجود میکا (Mica) سنگ برق خواهد زد. در واقع تمام روزنه‌های چشمک‌زن ظریفی که در سطح سنگ گرانیت مشاهده می‌کنید، میکا هستند.
رنگ بندی سنگ گرانیت
ایجاد رنگ‌های قرمز، صورتی، خاکستری، سبز آبی، سیاه و سفید در گرانیت در واقع حاصل وجود مواد معدنی متفاوت در این سنگ و سرعت خنک شدن ماگما است. در ادامه شما را با برخی از انواع رنگ‌های گرانیت و دلیل به وجود آمدن آنها آشنا می‌کنیم:
سفید تا خاکستری
سنگ گرانیت که بخش عمده آن کوارتز و فلدسپات باشد معمولاً به رنگ سفید یا خاکستری است. وجود دیگر مواد معدنی منجر به ایجاد نقاط تیره و روشن در چنین سنگی می‌شود
صورتی و قرمز
در صورتی که در ترکیبات فلدسپار پتاسیک (Potassium feldspar) وجود داشته باشد، سنگ به دلیل وجود پتاسیم طیف رنگی یا تنالیته صورتی و قرمز به خود می‌گیرد. با توجه به درصد فلدسپار پتاسیک موجود در سنگ تنالیته‌های صورتی تا قرمز متفاوت است.
سبز
وجود مواد معدنی مانند کلریت (Chlorite – ماده کانی که نوعی سیلیکات است) و اپیدت (Epidote – نوعی کانی) منجر به بروز رنگ سبز در گرانیت می‌شود. مواد معدنی معمولاً در گرانیت‌هایی یافت می‌شوند که تحت تاثیر فشار و حرارت بسیار بالا بوده‌اند. در ایران گرانیت سبز از معدن بیرجند استخراج می‌شود.
آبی
رنگ آبی به واسطه وجود مواد معدنی مانند سودالیت (Sodalite) و لازوریت (Lazurite) یا همان لاجورد ایجاد می‌شود. این مواد معدنی در گرانیت‌هایی یافت می‌شود که در معرض فرایند آبگرمایی بوده‌اند.
سیاه
بیوتیت (Biotite) یا میکای سیاه و آمفیبول سیاه (Hornblende) نیز عامل ایجاد رنگ سیاه در گرانیت هستند. کم یا زیاد شدن این مواد معدنی در بافت سنگ منجر به تیره و روشن شدن سنگ خواهد شد. گرانیت نطنز ایران سیاه رنگ است.
تاثیر سرعت خنک شدن ماگما روی رنگ گرانیت
توجه داشته باشید که درصد وجود هر یک از این مواد معدنی در سنگ می‌تواند منجر به ایجاد تونالیته متفاوتی شود. از سوی دیگر سرعت سرد شدن ماگما نیز نقش زیادی روی رنگ سنگ خواهد داشت هر اندازه سنگ با سرعت کمتری خنک شود کریستال‌ها بزرگتر و رنگ روشن‌تر خواهد بود. در حالی که هر اندازه سنگ با سرعت بیشتری خنک شود. وجود مواد معدنی دیگر مانند آهن و منیزیم نیز می‌تواند منجر به ایجاد رنگ‌های متفاوتی در سنگ شود.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع سنگ (بازالت)
تمیز کردن سنگ گرانیت
گرانیت مقاوم‌ترین و بهترین انتخاب برای استفاده در آشپزخانه و کف فضاهای داخلی و خارجی است. در واقع محدودیتی برای استفاده از گرانیت وجود ندارد. اگر نحوه تمیز کردن سنگ گرانیت را بدانید به خوبی می‌توانید تا سال‌ها از جلوه باشکوه این سنگ لذت ببرید.
شرایط مناسب برای ایجاد سنگ گرانیت
فرایند تولید گرانیت در طبیعت بسیار پیچیده است و شرایط باید به شکل خاصی مهیا باشد. در ادامه شما را ویژگی‌های بستر مناسب برای تشکیل گرانیت در طبیعت آشنا می‌کنیم:
دمای بالا
دمای بالا اولین عامل برای تولید سنگ گرانیت است. سنگ‌هایی که در عمق زمین وجود دارند به واسطه دمای بالا ذوب شده و مواد مذاب تبدیل می‌شوند. دمای مورد نیاز برای ذوب شدن سنگ‌ها حداقل ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد است.
فشار بالا
فشرده شدن سنگ‌ها دما را بیش از پیش افزایش می‌دهد؛ معمولاً تشکیل گرانیت حداقل ۵ تا ۱۰ کیلومتر زیر سطح زمین اتفاق می‌افتد.
سرعت خنک شدن
ماگما به آرامی خنک شده و سفت می‌شود و کریستال‌های معدنی بزرگی را می‌دهد که در یکدیگر قفل شده‌اند و بافت منحصر‌به‌فرد گرانیت را تشکیل می‌دهند. گرانیت برای داشتن این ظاهر متفاوت که مملو از کریستال‌های بزرگ در هم تنیده است و باید به آرامی خنک شود.
آب
آبی که در درون مواد مذاب یا ماگما وجود دارد نقش کاتالیزور را به عهده گرفته و سنگ‌ها را سریع‌تر ذوب می‌کند. از سوی دیگر آب می‌تواند به‌سادگی مواد معدنی مورد نیاز برای ساخت گرانیت را با خود حمل کند.
سنگ‌های فلسیک
فلسیک‌ها سرشار از کوارتز و فلدسپات هستند و این دو ماده عناصر حیاتی برای ساخت گرانیت هستند. همانطور که متوجه شده‌اید طبیعت برای ایجاد سنگ گرانیت از ترکیبی از فشار و دمای بالا، آب و سنگ‌های فلسیک کمک می‌گیرد و با گذر زمان ماگما به آرامی سرده شده و به گرانیت تبدیل می‌شود. معمولا مواد اولیه برای ساخت گرانیت در مناطقی که بیشترین فعالیت‌های آتشفشانی را در تاریخچه خود داشتند به وفور یافت می‌شود.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع سنگ (توف)
ویژگی های سنگ گرانیت
گرانیت نوعی سنگ آذرین است که به وفور در ساختمان سازی و ساخت و ساز به کار برده می‌شود. در این بخش به بررسی ویژگی‌های ظاهری و سپس به بررسی ویژگی‌های شیمیایی این سنگ می‌پردازیم:
ویژگی‌های فیزیکی و ظاهری
- چگالی: چگالی این سنگ نیز بسیار بالاست و به طور متوسط چگالی سنگ در هر سانتی‌متر مربع ۲.۶۴ گرم است.
- بافت: با نگاهی به بافت سنگ متوجه ذرات درشت و دانه‌ای سنگ می‌شوید. در واقع کریستال‌های سنگ به وضوح قابل رویت هستند.
- تخلخل: میزان خلل و فرج موجود در سنگ گرانیت بسیار کم است و همین مسئله منجر به افزایش استحکام آن شده است. این سنگ به شدت در برابر نفوذ آب و هوازدگی مقاوم است.
ویژگی های شیمیایی
- ترکیبات: در ساختار سنگ گرانیت مواد معدنی از جمله فلدسپات، کوارتز، میکا، بیوتیت، آمفیبول و پیروکسن (Pyroxene) یافت می‌شود.
- مقاومت در برابر اسید: سنگ گرانیت به شدت در برابر اسیدها مقاوم است؛ به همین دلیل انتخاب مناسبی برای کانترتاپ یا محل‌هایی است که در معرض مواد اسیدی هستند.
- واکنش‌پذیری: میزان واکنش پذیری سنگ گرانیت در برابر مواد شیمیایی نزدیک به صفر است؛ به همین دلیل می‌توانید از آن در محل‌هایی که در تماس با مواد شیمیایی هستند به راحتی استفاده کنید.
مزایای استفاده از سنگ گرانیت
این سنگ بخاطر ویژگی هایی که دارد، مزایا و معایب زیادی دارد. در این بخش به بررسی مزایا و معایب سنگ گرانیت می‌پردازیم، بخشی از مزایای گرانیت به شرح زیر است:
دوام بالا
گرانیت مستحکم‌ترین سنگ ساختمانی طبیعی است و فرقی نمی‌کند تا چه اندازه از آن استفاده کنید این سنگ به سادگی آسیب نمی‌بیند. به همین دلیل گرانیت انتخاب بسیار مناسبی برای کف، دیوارها و سطوحی است که بار سنگینی را تحمل می‌کنند. از سوی دیگر به خاطر همین دوام بالا فرایند برش و تولید اسلب‌های سنگ گرانیت به سادگی انجام می‌شود و نتیجه نهایی تمیزتر است.
ثبات گرمایی
این سنگ از سرد شدن مواد مذاب تشکیل شده است و تحت تاثیر گرما تغییر ماهیت نمی‌دهد. بنابراین بدون نگرانی از تغییر رنگ و شکستگی ظروف داغ آشپزخانه را روی سنگ گرانیت قرار دهید یا از آن در طراحی شومینه استفاده کنید.
سختی بالا
گرانیت سنگ بسیار سخت و محکمی است. سختی این سنگ در مقیاس سختی Mohs در حدود ۶-۷ است. مقیاس سختی Mohs معیاری از ۱ تا ۱۰ است.
رنگ بندی متنوع
همانطور که در بخش‌های قبلی گفته شد به دلیل وجود مواد معدنی متفاوت و سرعت متغیر خنک شدن ماگما این سنگ در رنگ‌های متنوعی از سفید، سیاه، سبز، آبی، صورتی و قرمز در طبیعت یافت می‌شود.
بیشتر بخوانید: سنگ آنتراسیت چیست و چه کاربردی دارد؟
معایب استفاده از سنگ گرانیت
در بخش قبل به بررسی مزایای سنگ گرانیت پرداختیم. اکنون نوبت به آن رسیده است که معایب سنگ گرانیت را بررسی کنیم. معایب سنگ گرانیت عبارتند از:
شکاف های گرانیت
همانطور که می‌دانید گرانیت تحت فشار بسیار بالا ایجاد می‌شود و این فشار می‌تواند منجر به بروز شکاف در سنگ شود. درست است که با استفاده از فرآوری‌های متفاوت و توری اپوکسی می‌توان تا حد زیادی این شکاف ها را برطرف کرد؛ اما هنگام خرید باید این نکته را در نظر داشته باشید که سنگی که شکاف عمیقی دارد برای مکان‌هایی که متحمل فشار زیادی هستند مناسب نخواهد بود.
منافذ
میزان تخلخل و منافذ گرانیت در مقایسه با دیگر سنگ‌ها کمتر است؛ اما با این حال باز منافذی در خود دارد. پیشنهاد می‌کنیم سالی یک بار کانترتاپ گرانیت خود را آب بندی کنید تا در ادامه با مشکلی روبه‌رو نشوید.
عدم یکپارچگی
طرح گرانیت‌ها یکسان نیست و پیدا کردن دو اسلب یکسان کار بسیار دشوار و در مواردی غیرممکن است. احتمال اینکه دو اسلب گرانیت از نظر ظاهری تفاوت‌هایی داشته باشند بسیار بالاست.
کاربردهای سنگ گرانیت
سنگ گرانیت انتخاب بسیار محبوبی است که قرن‌ها در ساخت و سازهایی که به دست بشر انجام شده ایفای نقش کرده است. مقاومت و سختی بالای این سنگ در کنار طول عمر زیاد، این سنگ را به انتخاب مناسبی برای فضای داخلی و خارجی ساختمان‌ها تبدیل کرده است. در ادامه شما را با برخی از کاربردهای این سنگ آشنا می‌کنیم:
ساخت و ساز
سنگ گرانیت به دلیل مقاومت و طول عمر بالا یکی از بهترین انتخاب‌ها برای ساخت و ساز است. معمولاً از این سنگ برای ساخت فونداسیون، دیوارها، کف و دیگر اجزای ساختمان استفاده می‌شود. از سوی دیگر سنگ گرانیت انتخاب بسیار مناسبی برای روکش نمای خارجی ساختمان‌هاست؛ زیرا مقاومت بسیار بالایی دارد و می‌تواند ظاهر شکیل خود را سال‌ها حفظ کند.
کانترتاپ
انتخاب سنگ طبیعی برای کانترتاپ در معماری مدرن رواج پیدا کرده است. کانترتاپ گرانیت یکی از جذاب‌ترین انتخاب‌ها برای آشپزخانه و سرویس بهداشتی است. این سنگ در کنار زیبایی و دوام بالا به سادگی نگهداری می‌شود و نیاز به مراقبت زیادی ندارد.
سنگ گرانیت برای اپن
سنگ گرانیت برای اپن بسیار گزینه مناسبی است سنگ گرانیت به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر مواد اسیدی و شیمیایی بهترین نوع سنگ برای استفاده در اپن می‌باشد. سنگ گرانیت برای اوپن باید در برابر خط و خش نیز بسیار مقاوم باشد که همین دلیل نیز باعث می‌شود سنگ گرانیت انتخاب بهتری نسبت به دیگر سنگ ها باشد.
کف
سنگ گرانیت انتخاب بسیار خوبی برای کف داخل بنا و خارج آن است. گرانیت در برابر ترافیک بالا و عبور و مرور آسیب نمی‌بیند. شما می‌توانید سنگ گرانیت را با فرآوری‌های متفاوت برای کف ساختمان سفارش بدهید.
بیشتر بخوانید: چگونه شهاب سنگ را تشخیص دهیم؟
روشویی
روشویی گرانیتی به نوعی از روشویی گفته می‌شود که از سنگ گرانیت ساخته شده باشد. روشویی گرانیتی یکی از بهترین مدل های روشویی می‌باشد، دلیل آن هم این است که سنگ گرانیت در برابر مواد شیمیایی و مواد اسیدی به شدت مقاوم است. از این سنگ در همه قسمت ها استفاده کنید بدون اینکه نگرانی داشته باشید.
مجسمه ها و یادواره ها
درست است که مرمر انتخاب مجسمه‌ساز برجسته ایتالیایی یعنی میکل‌آنژ (Michelangelo) بوده است؛ اما گرانیت از نظر استحکام دوام یادواره‌ها و سنگ قبرها را برای قرن‌ها تضمین می‌کند.
شومینه
گرانیت در برابر حرارت مقاومت بسیار بالایی دارد و به همین دلیل یکی از بهترین انتخاب‌ها برای ساخت شومینه است. استفاده از این سنگ در ساخت شومینه‌ها علاوه بر زیبایی، دوام بالایی را نیز به همراه دارد.
کف پارکینگ
انتخاب سنگ کف برای پارکینگ بسیار مهم است، سنگی که برای کف پارکینگ انتخاب می‌کنید باید دوام بالایی داشته باشد و از این گذشته ظاهر مناسبی نیز داشته باشد. انتخاب سنگ گرانیت برای کف پارکینگ بسیار رایج است.
سنگ روی میز
در کنار کانترتاپ شما می‌توانید از گرانیت به عنوان سنگ روی میز ناهارخوری یا میز عسلی و حتی به عنوان قفسه در اتاق نشیمن یا اتاق خواب استفاده کنید.
دیگر کاربردها
با توجه به ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی فوق‌العاده این سنگ می‌توانید از آن برای محوطه‌‌سازی، جواهرسازی، سنگ فرش، سنگ پله گرانیت و مجسمه‌سازی استفاده کنید. برای راهروهایی که در محوطه بنا طراحی می‌کنید از سنگ فرش گرانیت استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: آشنایی با انواع سنگ (آندزیت)
فاکتورهای تعیین قیمت سنگ گرانیت چیست؟
قیمت سنگ گرانیت بر اساس ضخامت، ابعاد شیوه فراوری تعیین می‌شود. هر اندازه بافت و رنگ سنگ شفاف‌تر باشد قیمت آن بالاتر می‌رود و سنگی که شکاف بیشتری داشته باشد قیمت کمتری خواهد داشت. در این بخش شما را با برخی از عوامل تاثیرگذار روی قیمت سنگ گرانیت آشنا می‌کنیم:
کمیاب بودن
سنگ گرانیت بیش از ۸۰ درصد از سطح زمین را پوشانده است؛ اما بسیاری از سنگ‌های گرانیتی که استخراج می‌شوند الگوها و رنگ‌های دلپذیری ندارند. اگر به دنبال یک گرانیت خاص با رنگ‌بندی متفاوت هستید، باید هزینه بالاتری بپردازید.
معدن
گرانیت در سراسر جهان استخراج می‌شود. به همین دلیل محل استخراج نقش مهمی در تعیین قیمت سنگ دارد. از سوی دیگر شما باید فاصله معدن موردنظر را با محل پروژه در نظر بگیرید.
ابعاد
سنگ گرانیت در ابعاد متفاوتی در بازار موجود است. معمولا سنگ گرانیت در عرض ۱۳۷ و طول ۲۶۷ سانتی‌متر بریده می‌شود و به این تکه‌ها اسلب گرانیت می‌گویند. اگر به گرانیتی با ابعاد خاص نیاز داشته باشید، ممکن است قیمت سنگ گرانیت برحسب مترمربع نیز محاسبه شود.
ضخامت
ضخامت سنگ نیز قیمت نهایی گرانیت را تغییر می‌دهد. مسلماً هر اندازه ضخامت سنگ بالاتر باشد قیمت آن نیز بیشتر خواهد بود.
فرآوری و نصب
بخش عمده هزینه تهیه سنگ گرانیت مربوط به نوع فرآوری و خدماتی است که هنگام نصب دریافت می‌کنید.
سخن پایانی
سنگ گرانیت یا سنگ خارا یکی از مستحکم‌ترین سنگ‌هایی است که در طبیعت یافت می‌شود. این سنگ حاصل سرد شدن تدریجی مواد مذاب در لایه‌های عمیق زمین است و در ترکیب با مواد معدنی متفاوت رنگ‌های متفاوتی را به نمایش می‌گذارد که هر یک را در این مقاله بررسی کردیم. سنگ گرانیت را تقریباً در هر محلی می‌توانید به کار بگیرید؛ اگر این سنگ را برای مکان به‌خصوصی در نظر گرفته‌اید، پیش از خرید با کارشناسان ما در ایران کانتر در تماس باشید و از انتخاب خود اطمینان حاصل کنید.
