«صبح من» با تربیت کودک: آیا خانه شما هم پر از اسباب‌بازی‌های متنوع است که کودکتان علاقه‌ای به بازی کردن با آنها ندارد؟ بازی یکی از مهم‌ترین نیازهای کودکان است که موجب می‌شود تا با دنیای اطراف خود ارتباط برقرار کرده و آن را بهتر کشف کنند.
به گزارش مجله خبری «صبح من»، بازی کردن، علاوه بر ایجاد شادی و جنب‌و‌جوش، توانمندی‌ها و استعدادهای کودک را پرورش می‌دهد و او را برای زندگی آینده آماده می‌کند. به همین دلیل بازی نکردن کودک موضوعی است که موجب نگرانی والدین می‌شود و نیاز به دقت و بررسی دارد. در واقع بازی نکردن، ممکن است فقط یک نشانه باشد.
در ادامه ابتدا به بیان دلایل مهم بازی نکردن کودکان خواهیم پرداخت و سپس به عواقب آن کودکان و راهکارهایی که برای حل این مشکل وجود دارند می‌پردازیم پیشنهاد می‌کنیم همراه ما باشید.
اسباب‌بازی‌های نامناسب علت بی‌علاقگی کودک به بازی
اسباب‌بازی‌ها برای کودکان، نه تنها وسیله سرگرمی، بلکه ابزاری برای روبرو شدن با چالش‌ها و یافتن راه‌حل‌ها هستند. بنابراین اسباب‌بازی‌ها باید با سن و درک کودکان مطابقت داشته باشند و سطح مناسبی از چالش را ایجاد کنند.
برای مثال، یک پازل که برای کودک ۲ ساله بیش از حد پیچیده است، ممکن است برای کودک ۵ ساله به اندازه کافی چالش برانگیز نباشد. بنابراین انطباق اسباب‌بازی با شرایط کودک عامل مهمی در علاقه‌مندی او به بازی کردن است.
تاثیر داشتن اسباب‌بازی‌های بیش از حد بر بازی نکردن
داشتن انتخاب‌های بیش از حد، حتی اگر گزینه‌های جذاب و مفیدی هم باشند موجب عدم تمرکز و سردرگمی می‌شوند. به همین دلیل کودک احساس کلافگی می‌کند و از اسباب‌بازی‌ها فاصله می‌گیرد. بنابراین فراوانی اسباب‌بازی نمی‌تواند موجب علاقه‌مندی کودک به بازی‌کردن شود و حتی ممکن است نتیجه عکس داشته باشد.
تاثیر والدین بر بازی نکردن کودکان
گاهی والدین در برابر هرگونه سروصدا یا تحرک واکنش نشان می‌دهند. بی‌حوصلگی و عصبانیت پدر و مادر موجب می‌شود تا کودکان از ترس ناراحتی والدین خود از بازی کردن فاصله بگیرند و یا اصلا نسبت به آن بی‌تفاوت شوند. به این ترتیب والدین موجب می‌شوند تا کودکان به انزوا و بازی نکردن تمایل پیدا کنند.
علاوه بر این برخی از والدین کودکان خود را از سایر همسالان جدا می‌کنند و اصطلاحا از او یک «تافته جدا بافته» می‌سازند. این طرز تفکر موجب می‌شود تا نه کودک تمایلی به بازی کردن با دیگران داشته باشد و نه کودکان دیگر بخواهند که با او بازی کنند.
بیشتر بخوانید:
- حسادت در کودکان و راهکارهایی برای از بین بردن آن
- در برابر استرس و اضطراب کودکان، چه راهکاری را در پیش بگیریم؟
- دروغ گویی کودکان، دلیل پیداش تا راهکارهای درمانی و حتی پیشگیرانه
- خجالتی بودن کودک را چگونه درمان کنیم؟
ارتباط کهنه بودن اسباب‌بازی‌ها و طفره رفتن کودک از بازی
ممکن است پس از مدتی اسباب‌بازی‌ها تکراری به‌نظر برسند و جذابیت خود را برای کودک از دست بدهند. وقتی کودک فکر کند که کار جدیدی نمی‌تواند با استفاده از آن اسباب‌بازی انجام دهد، آن را کنار می‌گذارد. کودکان، تنوع را دوست دارند و علاقه‌مند هستند تا چیزهایی جدیدی کشف کنند.
خجالتی بودن کودک دلیل خودداری از بازی کردن
کودکان خجالتی ممکن است به دلایل مختلف از جمع همسالان خود فاصله بگیرند. یکی از این دلایل می‌تواند تفاوت‌های ظاهری باشد. عینک ذره‌بینی، لکنت زبان و هر چیز که موجب تمایز کودک از دیگران شود، می‌تواند او را نسبت به رفتار همسالان خود، حساس و آسیب پذیر کند. کوچک‌ترین شوخی یا تمسخر می‌تواند موجب ناراحتی و کاهش ارتباط آنها با دیگران شود.
عواقب فاصله گرفتن کودکان از بازی
بازی کردن برای کودکان، فقط جنبه سرگرمی ندارد بلکه ابزار تقویت مهارت‌های ارتباطی است. همچنین کودکان با بازی کردن شناخت بیشتری از خودشان پیدا می‌کنند. در مقابل بازی نکردن می‌تواند در درازمدت پیامدهای ناخوشایندی برجای بگذارد. این پیامدها عبارتند از:
کاهش خلاقیت
خلاقیت یک خصوصیت مهم و لازم برای موفقیت در زندگی است. در واقع خلاقیت همان عامل کلیدی است که برای حل مشکلات و مدیریت کردن شرایط دشوار به‌کارمی‌آید. بازی نکردن کودک مانع رشد خلاقیت در او می‌شود چراکه کودک حین بازی کردن سعی می‌کند تا چیزهای جدیدی را امتحان یا خلق کند.
وابستگی بیش از حد به والدین
در واقع زمانی‌که کودک سرگرم و در حال بازی کردن است، والدین این فرصت را پیدا می‌کنند تا زمانی را برای خود و کارهای شخصی‌شان سپری کنند. اما کودکانی که بازی نمی‌کنند، وابستگی بیشتری به والدین خود دارند و برای سرگرم شدن به آنها نیازمندند. این وابستگی موجب می‌شود تا از بازی کردن لذت نبرند و سرگرم شدن خود را وظیفه والدین بدانند. اگر وابستگی کودک به مادر تبدیل به مشکلی برای شما شده است، این موضوع می‌تواند علتی برای این مشکل باشد که باید برای آن چاره‌ای اندیشید.
کم‌رویی
هرچقدر کودک کمتر با همسالان خود بازی کند، بیشتر دچار خجالت و نگرانی از برقراری ارتباط می‌شود. برای مثال کودک در بازی کردن می‌آموزد که دوستانش هم مانند خودش اشتباه می‌کنند بنابراین جرات پیدا می‌کند تا خود را بروز دهد، درحالی‌که فاصله گرفتن از دیگران موجب تقویت حس انزوا و کم‌رویی می‌شود. علاوه براین کودکان نحوه تعامل با دیگران را می‌آموزند. بازی کردن، تمرینی در جهت تقویت مهارت‌های ارتباطی است و کودک می‌آموزد که چگونه در تعامل با دیگران نیازهای خود را برآورده کند.
ضعف در بلوغ احساسی
بازی کردن برای رشد عاطفی کودکان ضروری است. با خیال‌پردازی، کودکان درک بهتری از خودشان پیدا می‌کنند و فرصت پیدا می‌کنند تا احساساتشان را بدون محدودیت بروز دهند. برای مثال کودکان حین بازی در موقعیت‌های مختلف بر موانع و ترس‌هایشان غلبه می‌کنند یا احساس قدرت و استقلال می‌کنند. همین تجربیات موجب شناخت واقعی آنها از احساساتشان می‌شود و به ثبات عاطفی آنها کمک می‌کند. به همین دلیل بازی نکردن، به معنی از دست دادن یکی از مهم‌ترین فرصت‌ها در جهت شناخت خود و بلوغ روانی کودک است.
راهکارهای رفع مشکل بازی نکردن کودکان
اگر کودک شما بازی نمی‌کند یا تمایلی برای برقراری ارتباط با دیگران ندارد، لازم است تا راهکارهایی برای آن بیابید. برخی از کودکان به راحتی قابل تغییر هستند، فقط لازم است تا روش مناسبی برای آن مشکل پیدا کنید. پیشنهاد می‌شود موارد زیر را امتحان کنید.
زمان بازی کردن بچه ها صبور باشید
کمی صبور باشید! رفتارهای والدین و میزان تحمل آنها، تاثیر عمیقی بر روی تمایل کودک به بازی کردن دارد. بی‌حوصلگی یا کم‌صبری والدین عامل مهمی در گوشه‌گیری و بازی نکردن کودکان است. در مقابل واکنش‌های مثبت آنها به بازی کردن کودکان موجب افزایش اعتماد به نفس و علاقه آنها به بازی می‌شود. در واقع برخورد خوشایند والدین با کودک حین بازی کردن نوعی تایید است که به او اجازه می‌دهد تا آزادانه و با آرامش بازی کند.
کودکان را به استفاده از اسباب‌بازی های مشترک تشویق کنید
استفاده از اسباب‌بازی‌های مشترک از چند جهت می‌تواند مفید باشد. به این روش، کودک هم با همسالان خود ارتباط برقرار می‌کند و هم اسباب‌بازی‌ها برایش تکراری نمی‌شوند. والدین به‌راحتی می‌توانند بازی کردن با اسباب‌بازی‌های مشترک را در سنین پایین به کودکان خود بیاموزند. کودک را تشویق کنید تا اسباب‌بازی‌هایش را به سایر اعضای خانواده یا دوستانش بدهد.
اسباب‌بازی‌ها را به صورت دوره ای عوض کنید
کودکان از اسباب‌بازی‌های خود خسته می‌شوند چراکه پس از مدتی حتی اسباب‌بازی‌های مورد علاقه‌شان ممکن است به‌نظر کهنه و تکراری برسند. یک راه حل خوب این است که برای مدتی اسباب‌بازی‌های قدیمی را از دسترس کودک دور کنید تا دیدن مجدد آن برای او هیجان‌انگیز باشد.
مهارت های ارتباطی کودک را به روش های ساده تقویت کنید
با کودک، نحوه برقراری ارتباط و تعامل با دیگران را تمرین کنید. گوشه‌گیری و بازی نکردن کودک می‌تواند ریشه در میزان مهارت او در برقراری ارتباط داشته باشد. یکی از بهترین روش‌ها برای تقویت مهارت‌های اجتماعی کودک، کشف علاقه‌مندی‌های او است.
با کشف علایق کودک می‌توانید برای مثال او را در کلاس‌های مرتبط با همان فعالیت‌ها ثبتنام کنید تا کودک با افرادی که علاقه‌مندی‌های مشابه او را دارند، آشنا شود. بنابراین ضمن ایجاد ارتباط با همسالان، کودک به تدریج می‌آموزد که چگونه رابطه پایدار و موثری با دیگران برقرار کند. هرچند او خودش باید نحوه تعامل را یاد بگیرد، اما گاهی هم لازم است تا والدین او را کمک کنند.
رعایت نوبت را به کودکان آموزش دهید
برخی از کشمکش‌ها، به‌دلیل رعایت نکردن نوبت است. رعایت نکردن همین موضوع ساده می‌تواند موجب شود تا دیگران از کودک فاصله بگیرند. مهم است که هم شما به عنوان والدین نوبت را رعایت کنید و هم این موضوع را با کودک تمرین کنید. کودکان بیش از هر چیز به رفتار والدین توجه می‌کنند. بنابراین ابتدا از خودتان شروع کنید.
چه هنگام به روانشناس کودک مراجعه کنیم؟
گاهی هم تلاش‌های والدین برای تشویق کودک به بازی کردن، نتیجه نمی‌دهد. این موضوع می‌تواند دلایل و ریشه‌های عمیق‌تری داشته باشد که برای حل آن به راهنمایی‌های یک متخصص نیاز است. قطعا کودکان در سن حساسی هستند که نمی‌توان با آزمون و خطا و بدون راهنمایی یک مشاور باتجربه به نتیجه مطلوب دست پیدا کرد.
علاوه بر این بازی کردن کودک، عاملی موثر در رشد، سلامت و اجتماعی شدن او است. بنابراین نمی‌توان از این موضوع چشم‌پوشی کرد.
بیشتر بخوانید:
- از کجا بدانیم کودک ما لوس شده است؟
- چگونه با کودک زورگوی خود برخورد کنم؟
- چه زمانی برای کودک خود گوشی بخریم؟
- شش علت مهم برای بدرفتاری کودکان
اخبار «صبح من» را در بله و ایتا دنبال کنید:
کانال «صبح من» در بله:
https://ble.ir/sobheman
کانال «صبح من» در ایتا:
https://eitaa.com/Sobheman
