«صبح من» با سواد زندگی: بچه‌دار شدن تجربه‌ای شیرین و لذت‌بخش است که زندگی را متحول می‌کند اما بچه با تمام شیرینی‌هایش سختی‌هایی دارد و ممکن است برای شما و رابطه‌تان تنش‌هایی را به همراه داشته باشد؛ چنانچه گاهی می‌بینیم برخی زوجین درعین‌حال که قبل از بچه‌دار شدن رابطه خوبی داشتند، بعد از بچه‌دار شدن دچار سردی رابطه می‌شوند.
به گزارش مجله‌ی خبری «صبح من»، با دکتر فاطمه آذرتاش، مشاور خانواده و استاد دانشگاه به گفت‌وگو پرداختیم تا عوامل سردی رابطه بعد از بچه‌دار شدن و راهکارهای جلوگیری از کاهش صمیمت زوجین بعد از بچه‌دار شدن را موردبررسی قرار دهیم.
عوامل مختلفی در رابطه زوجین بعد از بچه‌دار شدن تأثیرگذار است
آذرتاش می‌گوید تغییرات هورمونی بعد از زایمان یکی از دلایل سردی رابطه زوجین است: «بعد از زایمان، استروژن و پروژسترون در زنان افت شدیدی پیدا می‌کند که این مسئله رابطه زناشویی بین زوجین را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. از طرف دیگر، کاهش ترشح استروژن و پروژسترون در بدن زنان بعد از زایمان، در تولید دوپامین و سرتونین که مسئول انگیزه و انرژی در فرد هستند، تأثیر می‌گذارد و همین عامل، باعث کاهش خلق زنان بعد از زایمان می‌شود.»
این روانشناس، اضطراب و نگرانی مراقبت از کودک را یکی دیگر از عوامل سردی رابطه دانست و افزود: «اضطراب بعد از زایمان منجر به تولید هورمون کورتیزول می‌شود. این هورمون، ملاتونین در بدن را کاهش داده و مانع خواب راحت و عمیق در مادر می‌شود؛ ازاین‌رو، مادر به دلیل خستگی و عدم خواب کافی شبانه نمی‌تواند مانند سابق رابطه شاد و پرانرژی با همسرش داشته باشد.»
آذرتاش ادامه می‌دهد: «مسائل دیگری همچون تغییرات بدنی، مسائل مالی، نیازها، کمبود زمان برای گذراندن وقت با همسر و… می‌تواند در رابطه زوجین تأثیرگذار بوده و باعث شود تا فرصت‌های صمیمت زوجین کاهش یابد.»
جدا خوابیدن زوجین بعد از بچه‌دار شدن به رابطه آسیب می‌زند
گاهی بعد از بچه‌دار شدن، زوجین بنا به دلایلی مثل گریه کودک، جای خوابشان را از یکدیگر جدا می‌کنند یا گاهی مادر برای داشتن حس آرامش خود، هنگام خواب، کودک را وسط خود و همسرش قرار می‌دهد؛ دکتر آذرتاش در خصوص آسیب‌های جدا خوابیدن زوجین بعد از بچه‌دار شدن می‌گوید: «جدا خوابیدن والدین منجر به کاهش ارتباط لمسی زوجین می‌شود. این امر به‌مرورزمان تبدیل به عادت شده و بر روی ارتباط زوجین تأثیر منفی می‌گذارد.»
او تأکید می‌کند: «مادر از ۶ ماهگی تا دوسالگی فرصت دارد تا جای خواب کودک را از والدین جدا کند زیرا از دوسالگی ترس از تاریکی در کودک ایجاد می‌شود و جدا کردن کودک از والدین سخت‌تر اتفاق می‌افتد؛ بنابراین، جدا خوابیدن زوجین نه‌تنها به رابطه آسیب می‌زند بلکه مشکلات جدی و متعددی را در فرزند ایجاد می‌کند، مثل وابستگی مفرط به والدین، اعتمادبه‌نفس پایین، اضطراب جدایی و عدم بلوغ اجتماعی.»
آذرتاش کنار هم خوابیدن زوجین را راهی برای افزایش صمیمت می‌داند و می‌گوید: «کنار هم خوابیدن زوجین باعث ترشح اندورفین و آکسی توسین در بدن می‌شود. اندورفین یک ضد درد طبیعی است و آکسی توسین باعث افزایش علاقه زوجین نسبت به یکدیگر شده و حتی اضطراب را نیز کاهش می‌دهد.»
در توجه به همسر و فرزند تعادل برقرار کنید
بعد از تولد فرزند معمولاً والدین درگیر نقش والد و فرزندی شده و به‌این‌ترتیب، همسر به حاشیه کشیده می‌شود. آذرتاش این مسئله را عامل کاهش رابطه عاطفی زوجین می‌داند و می‌گوید: «توجه بیش‌ازاندازه به فرزند و در مقابل، بی‌توجهی به همسر باعث می‌شود تا طرف مقابل احساس بی‌ارزشی کرده و درنتیجه به مسائل دیگری همچون کار، رفیق، شبکه‌های اجتماعی و… بپردازد؛ بنابراین به‌منظور پیشگیری از مشکلات عاطفی در روابط، زن و مرد باید بتوانند در توجه به همسر و فرزند تعادل برقرار کند.»
آذرتاش بابیان اینکه توجه بیش‌ازاندازه به فرزند می‌تواند باعث ایجاد حس حسادت در همسر شود، می‌گوید: «گاهی توجه بیش‌ازاندازه مادر یا پدر به فرزند باعث می‌شود تا همسر به دلیل خشم و حس حسادت، وظایف والدین خود را به‌درستی ایفا نکند زیرا توجه بیش‌ازاندازه به فرزند باعث می‌شود تا همسر احساس کند که دیگر خواستنی نیست و در خانواده جایگاهی ندارد.»
آذرتاش با استناد به تحقیقات می‌گوید که در برهه زمانی بارداری و بعد از بچه‌دار شدن، به دلیل کاهش تمایلات جنسی زوجین، روابط فرا زناشویی بیشتر اتفاق می‌افتد: «گاهی زوجین از روی ناآگاهی، عدم مشورت با پزشک و ترس از سقط‌جنین از برقراری رابطه زناشویی در دوران بارداری خودداری می‌کنند و همین مسئله تبدیل به عادت می‌شود و بعد از تولد فرزند نیز ادامه می‌یابد؛ درحالی‌که باید توجه داشت رابطه زناشویی از راه‌هایی دیگری همچون در آغوش گرفتن، بوسیدن و نگاه عاشقانه داشتن به یکدیگر نیز امکان‌پذیر است و منجر به بهبود روابط بین زوجین می‌شود.»
بعد از بچه‌دار شدن، رابطه‌تان را مثل قبل گرم و صمیمی نگه‌دارید
آذرتاش کم شدن صمیمت زوجین بعد از بچه‌دار شدن را تا حدی طبیعی می‌داند و می‌گوید: «نگهداری و مراقبت از فرزند نیاز به‌وقت و انرژی زیادی دارد و همین مسئله در فرصت باهم بودن زوجین تأثیرگذار است اما زوجین باید توجه داشته باشند که محیط آرام و صمیمی را برای فرزندشان به وجود آورند؛ زیرا صمیمت بین والدین باعث ایجاد امینت در کودک می‌شود.»
این روانشناس به‌منظور جلوگیری از کاهش صمیمت زوجین بعد از فرزند آوری توصیه می‌کند: «زوجین بعد از بچه‌دار شدن باید از کمترین فرصت‌ها برای بودن در کنار یکدیگر استفاده کنند. مثلاً در زمان خواب کودک، با یکدیگر خلوت کرده و به گفت‌وگو بپردازند یا چندساعتی کودک را نزد پدربزرگ و مادربزرگ گذاشته و تفریح دونفره داشته باشند.»
آذرتاش با اشاره به نقش مردان در افزایش صمیمت بعد از بچه‌دار شدن می‌گوید: «بعد از بچه‌دار شدن، زن به دلیل تغییرات هورمونی و افسردگی پس از زایمان بیش از هر زمان دیگری به توجه و محبت همسرش نیاز دارد؛ لذا توجه رفتاری و کلامی مرد می‌تواند در کاهش احساسات منفی زن بعد از زایمان تأثیرگذار باشد. همچنین ایفای نقش مرد در انجام کارهای خانه و بچه‌داری، به انجام کارها سرعت داده و فرصت باهم بودن زوجین را افزایش می‌دهد؛ بنابراین، زوجین باید دراین‌باره با یکدیگر گفت‌وگو کرده و به یک برنامه مشخصی دست یابند.»
این روانشناس می‌گوید: «مادر نباید تمام‌ِ وقت و انرژی خود را صرف مراقبت از کودک کند بلکه با برنامه‌ریزی مناسب باید زمانی را به استراحت و ورزش اختصاص دهد تا انرژی تحلیل رفته خود را احیا کرده و آن را در روابط با همسر استفاده کند.»
آذرتاش با اشاره به اثربخشی مشاوره زوجی بعد از زایمان در بهبود صمیمیت زوجین می‌گوید: «تحقیقات انجام‌شده در مجله زیست پزشکی طب تولیدمثل در سال ۲۰۱۹ نشان می‌دهد زنانی که پس از زایمان مشاوره زوجی و گروهی دریافت کرده بودند رضایت زناشویی بیشتری نسبت به کسانی که مشاوره دریافت نکرده بودند، داشتند؛ بنابراین، هرچقدر اطلاعات و آگاهی زنان در خصوص مراقبت‌های دوران بارداری و پس از زایمان بیشتر باشد، آنها زودتر می‌تواند به صمیمت دوران قبل از بارداری بازگردند.»
