«صبح من» با پزشکی: در انتهای گلو، دو تکه بافت بیضی دیده می‌شود که به آنها لوزه می‌گوییم. در هر سمت گلو، یک لوزه وجود دارد. گاهی این لوزه‌ها دچار التهاب و تورم می‌شوند. ورم لوزه گلودرد و مشکل بلع را به وجود می‌آورد. در بیشتر موارد، ورم و التهاب لوزه‌ها به خاطر عفونتی ویروسی است اما گاهی هم مشکل ریشه در عفونتی باکتریایی دارد. درمان این مشکل در گروی تشخیص علت آن است، برای همین مراجعه به پزشک و متخصص گوش و حلق و بینی در بیشتر مواقع، ضروری به نظر می‌رسد.
لوزه چیست و چه علائمی دارد؟
به گزارش مجله خبری صبح من، همه ما در دوران کودکی زیاد دچار مشکلات لوزه شده‌ایم اما تا به حال برایتان این سوال پیش آمده که لوزه چیست؟ لوزه‌ها دو گره لنفاوی هستند که در دو طرف گلو قرار گرفته‌اند. این دو می‌توانند از بدن در مقابل ابتلا به عفونت محافظت کنند اما گاهی خودشان هم دچار عفونت می‌شوند و ورم می‌کنند. این مشکل می‌تواند در هر سن و سالی رخ بدهد اما بیشتر در کودکان دیده می‌شود.
پزشکان ورم و التهاب لوزه را بیشتر در کودکان رده سنی قبل از مدرسه تا سال‌های میانی نوجوانی تشخیص می‌دهند. تب، ورم گلو و گلودرد از نشانه‌های این مشکل است. عوامل بیماری‌زایی که موجب ورم لوزه می‌شوند، به دیگران هم سرایت می‌کنند.
علت ورم لوزه چیست؟
طیف وسیعی از ویروس‌ها و باکتری‌ها می‌توانند موجب بروز این بیماری شوند. استرپتوکوک (Streptococcal) یکی از باکتری‌های رایجی است که موجب ورم لوزه می‌شود.
اگر این بیماری با منشأ باکتری استرپتوکوک به خوبی درمان نشود، امکان دارد که مشکلات جدی‌تر و پیچیده‌تری در ادامه پیش آید. تشخیص ورم در لوزه آنچنان مشکل نیست و در طول ۷ تا ۱۰ روز درمان می‌شود.
لوزه‌ها از نخستین سربازان خط دفاعی بدن در مقابل عوامل بیماری‌زا هستند. آنها گلبول‌های سفیدی تولید می‌کنند که می‌توانند از بدن دفاع و محافظت کنند.
لوزه‌ها باکتری‌ها و ویروس‌هایی را از بین می‌برند که از راه دهان و بینی وارد بدن می‌شوند. البته خودشان هم در میانه راه دفاع می‌توانند دچار عوامل بیماری‌زا شوند و مشکلاتی مانند ورم پیدا کنند. ویروس‌هایی مانند ویروس سرماخوردگی یا باکتری‌هایی مانند استرپتوکوک می‌توانند باعث تورم لوزه‌ها شوند. البته در بیشتر اوقات با درمان سرماخوردگی ورم لوزه هم درمان می‌شود.
ورم ویروسی: ویروس‌ها شایع‌ترین دلیل تورم لوزه‌ها هستند. ویروس سرماخوردگی بیشتر از انواع دیگر موجب ورم‌کردن لوزه‌ها می‌شود. از ویروس‌های دیگری که باعث بروز این مشکل می‌شوند هم باید به موارد زیر اشاره کرد:
- HIV
- هپاتیت A
- ویروس اپشتین‌بار (Epstein-Barr virus): ویروس اپشتین‌بار هم باعث تورم لوزه‌ها می‌شود و هم بیماری تب غده‌دار.
گاهی‌اوقات، ورم لوزه از عوارض بیماری تب غده‌دار است. اگر ورم و التهاب لوزه منشأ ویروسی داشته باشد، علائم لوزه شامل موارد دیگری مانند سرفه و گرفتگی بینی هم به وجود می‌آید.
ورم باکتریایی: ورم و التهاب لوزه گلو با منشأ باکتری بیشتر در کودکان ۵ تا نوجوانان ۱۵ساله دیده می‌شود. باکتری مشکل‌زا هم در بیشتر موارد استرپتوکوک است اما انواع دیگر باکتری هم می‌توانند باعث تورم لوزه در کودکان شوند.
عفونت لوزه: سرماخوردگی، آنفولانزا، خروسک، سرخک و بسیاری دیگر ویروس‌ها باعث ایجاد عفونت لوزه می‌شوند.
ورم گلو از بیرون نشانه چیست؟
تورم غدد تیروئید، گلودرد ناشی از باکتری، سرماخوردگی، درد غضروف گلو، آلرژی نسبت به آب و هوا یا دارو یا استنشاق مواد شیمیایی باعث ورم گلو از بیرون می‌شوند. این تورم همیشه خطرناک نیست اما به‌محض مشاهده آن باید به پزشک مراجعه کنید.
نشانه‌های ورم لوزه چیست؟
از نشانه‌های ورم لوزه ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- گلودرد شدید
- مشکل بلع
- خش‌دارشدن صدا
- بوی بد دهان
- تب
- لرز
- درد گوش
- درد شکم
- گرفتگی گردن
- قرمزی و ورم لوزه‌ها
- وجود نقاط زرد و سفید روی لوزه‌ها
- درد گردن و فک به خاطر تورم غدد لنفاوی
ورم و ملتهب‌شدن لوزه در کودکان با علامت‌های دیگری مانند کم‌اشتهایی، بی‌قراری یا ترشح زیاد بزاق هم همراه می‌شود.
ورم لوزه شدید چگونه است؟
تورم و التهاب لوزه ها در کودکان بسیار رایج است و بیشتر آنها دست‌کم یک بار دچار این مشکل می‌شوند.؛ این امر را می‌توان از عکس التهاب گلو به وضوح متوجه شد البته این تورم در بزرگسالان هم احتمال وقوع دارد. اگر علائم لوزه در تمامی رده‌های سنی در حدود ۱۰ روز طول بکشد، یعنی فرد دچار تورم شدید شده است.
چنانچه تورم بهبود پیدا کند و دوباره ظاهر شود، یعنی فرد دچار ورم لوزه مزمن است. در این موارد هم راه‌کارهای درمانی ساده می‌توانند مفید باشند اما گاهی نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک و جراحی هم پیش می‌آید.
ورم مزمن می‌تواند باعث بروز سنگ لوزه هم شود. در این وضعیت، سلول‌های مرده، بزاق و غذا در شکاف لوزه جمع و به مرور به تکه‌های سفتی موسوم به سنگ لوزه تبدیل می‌شوند. گاهی به کمک پزشک برای برداشتن این سنگ‌ها نیاز خواهد بود.
درمان ورم لوزه چیست؟
اگر تورم لوزه خفیف باشد، نیاز به درمان جدی وجود ندارد؛ به ویژه، زمانی که ویروسی مانند ویروس سرماخوردگی باعث این مشکل شده باشد. در این حالت، نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک نیست و استفاده از مسکن‌ها، استراحت زیاد و آب‌رسانی به بدن ورم لوزه‌ها را درمان می‌کند.
زمانی که تورم شدید باشد، از آنتی‌بیوتیک‌ها یا جراحی و برداشتن لوزه استفاده می‌شود. چنانچه بیمار به خاطر ورم دچار بی‌آبی بدن شده باشد، نیاز به تزریق وریدی مایعات هم پیدا می‌کند. مسکن‌هایی برای کاهش درد گلو هم در درمان ورم لوزه تجویز می‌شوند. لازم به ذکر است که درمان عفونت لوزه در بزرگسالان به اندازه درمان التهاب و لوزه کودکان حساس است.
درمان با آنتی‌بیوتیک
اگر تورم لوزه ناشی از عفونت باکتریایی باشد، پزشکان آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باعث بهبود عفونت لوزه شوند اما مصرف آنها عوارضی مانند مقاوم‌شدن بدن در مقابل این دسته از داروها یا معده‌درد را به همراه دارد.
چنانچه باکتری‌های استرپتوکوکی باعث ورم لوزه شود، معمولاً از پنی‌سلین برای رفع مشکل استفاده می‌شود. یادتان باشد که باید دوره مصرف آنتی‌بیوتیک را به‌طور کامل سپری کنید. حتی اگر احساس می‌کنید که زودتر از تمام‌شدن آنتی‌بیوتیک‌های تجویزشده بهبود پیدا کرده‌اید، باز هم باید دوره را کامل کنید.
جراحی و برداشتن لوزه‌ها
گاهی نیاز به لوزه‌برداری برای درمان تورم این عضو بدن به وجود می‌آید. این روش مخصوص بیمارانی است که دچار تورم مزمن هستند یا این مشکل مدام در آنها بازگشت می‌کند. در صورتی که روش‌های دیگر نتیجه مثبتی نداشته باشند، پزشکان به سراغ لوزه‌برداری می‌روند.
بعضی از افراد، با درمان‌های دیگر بهبود پیدا می‌کنند اما ورم لوزه باز در آنها عود می‌کند (بیماری بازمی‌گردد). در این شرایط، نیاز به جراحی لوزه‌ها پیش می‌آید. با جراحی، مشکلات بلع و نفس‌کشیدن حل می‌شوند.
بعد از جراحی لوزه، امکان عفونت در گلو کمتر می‌شود اما همچنان ممکن است که فرد دچار عفونت لوزه باکتریایی در ناحیه گلو شود. چنین چیزی زیاد شایع نیست. بعد از جراحی لوزه‌ها، بیمار می‌تواند به منزل بازگردد اما برای بهبودی کامل به ۱ تا ۲ هفته نیاز دارد.
روش‌های درمان خانگی ورم لوزه
تورم لوزه درمان خانگی هم دارد. روش‌های زیر را برای رفع این مشکل امتحان کنید:
- مصرف زیاد مایعات
- استراحت کافی
- قرقره با محلول آب‌نمک گرم
- مصرف بستنی یخی
- قرارنگرفتن در معرض دود
- استفاده از استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش التهاب
- استفاده از دستگاه مرطوب‌کننده برای تلطیف هوای محیط
تشخیص ورم در لوزه چگونه است؟
برای تشخیص تورم لوزه، پزشک بیمار را معاینه می‌کند. امکان دارد که با سواب نمونه‌برداری، از انتهای گلو نمونه‌ای برداشته و در آزمایشگاه کِشت داده شود. آزمایش روی این نمونه نشان می‌دهد که عفونت گلو و التهاب لوزه به چه علت رخ داده‌اند. آزمایش خون هم برای تشخیص عفونت لوزه ویروسی یا باکتریایی مفید است.
ورم لوزه‌ها واگیردار است؟
تورم لوزه‌ها مشکلی واگیردار نیست اما امکان انتقال عوامل ایجادکننده آن به دیگران وجود دارد. این عوامل بیماری‌زا می‌توانند ۲۴ تا ۴۸ ساعت پیش از بروز نشانه‌ها در بیمار به دیگران منتقل شوند.
اگر ریشه ورم لوزه باکتریایی باشد، ۲۴ ساعت بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک دیگر امکان انتقال باکتری به دیگران وجود نخواهد داشت. اگر بیماری در نزدیکی‌تان سرفه یا عطسه کند و قطرات مخاط و بزاقش را تنفس کنید، امکان درگیرشدن به آن باکتری یا ویروس وجود خواهد داشت.
لمس‌کردن و دست‌زدن به سطوحی که با باکتری یا ویروس ورم لوزه آلوده شده باشد هم امکان مبتلاشدن به عفونت‌ها را افزایش می‌دهد. برای جلوگیری از ابتلا به ورم لوزه‌ها باید از افراد مبتلا یا مشکوک به این مشکل دوری کنید. شستن مرتب دست‌ها و رعایت بهداشت برای پیشگیری از بیماری ضروری است.
چه زمانی برای ورم لوزه باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر لوزه‌هایتان ورم کرده و دچار تب بالای ۳۹.۵ سانتی‌گراد، ضعف عضلات، سفتی گردن یا گلودردی هستید که بیشتر از ۲ روز طول کشیده باید به پزشک مراجعه کنید. گاهی لوزه‌ها آنچنان ورم می‌کنند که فرد به سختی نفس می‌کشد. در این صورت، مراجعه فوری به پزشک لازم است.
