«صبح من» با دانستنی ها: در قلمرو حیوانات، سرعت می‌تواند به معنای تفاوت بین زندگی و مرگ باشد. شکارچیان از سرعت خود برای سبقت گرفتن و غلبه بر طعمه استفاده می‌کنند و در مقابل حیواناتی که ضعیف‌ترند، برای جلوگیری از تبدیل شدن به شام شکارچیان چابک، به سرعت نیاز جدی دارند.
به گزارش مجله خبری صبح من، در اینجا تعدادی از سریع ترین حیوانات جهان را معرفی می‌کنیم. البته بیش از هر چیز باید گفت ما سریع ترین حیوان‌های جهان را در سه دسته مجزای حیوانات خشکی، آبزیان و پرنده‌ها بررسی کرده‌ایم. بد نیست در این میان به سقف سرعت سریعترین انسان دنیا هم اشاره کنیم. «یوسین بولت» در سال ۲۰۰۹ در دوی ۱۰۰ متر المپیک برلین رکورد ۹.۵۸ ثانیه را به ثبت رساند و بیشینه سرعت انسان را به ۴۴.۷۲ کیلومتر بر ساعت ارتقا داد.
سریعترین حیوانات خشکی
اگر بخواهیم از سریع ترین حیوانات به ترتیب نام ببریم، در رده اول یک شکارچی خطرناک قرار می‌گیرد و در رده‌های بعدی نوبت به شکارهای تر و فرزی می‌رسد که از دست شکارچی‌ها گریزان هستند.
۱٫ چیتا یا یوزپلنگ، سقف سرعت: ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت
یوزپلنگ که قادر است از صفر تا ۹۵ کیلومتر در ساعت را در کمتر از سه ثانیه طی کند، سریعترین حیوان خشکی محسوب می‌شود. البته یوزپلنگ این سقف سرعت و شتاب را تنها می‌تواند برای مسافت‌های کوتاه حفظ کند.
حداکثر سرعت یوزپلنگ را حدود ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت ثبت کرده‌اند. یوزپلنگ‌ها برای شکار نیاز به این سرعت دارند چرا که طعمه‌های معمولی این گربه‌های بزرگ نیز می‌توانند بسیار سریع باشد. برای مثال، اسپرینگ‌بک (غزال جهنده) در صورت تعقیب می‌تواند به سرعت ۸۸ کیلومتر در ساعت برسد. یا کل یالدار آبی که در مواقع لازم ۸۰ کیلومتر بر ساعت سرعت دارد. جالب است بدانید که یوزپلنگ در حداکثر سرعت خود، با هر قدم حدود ۷ متر را طی می‌کند. همچنین در هر ثانیه ۴ گام برمی‌دارد.
یوزپلنگ‌ها استخوان‌های ترقوه کوچک و تیغه‌های شانه عمودی دارند که به استخوان ترقوه متصل نیستند، همچنین باسنی که روی ستون فقراتِ انعطاف‌پذیر آنها می‌چرخد. این سازگاری‌های ساختاری به آنها اجازه می‌دهد گام‌های بلندتری بردارند، سریعتر شتاب بگیرند و چرخش‌های تندتری نسبت به دیگر گربه‌های بزرگ انجام دهند.
دم آنها نیز با حفظ تعادل حیوان، چرخش سریع را برایشان راحت‌تر می‌کند. نتیجه نهایی؟ یوزپلنگ‌ها آنقدر سریعند که پاهای‌شان آنقدر که در هوا است روی زمین نیست.
۲٫ گوزن شاخ چنگالی، سقف سرعت: ۹۰ کیلومتر بر ساعت
در حالی که یوزپلنگ سریعترین دونده سرعت است، گوزن شاخ چنگالی که به نام آنتلوپ آمریکایی یا آنتلوپ شاخدار نیز شناخته می‌شود، سریعترین دونده مسافت‌های طولانی (دوی استقامت) در قلمرو حیوانات خشکی محسوب می‌شود. این حیوان می‌توان سرعتی نزدیک به ۶۰ کیلومتر در ساعت را برای کیلومترها حفظ کند. البته سرعت این حیوان در مسافت‌های کوتاه‌تر بیشتر است.
در طول دوی سرعت برای فرار از شکارچیان، شاخ چنگالی‌ها به لطف ساختار مخصوص سم‌های خود و توانایی دریافت مقادیر زیادی اکسیژن در حین دویدن، می‌توانند به حداکثر سرعت ۹۰ کیلومتر در ساعت برسند. این سرعت برای فرار از شکارچیان‌شان ضروری است. لازم به ذکر است که این زیبای سم‌دار نوعی بز کوهی یا گوزن شاخدار نیست، بلکه پسر عموی آنتلوپ (بز-گوزن) و بز است.
شاخ چنگالی‌ها که سریعترین حیوانات روی خشکی در آمریکای شمالی و دومین جانوران سریع در جهان هستند، می‌توانند حداکثر سرعت خود را تا ۸۰۰ متر حفظ کنند، یعنی بیشتر از سایر حیوانات سریع که عمدتاً برای شکار می‌دوند. سرعت و استقامت این پستاندار، نوعی انطباق تکاملی برای کمک به آنها برای فرار از شکارچیان محسوب می‌شود.
۳٫ غزال گواتر، سقف سرعت: ۶۰ کیلومتر بر ساعت
حیوان بعدی در لیست سریعترین حیوانات خشکی، یک غزال با اندازه متوسط است که در بسیاری از مناطق آسیا، به ویژه شمال غربی چین، جنوب قزاقستان و مغولستان یافت می‌شود. غزال گواتردار که به‌عنوان آهوی ایرانی نیز شناخته می‌شود، یک گونه از غزال بومی آسیای میانه و جنوب غربی آسیا است. بدن این حیوان به رنگ قهو‌ه‌ای روشن با شکم سفید و دم سیاه است.
غزال گواتردار نر یک برآمدگی قابل توجه روی گلو دارد که در فصل جفت‌گیری بزرگتر نیز می‌شود. این حیوان نام خود را از همین برآمدگی گرفته است. غزال گواتردار با سرعتی بیش از ۶۰ کیلومتر در ساعت رکورد «سریع ترین بز کوهی» را در گینس دارد.
سریعترین پرندگان جهان
اگر بخواهیم سریع ترین حیوانات به ترتیب را نام ببریم، بدون اینکه آنها را به خشکی، پرندگان و آبی تقسیم کنیم، بالاترین سرعت با اختلاف زیاد به یک پرنده می‌رسد.
۱٫ شاهین پرگرین یا شاهین بحری، سقف سرعت: ۳۲۰ کیلومتر بر ساعت
شاهین پرگرین یا بحری جایزه سریعترین حیوان جهان در خشکی و دریا و آسمان را از آن خود می‌کند و در صدر لیست سریع ترین حیوانات جهان قرار می‌گیرد، زیرا می‌تواند به سرعت فوق‌العاده ۳۲۰ کیلومتر بر ساعت یا بیشتر نیز دست یابد. این سرعت هنگام شیرجه از ارتفاع برای گرفتن شکار حاصل می‌شود. بنابراین، رکورددار جهانی «سریع ترین شیرجه» متعلق به شاهین بحری است. همچنین این سرعت از سرعت هواپیماهای کوچک تک‌موتوره خیلی بیشتر است.
برای اینکه تصوری از سرعت ۳۲۰ کیلومتر در ساعت به شما بدهیم، می‌توانیم آن را با بادهای طوفان‌های سطح ۵ (سریعترین و شدیدترین طوفان‌ها) مقایسه کنیم. در طوفان سطح ۵ یعنی مرگبارترین نوع طوفان، قوی‌ترین بادها ممکن است به سرعت ۳۲۰ کیلومتر در ساعت برسند. شاهین بحری می‌تواند تا ارتفاع بیش از هزار متری پرواز کند. این ارتفاع نشان دهنده قدرت و چابکی این پرنده است.
شاهین بحری برای فرود ابتدا بال‌های خود را به بدن نزدیک می‌کند و سپس با افزایش سرعت، یک بال را به سمت جلو هل داده و سرش را به همان سمت خم می‌کند، در حالی که بال دیگر به عقب کشیده شده است. پاها نیز به داخل جمع می‌شوند تا بدن پرنده آیرودینامیک‌تر شده و مقاومت هوا به حداقل برسد.
چشم‌های شاهین بحری دارای غشای ویژه مقاوم در برابر ذرات معلق است. این غشا به پرنده کمک می‌کند تا در هنگام پرواز در ارتفاعات بالا و با سرعت زیاد، دید مناسبی داشته باشد. این چشم‌ها همچنین یک غده ترشحی اضافی برای جلوگیری از خشک شدن قرنیه چشم دارند. این غده نیز کمک می‌کند شاهین پرگرین در هنگام پرواز در شرایط آب و هوایی مختلف، دید مناسبی داشته باشد.
۲٫ عقاب طلایی، سقف سرعت: ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت
عقاب طلایی پرنده ای بسیار چابک و قدرتمند با مهارت‌های شکارگری شگفت‌انگیز است. این پرنده می تواند با سرعت‌های بالا پرواز و به طعمه خود حمله کند. سرعت عقاب طلایی هنگام شکار به طعمه آن بستگی دارد. اگر طعمه عقاب طلایی پرنده باشد، حمله و شکار او با سرعتی بین ۷۰ تا ۱۲۰ کیلومتر در ساعت صورت می‌گیرد و درصورت روی زمین بودن طعمه، این پرنده می‌تواند سرعت خود را بین ۵۰ تا ۷۰ کیلومتر در ساعت تنظیم کند.
عقاب طلایی برای شیرجه زدن، ابتدا بال‌های خود را جمع و بدن خود را به سمت پایین هدایت می‌کند. سپس، بال‌های خود را باز و از جریان هوا برای کاهش سرعت خود استفاده می‌نماید. این کار تا زمان رسیدن پرنده به زمین تکرار می‌شود.
۳٫ خفاش دم آزاد مکزیکی، سقف سرعت: ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت
این خفاش در لیست سریع ترین حیوانات جهان در قسمت پستاندارن قرار می‌گیرد. گونه‌های مختلف خفاش‌های دم آزاد سرعت‌های مختلفی دارند، اما سرعت آنها به طور کلی بین ۶۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت است. این خفاش‌ها که در سراسر جنوب آمریکا، مکزیک و آمریکای مرکزی دیده می‌شوند، می‌توانند تا مسافتی معادل ۱۶۰ کیلومتر را در طول شب به دنبال غذا بگردند و تمام این مسافت را با همین سرعت طی کنند، که در نوع خود جالب است.
خفاش دم آزاد مکزیکی یک خفاش گوشتخوار است که از حشرات تغذیه می‌کند. این خفاش از امواج صوتی برای یافتن طعمه خود بهره می‌برد. خفاش دم آزاد مکزیکی در مکان‌های مختلف از جمله جنگل‌ها، بیابان‌ها و مزارع و در گروه‌های کوچک یا به تنهایی زندگی می‌کند.
سریعترین حیوانات در دریاها و اقیانوس‌ها
وقتی بخواهیم از سریع ترین حیوانات به ترتیب نام ببریم، شاید به نظر نرسد که ماهی‌ها هم سرعت بالایی دارند، اما ماهی‌هایی هستند که سرعت شنا کردن آنها از سرعت دویدن یوزپلنگ روی خشکی بیشتر است.
۱٫ نیزه ماهی سیاه، سقف سرعت ۱۲۸ کیلومتر بر ساعت
نیزه ماهی سیاه سریعترین حیوان آبی است. این ماهی تندرو که ساکن مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری اقیانوس‌های هند و آرام است، می‌تواند تا سقف ۱۲۸ کیلومتر در ساعت سرعت بگیرد. بنابراین، به‌نظر می‌رسد مارلین‌های سیاه در مواقع لزوم سریعتر از یوزپلنگ حرکت می‌کنند.
نوک بلند، نازک و تیز این ماهی که شکلی ایده‌آل برای شکافتن سریع آب دارد و باله‌های پشتی سفت و سخت که فرم آیرودینامیک استثنایی به این ماهی سریع می‌دهد، از ویژگی‌های فیزیکی است که به مارلین سیاه برای سرعت گرفتن کمک می‌کند. به‌علاوه، آنها می‌توانند از دم هلالی شکل خود برای ایجاد قدرت در حرکت و شنا به طرز ماهرانه‌ای کمک بگیرند.
مارلین های سیاه علاوه بر شنای سریع، اهل سفرهای طولانی و طی کردن مسافت‌های زیاد هستند. در یک مورد تحقیقاتی، یکی از این ماهی‌های تیزرو که در کالیفرنیا به ردیاب مجهز شده بود، در فاصله ۱۶ هزار کیلومتری در نیوزیلند پیدا شد!
۲٫ ماهی بادبان، سقف سرعت: ۱۰۹ کیلومتر بر ساعت
ماهی بادبانی در لیست سریع ترین حیوانات جهان تقریبا با یوزپلنگ در یک جایگاه قرار می‌گیرد. بالاترین سرعت ثبت شده برای این ماهی ۱۰۹ کیلومتر در ساعت است که طی یک سری آزمایش‌های سرعت به دست آمد. ماهی بادبانی یک باله پشتی بزرگ و بادبان مانند دارد که نام خود را از آن وام گرفته است. پوزه کوتاه و پهن و رنگ آبی یا خاکستری از دیگر ویژگی‌های ظاهری این ماهی محسوب می‌شود. این ماهی‌ها هنگامی که می‌خواهند به سرعت بالا برسند، باله‌های خود را کاملاً به عقب جمع می‌کنند تا به بدنشان فرم آیرودینامیک‌تری بدهند. همین موضوع، بدن کشیده و باریک بادبان ماهی را شبیه به یک اژدر سریع می‌کند.
۳٫ اره ماهی، سقف سرعت: ۹۰ کیلومتر بر ساعت
اره ماهی یکی دیگر از ماهی‌های سریع و پوزه بلند اقیانوس‌ها است که می‌تواند با سرعت بیش از ۹۰ کیلومتر بر ساعت در آب‌های آزاد شنا کند و در لیست سریع ترین حیوانات جهان قرار بگیرد. این ماهی غضروفی که به پوزه بلند و اره مانند خود معروف است، با متوسط سرعت حدود ۶۵ کیلومتر بر ساعت، یک شکارچی توانا محسوب می‌شود.
این ماهی روی پوزه بلندش دندان‌های کوچک و تیزی دارد و در طول بدن کشیده‌اش از غدد تولید کننده چربی بهره می‌برد که به راحت‌تر شنا کردن و حرکتش در آب کمک می‌کند. اره ماهی در آب‌های مختلف جهان از جمله اقیانوس آرام، اقیانوس اطلس و هند دیده شده و قادر است در زمان‌های لازم هزاران کیلومتر مهاجرت کند.
سخن پایانی
در آخر باید گفت، سرعت حیوانات به عوامل مختلفی مانند اندازه، شکل بدن، قدرت ماهیچه‌ها و محیط زندگی آنها بستگی دارد. حیواناتی که برای شکار یا فرار از خطر به سرعت نیاز دارند، معمولاً سریعتر می‌شوند. درنتیجه سرعت بالای حیوانات را باید نوعی تکامل زیستی و تطابق با محیط دانست.
به این لیست از سریعترین حیوانات جهان می‌توان گزینه‌هایی مانند غزال جهنده با سقف سرعت ۸۸ کیلومتر بر ساعت و اسب‌های کوارتر با سرعتی بیش از ۸۵ کیلومتر بر ساعت را نیز اضافه کرد. اما باید گفت، در این سطح سرعت، لیست بلند و بالاتری از انواع پرندگان، ماهی‌ها و حیوانات خشکی تشکیل خواهد شد.
ضمن اینکه در بعضی بررسی‌ها سقف سرعت حشره‌ای مانند مگس اسبی حدود ۱۴۴ کیلومتر در ساعت ثبت شده که سریعتر از بعضی حیوانات موجود در لیست ما است، اما از آنجا که اندازه‌گیری دقیق سرعت حشرات چندان ساده و دقیق نیست، از این حشره در لیست یاد نکردیم.
اخبار «صبح من» را در بله و ایتا دنبال کنید:
کانال «صبح من» در بله:
https://ble.ir/sobheman
کانال «صبح من» در ایتا:
https://eitaa.com/Sobheman
