«صبح من» با گیاهان: بیشتر انواع گل و گیاه آپارتمانی و خانگی تا سال‌های سال در همان گلدانی که هستند، بدون نیاز به عوض کردن گلدان یا خاک آن، دوام می‌آورند؛ اما بالاخره ریشه‌ها به‌قدری رشد می‌کنند و فضا اشغال می‌کنند که به‌مرور شاهد «درهم‌پیچیدگی ریشه» خواهیم بود. در این هنگام برای نجات گیاه باید گلدان و خاک آن را عوض کرد و گیاه را به محفظه بزرگ‌تری منتقل کرد. می‌خواهید بدانید دقیقا چطور باید این کار را انجام داد تا به گیاه آسیبی نرسد و شادابی‌اش حفظ شود؟ در ادامه مطلب حاضر همراه ما باشید تا پاسخ این سؤال را بیابید.
چرا باید گلدان و خاک را عوض کنیم؟
به گزارش مجله خبری صبح من، خاک و گلدان گیاه زمانی باید عوض شود که ریشه‌ها کاملا در خاک پخش می‌شوند و فضای خالی باقی نمی‌گذارند. وقتی گیاه به محفظه بزرگ‌تر منتقل شود، فضای خالی بیشتری در خاک در اختیار خواهیم داشت و می‌توان مواد مغذی موردنیاز گیاه را در این فضاهای خالی قرار داد. در نتیجه، شاهد رشد قسمت بالایی گیاه، شامل گل‌ها و برگ‌ها خواهیم بود. در این شرایط، گیاه سالم‌تر و بزرگ‌تر به نظر خواهد رسید.
مزیت دیگر آن است که گیاه به آب کمتری نیاز خواهد داشت. وقتی ریشه‌ها در تمامی فضای خالی زیر خاک پخش شده باشند، جایی برای ذخیره آب باقی نمی‌ماند و زودتر از قسمت انتهایی گلدان خارج می‌شود. اگر با عوض کردن گلدان فضای خالی موجود در خاک بیشتر شود، آب هم به‌مدت طولانی‌تری در خاک باقی خواهد ماند و گیاه را تغذیه خواهد کرد.
نشانه‌هایی که می‌گویند وقت عوض کردن گلدان و خاک است
۱. خشک‌شدن زودبه‌زود خاک
وقتی ریشه‌های گیاه تمامی فضای خالی موجود در خاک را اشغال کنند، خاک زودتر خشک خواهد شد و باید بیشتر به آن آب داد. می‌توان این مشکل را با بزرگ‌ترکردن گلدان گیاه برطرف کرد.
۲. بی‌ثبات شدن گیاه در گلدان یا خم شدن آن به اطراف
اگر گلدان برای گیاه کوچک باشد، ممکن است قسمت بالایی ثبات قبل را از دست بدهد و به اطراف کج شود.
۳. بیرون‌زدن ریشه‌های گیاه از قسمت انتهایی گلدان
اگر ریشه‌های گیاه از سوراخ‌های قسمت انتهایی گلدان بیرون بزنند، به این معنا است که به فضای بیشتری احتیاج دارند.
۴. توقف رشد گیاه
اگر گیاه با وجود تمامی تلاش‌هایی که کرده‌اید برای مدت زیادی رشد نکرده باشد، احتمالا به‌خاطر کوچک‌بودن گلدان است.
۵. آسیب‌دیدن گلدان
گلدان ممکن است به‌خاطر کهنگی یا اتفاق خاصی آسیب ببیند. در این شرایط نیز باید آن را عوض کرد.
۶. تحلیل‌رفتن خاک گلدان
اگر خاک گلدان کپک بزند، نمک موجود در آن بیش از اندازه شود یا بوی بدی از آن متصاعد شود، باید گلدان را به‌همراه خاک آن عوض کرد تا گیاه آسیب نبیند و بتواند به رشد و بالندگی ادامه دهد.
۷. درهم‌پیچیدگی ریشه
اگر با خارج‌کردن گیاه از گلدان مشاهده کردید که اثری از خاک نمانده و ریشه‌ها تمامی فضا را اشغال کرده‌اند، وقت عوض کردن گلدان رسیده است. در تصویر زیر می‌توانید چنین گیاهی را ببینید.
نشانه‌هایی که می‌گویند وقت عوض کردن گلدان و خاک نیست!
۱. اگر گیاه در حال گل‌دادن است
گیاه‌های خانگی معمولا زمانی شروع به گل‌دادن می‌کنند که در شرایط کاملا مناسبی باشند. حال اگر گیاه را از گلدان خارج و آن را برعکس کنید و تکانش دهید، ممکن است به‌کلی باعث توقف پروسه گل‌دادن آن شوید. در این شرایط گیاه اصطلاحا شوکه می‌شود؛ مثلا اگر هنگام گل‌دادن، گیاه را تکان دهید، ممکن است باعث ریختن شکوفه‌های آن شوید: اتفاقی که برای یکی از انواع کاکتوس به نام کاکتوس کریسمس زیاد رخ می‌دهد.
۲. اگر گیاه بسیار بزرگ شده باشد
در این شرایط ممکن است به گیاه و خودتان آسیب بزنید. بهتر است به‌جای این کار حدود ۲٫۵ سانتی‌متر از خاک روی گلدان را بردارید و آن را با کود مناسب و کمپوست تازه جایگزین کنید. به‌این‌شکل، هم مواد مغذی کافی در اختیار گیاه قرار خواهد گرفت و هم قابلیت جذب آب گلدان بیشتر می‌شود.
۳. اگر گیاهی برای رشدش به درهم‌پیچیدگی ریشه نیاز داشته باشد
برخی انواع گیاهان آپارتمانی مثل پرنده بهشتی یا لی‌لی صلح فقط زمانی می‌توانند روی گل‌دادن تمرکز کنند که رشد ریشه در آنها متوقف شده باشد؛ بنابراین انتقال آنها به گلدان بزرگ‌تر جلوی گل‌دادنشان را خواهد گرفت و باید در محفظه نسبتا کوچک‌تری از آنها نگهداری شود.
۴. اگر نمی‌خواهید گیاهتان از چیزی که هست بزرگ‌تر شود
معمولا گیاه، پس از انتقال به گلدانی که فضای بیشتری دارد، به‌مرور رشد خواهد کرد و بزرگ‌تر خواهد شد. اگر نمی‌خواهید این اتفاق رخ دهد، نباید گلدان را عوض کنید.
گلدان و خاک گلدان را چطور عوض کنیم؟
مرحله اول: آماده‌سازی محل کار
پیش از هر چیز باید محل تعویض گلدان و خاک را انتخاب کنید. پیشنهاد می‌شود این کار را در حیاط و فضای بیرون از اتاق‌های خانه انجام دهید، چون ریخت‌وپاش زیادی خواهد داشت. اگر چنین امکانی ندارید، کف یکی از اتاق‌ها را با روزنامه بپوشانید و کارتان را آنجا انجام دهید.
مرحله دوم: بیرون‌آوردن گیاه از گلدان
بیرون‌آوردن گیاه از گلدان، اگر ریشه‌های آن در تمامی فضاهای خالی موجود در خاک پخش شده باشد، بدون کلنجاررفتن ممکن نخواهد بود و می‌تواند کار دشواری باشد. وقتی گلدان قدیمی پر از ریشه شود شکل عادی‌اش کمی تغییر خواهد کرد؛ به‌علاوه ممکن است ریشه‌ها، مثل آنچه در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، از قسمت انتهایی گلدان بیرون بزنند و بیرون‌آوردن گیاه را به‌مراتب سخت‌تر کنند. بیرون‌زدن تنها یک یا دو ریشه هم گیاه را محکم در گلدان نگه می‌دارد.
هرکدام از اینها می‌تواند چالشی در راه بیرون‌آوردن گیاه از گلدان فعلی باشد. منتها نباید عجله کرد. صبر و حوصله مهم‌ترین چیزهایی هستند که در این شرایط لازم است. اگر بخواهید گیاه را از ساقه بگیرید و بیرون بکشید، نتیجه‌ای جز خراب‌شدن آن نخواهد داشت.
ریشه‌های گیاه باید ۱ تا ۲ روز قبل از تعویض گلدان، آب کافی دریافت کرده باشند. اگر ریشه‌ها هنگام عوض‌کردن گلدان خشک و بی‌آب باشند، ممکن است به آنها شوک وارد شود و آسیب ببینند. حتما در مدت‌زمان یادشده به گیاهتان آب دهید و بعد برای تعویض گلدان و خاک اقدام کنید.
مرحله سوم: هرس‌کردن ریشه‌های گیاه
اگر همه‌چیز خوب پیش رفته باشد، در این مرحله از کار، گیاه از گلدان قدیمی خارج شده است و می‌توانید ریشه‌هایش را ببینید و لمس کنید. حالا وقت آن است که قسمت‌های سیاه و فرسوده را جدا کنید.
عده‌ای پیشنهاد می‌کنند که در این مرحله از کار، برای تشویق رویش بیشتر و بهتر ریشه‌ها، برخی از قسمت‌های سالم آن هم هرس شوند. ما اصلا انجام این کار را توصیه نمی‌کنیم، چون با انجام این کار انرژی‌ای که باید صرف رویش برگ‌ها و گل‌ها شود روی رویش مجدد ریشه‌های سالم گیاه هدر می‌رود. پس یادتان باشد که هنگام هرس‌کردن ریشه‌های گیاه خانگی، جز ریشه‌های فرسوده، سیاه و آسیب‌دیده با قسمت‌های دیگر کاری نداشته باشید.
کار دیگری که انجام آن را توصیه می‌کنیم بازکردن ریشه‌های درهم‌پیچیده است. فقط مراقب باشید که خیلی هنگام انجام این کار به ریشه‌ها فشار وارد نکنید. اگر ریشه‌ها کاملا باز شوند، راحت‌تر در خاک و مواد مغذی پخش می‌شوند.
مرحله چهارم: کاشت گیاه در گلدان جدید
برای کاشت گیاه در گلدان جدید چند راهکار مختلف وجود دارد. در ادامه از دو راهکار محبوب برای انجام این کار خواهید خواند.
فارغ از آنکه از کدام راهکار برای کاشت گیاه در گلدان جدید استفاده می‌کنید، باید مطمئن شوید که گیاه در همان «سطح خاک» یا عمقی قرار می‌گیرد که در گلدان قبلی در آن بوده است.
همچنین هنگام ریختن خاک، کود و مواد مغذی در گلدان جدید خیلی فشار وارد نکنید تا منفذهای کوچکی در خاک و کود باقی بمانند. ریشه‌های گیاه باید کمی در معرض هوا باشند و منافذ موجود در خاک و کود این امکان را برایشان فراهم خواهند کرد.
راهکارهایی برای رفع مشکل گیاهان بعد از جابجایی گلدان
- آبیاری مناسب
اطمینان حاصل کنید که گیاه به میزان کافی آب دریافت کند. بهتر است خاک را قبل از آبیاری کاملاً خشک نشان دهد و سپس آب را به میزان کافی بریزید. در همین حین، از بیش‌آبیاری نیز خودداری کنید.
- محیط مناسب
فراهم کنید که گل در یک محیط مناسب و متناسب با نیازهای آن قرار گیرد. نور مناسب، دمای مناسب و تهویه مناسب همگی عواملی هستند که بر رشد و سلامت گیاه تأثیر می‌گذارند.
- اعتنا به ریشه‌ها
مراقبت و توجه به سلامت ریشه‌ها بسیار مهم است. در صورتی که ریشه‌ها آسیب دیده باشند، می‌توانید ریشه‌های آسیب دیده را با دقت بریده و سپس گیاه را در گلدان جدید با خاک تازه و مغذی قرار دهید.
- زمان برای تطبیق
به گیاه زمان بدهید تا با محیط جدید تطبیق پیدا کند. این یک فرآیند طبیعی است و ممکن است چند هفته به طول بیانجامد. در این مدت، مراقبت و توجه خاص خود را به گل اختصاص دهید.
در نهایت، مراقبت و توجه دقیق به نیازهای گل و انجام قدم‌های فوق می‌تواند بهبود و بهبود ظاهری گیاه را به همراه داشته باشد. اگر مشکل پژمردگی برای مدت طولانی ادامه دارد، بهتر است با یک کارشناس گیاهان محلی یا یک باغبان مشورت کنید تا راهنمایی دقیق‌تری دریافت کنید.
گردآوری و تنظیم: صبح من
اخبار «صبح من» را در بله و ایتا دنبال کنید:
کانال «صبح من» در بله:
https://ble.ir/sobheman
کانال «صبح من» در ایتا:
https://eitaa.com/Sobheman
