«صبح من» با روانشناسی: همه ما حداقل یک بار در زندگی‌مان شاهد غیبت دیگران بوده‌ایم یا خودمان مرتکب این رفتار شده‌ایم. اما چرا این رفتار رایج است؟ چه دلایلی باعث می‌شود افراد پشت سر هم حرف بزنند؟ در این مقاله از مجله خبری صبح من، به بررسی دلایل روان‌شناختی و اجتماعی غیبت می‌پردازیم.
چرا غیبت می کنیم؟
غیبت، ابزاری برای برقراری ارتباط
برخی پژوهشگران معتقدند که غیبت ریشه در تاریخ تکاملی ما دارد و به عنوان ابزاری برای برقراری ارتباط و ایجاد پیوندهای اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
انتقال اطلاعات و تقویت جایگاه اجتماعی
غیبت می‌تواند به افراد کمک کند تا اطلاعات مهمی را به اشتراک بگذارند و جایگاه اجتماعی خود را در گروه تقویت کنند.
غیبت به عنوان یک ابزار هنجاری
غیبت می‌تواند به افراد کمک کند تا مرزهای اجتماعی را تشخیص دهند و بفهمند چه رفتارهایی در جامعه پذیرفته‌شده و چه رفتارهایی محکوم است.
غیبت و مغز
مطالعات نشان می‌دهند که شنیدن غیبت منفی می‌تواند بخش‌هایی از مغز را که مسئول پردازش اطلاعات اجتماعی و احساسات منفی هستند، فعال کند.
حسادت و رقابت
حسادت به موفقیت دیگران می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای غیبت باشد.
کاهش اضطراب و استرس
برخی افراد از طریق غیبت به دنبال کاهش اضطراب و استرس خود هستند.
جلب توجه
غیبت می‌تواند به برخی افراد کمک کند تا در مرکز توجه قرار بگیرند.
احساس برتری
غیبت می‌تواند به افراد کمک کند تا احساس برتری نسبت به دیگران پیدا کنند.
کاهش کسالت
غیبت می‌تواند به عنوان راهی برای پر کردن اوقات فراغت و جلوگیری از کسالت مورد استفاده قرار گیرد.
ایجاد حس تعلق
غیبت می‌تواند به افراد کمک کند تا احساس کنند به گروهی تعلق دارند.
۱۰ راهکار برای جلوگیری از غیبت کردن
خوشبختانه می‌توان با خویشتن‌داری و تلاش، از غیبت کردن اجتناب کرد. در زیر ده راهکار عملی برای کنار گذاشتن این عادت زشت ارائه می‌شود:
۱. دانش خود را زیاد کنید
اسلام دین متفکران است. انتظار می‌رود که ما به عنوان یک مسلمان در مورد دین خود بدانیم، تحقیق کنیم و آن را بشناسیم. مطالعه مباحث مطرح شده در دین اسلام در مورد غیبت کمک فراوانی به ما خواهد کرد.
همچنین مطالعه کتاب‌های خوب سبب وسعت نظر انسان، گسترش شناخت او و پرهیز از عادات بد می‌شود.
۲. از افرادی که در مورد دیگران صحبت می‌کنند دوری کنید
بعضی افراد هستند که اگر از دیگران صحبت نکنند چیز زیادی برای صحبت کردن ندارند. یکبار به دوستم در مورد عدم تمایل به غیبت کردن گفتم و او پاسخ داد: «پس در مورد چه چیزی باید صحبت کنیم؟» متأسفانه بسیاری از اوقات همینطور است. از گفت‌وگوهایی با کسانی که نمی‌توانند غیبت نکنند اجتناب کنید حتی اگر یک یا دو دوست خود را از دست بدهید.
۳. به اماکنی که در آنجا غیبت می‌شود نروید
در محل کار شما حتماً جاهایی وجود دارد که شایعات در آنجا رد و بدل می‌شوند. رستوران‌های دانشگاه‌ها به مکانی برای انتشار شایعات شهرت دارند. در فضای مجازی و اینترنت نیز با استفاده از چت‌روم‌ها و نیز برنامه‌های ارتباطی مانند تلگرام، لاین و .. فرصت نامحدودی برای غیبت وجود دارد. از قرار گرفتن در فضاهایی که سبب می‌شود در معرض غیبت کردن قرار بگیرید، اجتناب کنید.
۴. سوالات هدایت‌کننده به سمت غیبت نپرسید
بسیاری از اوقات در درون خود می‌دانیم که سوالی را که می‌پرسیم به کجا ختم خواهد شد. از پرسیدن سوال در مورد فردی که در جمع غایب است اجتناب کنید.
۵. به محض شروع غیبت آن را متوقف کنید
اگر در موقعیت جدیدی هستند و افراد شروع به غیبت کردن می‌کنند، سریع اما مؤدبانه و با ملایمت به آن‌ها اجازه دهید بدانند که شما نمی‌خواهید در چنین مکالماتی حضور داشته باشید.
۶. بگذارید دیگران بدانند که شما تلاش می‌کنید که غیبت نکنید
یکی از سخت‌ترین کارها متوقف کردن غیبت با کسانی است که قبلاً این کار را با آن‌ها انجام می‌داده‌اید. به آن‌ها بگویید که به شدت در حال تلاش هستند که دیگر غیبت نکنید و از آن‌ها بخواهید که به شما کمک کنند. اگر وسط صحبت‌هایتان ناگهان غیبت شروع شد، با ملایمت یادآوری کنید که در تلاش برای ترک آن هستید شاید تلاش‌های شما آن‌ها را هم ترغیب کند.
۷. سیاست یادآوری به یکدیگر برای پرهیز از غیبت را امتحان کنید
با دوستانتان قرار بگذارید که به یکدیگر کمک کنید تا دیگر از کسی بدگویی نکنید. اگر از قبل با هم در این رابطه صحبت کرده باشید، راحت‌تر می‌توانید به هم یادآوری کنید که در حال نزدیک شدن به غیبت هستید.
۸. سکوت؛ راه امن
در مباحث اخلاقی و عرفانی «سکوت» یک اصل مهم و یک فضیلت ارزشمند است که «به از خامشی هیچ پیرایه نیست» و «ترا خامشی این خداوند هوش/ وقار است و نااهل را پرده‌پوش». امن‌ترین راه برای پرهیز از غیبت، صحبت نکردن در مورد کسانی است که در جمع حاضر نیستند. اگر همیشه این قانون را عمل کنید احتمال غیبت را بسیار کم کرده‌اید.
۹. کسانی را که از شما غیبت کرده‌اند، ببخشید
همه ما خطا می‌کنیم و خطاکاری انسان جز ذات او است. خداوند نیز انسان را از این ویژگی آگاه کرده و به او تعلیم داده که هر گاه خطایی کرد به آغوش او که بخشاینده و مهربان است باز گردد. انسان نیز باید همین صفات را در خود پرورش دهد و خطاهای دیگران را ببخشد.
۱۰. مرگ را به یاد آورید
یکی از توصیه‌هایی که به انسان شده این است که گاهگاه به مرگ و گذر اجتناب‌ناپذیر خود از این زندگی فکر کند. این کار علاوه بر اینکه انسان را از کارهای زشت باز می‌دارد، او را مهربان کرده و به سمت کارهای خیر و خدمت و محبت به مردم سوق می‌دهد.
نتیجه‌گیری
غیبت یک رفتار پیچیده است که دلایل روان‌شناختی و اجتماعی متعددی دارد. اگرچه غیبت می‌تواند به تقویت روابط اجتماعی و انتقال اطلاعات کمک کند، اما می‌تواند به روابط بین افراد آسیب برساند و به شایعه‌پراکنی منجر شود. بنابراین، آگاهی از دلایل غیبت می‌تواند به ما کمک کند تا این رفتار را در خود و دیگران شناسایی کرده و از آن جلوگیری کنیم.
گردآوری و تنظیم: مجله خبری صبح من
اخبار «صبح من» را در بله و ایتا دنبال کنید:
کانال «صبح من» در بله:
https://ble.ir/sobheman
کانال «صبح من» در ایتا:
https://eitaa.com/Sobheman
