«صبح من» با مسائل حقوقی: طلاق توافقی، یکی از شیوه‌های جدا شدن است که در آن هر دو طرف با یکدیگر به توافق رسیده‌اند و درباره مسائلی از قبیل مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و دیگر امور به توافق دست یافته‌اند. هر توافقی که بر روی این موارد اعمال شود، برای دادگاه قابل قبول است. بنابراین، جزئیات و شرایط طلاق توافقی تماماً به موافقت دو طرف بستگی دارد و زوجین می‌توانند درباره مواردی مانند مهریه و… تصمیم بگیرند.
به گزارش مجله خبری «صبح من»، به دلیل پیچیدگی و مدت طولانی برخی مراحل طلاق توافقی، بسیاری از زوجین تصمیم می‌گیرند به وکیل طلاق توافقی یا موسسه حقوقی مراجعه کنند تا فرایند طلاق را در کوتاه‌ترین زمان ممکن و بدون نیاز به حضور شخصی خودشان، انجام دهند.
طلاق، به عنوان آخرین راه‌حل برای حل مشکلات زندگی مشترک، باید با دقت و تعمق در نظر گرفته شود. توصیه می‌شود قبل از اتخاذ تصمیم نهایی، با مشاور خانواده مشورت کرده و تمام جوانب و ابعاد مختلف این تصمیم را بررسی کنید. همچنین این مقاله به جهت شناخت مبحث طلاق توافقی،شرایط و سایر موارد آن برای شما عزیزان نوشته شده است.
تعریف و ماهیت طلاق توافقی
طلاق، با وجود اینکه به طور عمومی به عنوان حق مرد شناخته می‌شود، اما در شرایط خاص، زن نیز می‌تواند از دادگاه درخواست طلاق کند، همچنین هر دو زوجین می‌توانند با توافق به زندگی مشترک خاتمه دهند. بنابراین، انواع طلاق بر اساس درخواست‌کننده به طلاق از طرف مرد ، طلاق از طرف زن و طلاق توافقی تقسیم می شود.
در طلاق توافقی زوجین ابتدا بر سر مسائل مالی و غیرمالی مانند مهریه، نفقه، اجرت‌المثل، اموال مشترک و حضانت فرزندان پس از طلاق، توافق می‌نمایند و سپس به دادگاه مراجعه می‌کنند. دادگاه نیز در صورتی که توافق مغایر با قوانین کشور نباشد، رای بر طلاق توافقی صادر می‌نماید که به عنوان گواهی عدم امکان سازش شناخته می‌شود.
طلاق توافقی به عنوان ساده‌ترین و کم‌دردسرترین نوع طلاق، به دلیل رسیدگی و صدور رای در کمترین زمان ممکن، رایج شده است. همچنین، این نوع طلاق به دلیل انجام مراحل بدون نزاع و درگیری، احتمال بروز اختلافات در آینده را کاهش می‌دهد.
مهمترین نکته در طلاق توافقی این است که لازم نیست زن مهریه خود را بخشیده و از حقوق قانونی خود چشم‌پوشی کند؛ هر توافقی که بین زوجین صورت گرفته باشد، معتبر است و باید با رعایت قوانین و مقررات حقوقی مربوطه باشد.
شرایط طلاق توافقی
شرایط طلاق توافقی اساساً بر اساس توافق بین هر دو طرف تعیین می‌شود. این شرایط شامل اموری مانند مهریه، جهیزیه، نفقه، و حضانت فرزندان می‌شود. اینجا چند شرط اساسی طلاق توافقی را بررسی می‌کنیم:
۱. موافقت هر دو طرف:
اولین و مهمترین شرط برای طلاق توافقی، موافقت هر دو طرف برای جدا شدن است. بدون موافقت هر دو طرف، طلاق توافقی امکان‌پذیر نیست.
۲. توافق درباره مسائل زندگی مشترک:
پس از موافقت برای جدا شدن، طرفین باید درباره مسائل مهمی مانند مهریه، جهیزیه، نفقه، و حضانت فرزندان توافق کنند.
۳. توافق قابل قبول برای دادگاه:
هرگونه توافق باید به گونه‌ای باشد که دادگاه مربوطه آن را قابل قبول بداند. این به معنای این است که توافق باید با قوانین و مقررات مربوطه سازگاری داشته باشد و منطبق با حقوق هر دو طرف باشد.
۴. اجرای توافقات:
پس از توافق، طرفین باید تعهدات خود را اجرا کنند. این شامل پرداخت مهریه، جهیزیه، و نفقه، و همچنین رعایت توافقات درباره حضانت فرزندان است.
به طور کلی، شرایط طلاق توافقی معمولاً بر اساس توافق و مصلحت هر دو طرف تعیین می‌شود و باید با قوانین و مقررات حقوقی مربوطه همخوانی داشته باشد.
مهریه در طلاق توافقی
در طلاق توافقی، یکی از مسائل بسیار حیاتی، مهریه است که توسط آقا و خانم مشخص می‌شود و هر توافقی که در این زمینه بین آنها صورت می‌گیرد، قابل اجرا است. در واقع، مهریه می‌تواند به صورتهای مختلفی تعیین و پرداخت شود، از جمله:
بخشیده شدن مهریه به صورت کامل
در این حالت، زن به کاملی مبلغ مهریه را بخشیده است.
دریافت کامل مهریه
در این صورت، زن مبلغ کامل مهریه را دریافت کرده است.
بخشی از مهریه دریافت و بخش دیگر بخشیده شود
این معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که زن بخشی از مهریه را دریافت کرده و بخش دیگر آن را بخشیده است.
انتقال مهریه به شکل‌های دیگر
در برخی موارد، ممکن است به جای پرداخت پول نقد، مهریه به صورت پیش‌خانه یا انتقال مالکیت برای یک دارایی مانند خانه یا خودرو انجام شود.
بنابراین، در طلاق توافقی هیچ قانون و اجبار خاصی در مورد مهریه وجود ندارد و هر توافقی که آقا و خانم داشته باشند، قابل اجراست. در خصوص بخشیدن مهریه در طلاق توافقی، اطلاعات مهمی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود. اینجا چند نکته اساسی در این زمینه را بررسی می‌کنیم:
الف- برای اعتبار قانونی بخشیدن مهریه، لازم است این عمل به صورت رسمی و طبق قوانین صورت بگیرد. باید به دفاتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کرده و سند مهریه را به نام زن درست کرد.
ب- برای تضمین اعتبار و قانونیت بیشتر، مناسب است که در فرآیند بخشیدن مهریه، شاهدان حاضر باشند و این اقدام توسط آنها شاهدانه شود.
ج- در سند بخشیدن مهریه، باید جزئیات دقیقی مانند مبلغ مهریه و شرایط بخشش آن ذکر شود تا هر گونه ابهامی برطرف گردد. برای مثال وقتی در سند بخشیدن مهریه از کلمه بذل، هبه یا بخشش استفاده شود احتمال رجوع از بخشش وجود دارد. ولی زمانی که از کلمات ابرا یا بری از ذمه استفاده شود دیگر قابل رجوع نیست. پس زمانی که قصد بخشش مهریه را دارید با مشورت کافی این کار را انجام دهید.
نفقه در طلاق توافقی
در طلاق توافقی، موضوع نفقه نیز به عنوان یکی از امور مهم مطرح می‌شود. در واقع، نفقه به عنوان یکی از حقوق مالی خانم پس از ازدواج تعیین می‌شود که به دو صورت عمومی و خاص قابل تقسیم است.
۱. نفقه برای تمکین عام زن
این نوع نفقه برای تامین نیازهای عمومی خانم مانند هزینه‌های معیشتی، مسائل خانگی و نگهداری از خانواده است.
۲. نفقه برای تمکین خاص زن
این نوع نفقه مربوط به تامین نیازهای خاص خانم برای انجام روابط زناشویی می‌باشد.
اگر خانم از آقا تمکین نکند و منزل را ترک کند، ناشزه محسوب می‌شود و به او نفقه تعلق نمی‌گیرد. لازم به ذکر است که عدم تمکین خانم هیچ ارتباطی با مهریه او ندارد و تعیین نفقه در طلاق توافقی نیز به توافق خانم و آقا بستگی دارد. به عبارت دیگر، این مسئله براساس توافق دو طرف تنظیم می‌شود و قوانین خاصی در این زمینه وجود ندارد.
۳. نفقه فرزند
در حالتی که زوجین قصد طلاق دارند و فرزند دارند، تکلیف حضانت و نفقه فرزند باید مشخص شود. بر اساس قوانین، نفقه فرزند به صورت قانونی با پدر است.
الف- نفقه فرزند پسر: پدر باید تا ۱۸ سالگی نفقه فرزند پسر را پرداخت کند. اگر فرزند قصد تحصیلات عالی را داشته باشد، پدر همچنان موظف است نفقه را پرداخت کند.
ب- نفقه فرزند دختر: نفقه فرزند دختر تا زمان ازدواج با پدر است و تا هر سنی که ازدواج نکند، پدر موظف است نفقه را پرداخت کند.
در طلاق توافقی، نحوه پرداخت نفقه فرزند بسته به توافقات خانم و آقا است و باید هر توافقی را مکتوب کنند. به عنوان مثال، زوجین می‌توانند در توافقیه طلاق توافق کنند که حضانت فرزند مشترک‌شان با پدر باشد و مادر نفقه ایشان را پرداخت کند. این توافقات باید به صورت کامل و مشخص در توافقنامه طلاق توافقی ذکر شود تا پس از تایید دادگاه اجرا شوند.
اجرت المثل در طلاق توافقی
در طلاق توافقی، شرایط اجرت المثل بر اساس توافقات زوجین تعیین می‌شود. اگر طلاق از طرف شوهر صورت گیرد، معمولاً اجرت المثل به خانم تعلق می‌گیرد، مگر اینکه در توافقات طلاق دیگر تنظیم شده باشد. اما در طلاق توافقی و طلاق یک طرفه از سمت خانم، اجرت المثل به ایشان پرداخت نمی‌شود، مگر اینکه در توافقات قبل از طلاق تعیین شده باشد.
به عنوان مثال، طرفین می‌توانند در توافقات طلاق توافقی مشخص کنند که آیا اجرت المثل پرداخت خواهد شد یا خیر، و در صورت پرداخت، مبلغ و شرایط پرداخت آن چگونه خواهد بود. این توافقات معمولاً به منظور جلوگیری از اختلافات و بحران‌های مالی در آینده بین زوجین انجام می‌شود.
بنا به ماده ۳۰ قانون حمایت از خانواده، در صورتی که زوجه بتواند در دادگاه ثابت کند که برای مخارج متعارف زندگی مشترک هزینه‌هایی کرده است و زوج نتواند اثبات کند که زن قصد تبرع از مال خود را داشته است، می‌تواند معادل آن را از زن دریافت کند. این ماده نیز مشخص می‌کند که در مواردی که توافقات قبل از طلاق مشخص نکرده باشند، اجرت المثل ممکن است از یکی از طرفین درخواست شود و براساس شواهد و مدارک ارائه شده تعیین و پرداخت شود.
حضانت فرزند در طلاق توافقی
در طلاق توافقی، تصمیم درباره حضانت فرزند بر اساس توافقاتی است که بین زن و مرد انجام می‌شود. این توافقات باید به شکل رسمی و مکتوب صورت گیرد و بر اساس مصلحت و رشد سالم فرزندان باشد. در این نوع طلاق، حضانت فرزند می‌تواند به صورت مشترک (تربیت مشترک) یا تکیه بر یکی از والدین اتفاق بیفتد، بسته به توافقات دو طرف و شرایط خاص خانواده.
به صورت کلی هنگام طلاق حضانت فرزند پسر تا هفت سالگی با مادر است. از هفت تا پانزده سالگی با پدر است و بعد از پانزده سالگی از مدار حضانت خارج می‌شود. اما به عنوان مثال، در برخی توافقات، زوجین ممکن است به این توافق برسند که حضانت فرزندان را به صورت مشترک بر عهده داشته باشند و زمانی را برای زندگی با هر والد تعیین کنند. در برخی موارد دیگر، یکی از والدین ممکن است حضانت اصلی را بر عهده بگیرد و والد دیگر حق ملاقات فرزند را داشته باشد.
با این حال، بر اساس ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی، حتی اگر والدان به دلیل طلاق یا دلایل دیگر در یک منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از والدین حق ملاقات با فرزند خود را دارند. این بدان معناست که والد غیرحاضر، حق ملاقات با فرزند خود را دارد و نمی‌تواند از او این حق را سلب کند، مگر اینکه مصلحت فرزندان را به خطر بیاندازد.
طلاق توافقی با داشتن حق طلاق
حق وکالت در مورد طلاق یا “حق طلاق”، به صورت قانونی به آقا داده می‌شود که به هر دلیلی می‌تواند از همسر خود جدا شود. اما آقا می‌تواند این حق را به همسر خود نیز بدهد تا او بتواند به جای او در مراحل اداری طلاق حضور داشته باشد. این کار به معنای ساقط شدن حق طلاق از سوی آقا نیست، بلکه همانند یک وکالت موقت برای موضوع طلاق است. برای داشتن اعتبار کافی، حق طلاق باید سه شرط را داشته باشد:
۱. باید بلاعزل و همیشگی باشد (یعنی تاریخ مشخصی نداشته باشد)
۲. نباید قابل انتقال به شخص دیگر باشد (یعنی همسر به جای آقا وکیل بگیرد)
۳. باید حق اسقاط در تجدیدنظرخواهی و فرجام‌خواهی داشته باشد (به این معنا که همسر پس از صدور حکم طلاق بتواند به دفتر طلاق مراجعه کند بدون اینکه اعتراض ۴۰ روزه‌ای ممکن باشد.)
معمولاً آقا به خانم وکالت در طلاق می‌دهد تا در شرایط برابری قرار گیرند. این اقدام به عنوان یک ابزار برای اطمینان از حقوق و مصالح هر دو طرف در فرآیند طلاق مورد استفاده قرار می‌گیرد. وقتی خانم وکالت در طلاق دارد، با توجه به حدود اختیاراتی که به وکیل اعطا شده، می‌تواند وکیلی را که به او اعتماد دارد، برای حضور در مراحل اداری طلاق انتخاب کند. در واقع، طلاق با داشتن حق طلاق تنها نوعی از جدایی است که داشتن وکیل در آن الزامی است.
برای گرفتن وکالت در طلاق، لازم است به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کرده و سند رسمی وکالت در طلاق را با توجه به شرایطی که در عنوان قبل ذکر شد، تهیه و امضا کرد. البته، در زمان عقد هم می‌توان وکالت در طلاق را به خانم داد، اما تنظیم یک مدرک رسمی وکالت در دفتر ثبت اسناد معمولاً به اعتبار بیشتری می‌رسد.
استرداد جهیزیه در طلاق توافقی
در طلاق توافقی، استرداد جهیزیه می‌تواند یکی از مسائلی باشد که بین زوجین برای حل آن توافق لازم را ایجاد می‌کند. اگر زوجین توافق کنند که جهیزیه را بین خود تقسیم کنند، این امر بدون مشکل انجام می‌شود.
اما، اگر زوجین نتوانند در مورد استرداد جهیزیه توافق کنند، باید به قوانین و مقررات مربوطه مراجعه کرده و پیش‌رفتار کنند. برای مثال، اگر خانم در زمان ازدواج سیاهه‌ای برای جهیزیه خود تهیه کرده بود، بر اساس آن می‌تواند جهیزیه را از منزل مشترک خارج کند.
در صورتی که وجود فاکتور وسایل در بازی باشد، می‌توان بر اساس آن فاکتور وسایل خود را از منزل خارج کرد. وسایلی که بعد از ازدواج خریداری شده‌اند، متعلق به آن شخص می‌شوند که آنها را خریداری کرده است.
هزینه استرداد جهیزیه طبق قانون طلاق توافقی با زوجه است و باید بر اساس مقررات مربوطه و توافقات قبلی تعیین شود. در صورت عدم توافق، دادگاه مسئله را مورد بررسی قرار داده و تصمیم می‌گیرد.
بیشتر بخوانید:
- چگونگی حذف نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق
- سوالاتی که قاضی حتما در دادگاه طلاق از شما خواهد پرسید
- باورهای غلط حقوقی در ازدواج و طلاق، مهریه و حضانت
- اجرت المثل چیست؟
مدت زمان طلاق توافقی
در مورد مدت زمان طلاق توافقی، واقعیت این است که زمان مورد نیاز برای اتمام یک فرآیند طلاق توافقی می‌تواند متنوع باشد و بسته به شرایط و عوامل مختلف متغیر باشد. این شرایط شامل قوانین محلی، پیچیدگی مسائل مالی و حقوقی، همکاری زوجین و دیگر عوامل ممکن است.
در برخی موارد خوش‌بینانه‌ترین حالت ممکن می‌تواند بین ۶ تا ۹ ماه زمان ببرد که زوجین بتوانند گواهی عدم امکان سازش را دریافت کنند و در ظرف مدتی حدود سه ماه به دفاتر طلاق بروند تا صیغه طلاق را جاری کنند. اما، این زمان ممکن است بسته به شرایط مختلف متفاوت باشد.
همچنین، اگر طرفین از خدمات یک وکیل در طلاق توافقی استفاده کنند، زمان و شرایط طلاق ممکن است متفاوت باشد و بسته به تجربه و مهارت وکیل متخصص طلاق، این فرآیند ممکن است سریع‌تر یا کندتر انجام شود. به عنوان مثال، وکیل می‌تواند با مدیریت بهتر زمان و رویه‌های حقوقی، زمان لازم برای اتمام طلاق را کاهش دهد.
در صورتی که وکیل داشته باشید شرایط طلاق توافقی و زمان آن، بسته به تجریه وکیل متخصص طلاق متفاوت است ولی مسلما زمان کمتری می‌برد. زمانی که تیم وکلای گروه حقوقی دارتوت برای انجام امور طلاق توافقی در خدمت شما باشند بین ۳۰ تا ۶۰ روز کار طلاق شما بدون حضور زوجین انجام می‌شود.
مدارک مورد نیاز برای طلاق توافقی
برای طلاق توافقی نیاز است مدارکی را آماده نمایید که عبارتند از:
- کارت ملی آقا و خانم
- شناسنامه آقا و خانم
- اصل سند ازدواج
- گواهی عدم بارداری یا گواهی بکارت
- همراه گواهی عدم امکان سازش
در صورتی که کارت ملی قدیمی باشد، باید رسید کارت ملی هوشمند همراهتان باشد. تفاوتی بین شناسنامه های قدیمی و جدید درباره طلاق توافقی وجود ندارد.همچنین، اگر سند ازدواج مفقود شده باشد، باید از دفترخانه‌ای که عقد انجام شده است، یک رونوشت سند ازدواج درخواست شود.اگر هر کدام از طرفین با وکالت در طلاق (حق طلاق) اقدام کنند، باید اصل وکالتنامه هم موجود باشد.
مراحل طلاق توافقی
مراحل طلاق توافقی معمولاً شامل موارد زیر است:
۱. توافق طرفین بر سر موضوعات مختلف مانند نفقه، مهریه، حضانت فرزند و سایر مسائل مرتبط که برای دادگاه قابل قبول است.
۲. ثبت نام در سامانه تصمیم و ثبت اطلاعات زوجین، و سپس انجام غربالگری.
۳. شرکت در جلسات مشاوره با وکیل یا مشاور حقوقی و اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق.
۴. ثبت دادخواست طلاق به صورت توافقی در دادگاه.
۵. احراز بارداری یا عدم بارداری زوجه که طبق اقرار، در دادگاه پذیرفته می‌شود، و هنگام جاری شدن صیغه طلاق در دفترخانه، نیاز به ارائه آزمایشات پزشکی دارد. در صورت اثبات باکرگی زوجه یا یائسگی خانم، نیاز به این گواهی نیست.
۶. شرکت در جلسات متعدد دادگاه.
۷. احراز دریافت گواهی عدم امکان سازش از دادگاه.
۸. مراجعه به دفتر طلاق برای جاری شدن صیغه و مهر زدن شناسنامه‌ها.
مهلت اجرای حکم طلاق به صورت توافقی
مهلت اجرای حکم طلاق به صورت توافقی در قانون حمایت از خانواده به شرح زیر است:
- مدت اعتبار حکم طلاق: شش ماه پس از تاریخ ابلاغ رای فرجامی یا انقضای مهلت فرجام‌خواهی است.
- مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش: سه ماه پس از تاریخ صدور آن است.
در صورتی که حکم طلاق به دفتر رسمی ازدواج و طلاق تحویل داده شود، اگر زوج ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ مراتب در دفترخانه حاضر نشود، سردفتر به زوجین ابلاغ می‌کند تا برای اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفترخانه حاضر شوند.
اگر زوج حضور نیافته و همچنین عذری اعلام نکند یا امتناع از اجرای صیغه طلاق داشته باشد، صیغه طلاق جاری و ثبت می‌شود و مراتب به زوج ابلاغ می‌گردد. اما در صورت اعلام عذر از سوی زوج، یک نوبت دیگر به ترتیب مذکور از طرفین دعوت به‌عمل می‌آید.
دادگاه صالح در دعوای طلاق توافقی
در دعوای طلاق توافقی، دادگاه محل اقامت خوانده (زوج) به عنوان دادگاه صالح در نظر گرفته می‌شود. این به این معنی است که محلی که زوج که درخواست طلاق را مطرح کرده است، به عنوان محل صالح برای رسیدگی به این دعوا در نظر گرفته می‌شود.
اما برخی از مواقع، دادگاه محل اقامت خواهان (زوجه) نیز می‌تواند صلاحیت رسیدگی داشته باشد، به خصوص اگر موانع خاصی وجود داشته باشد که موجب شود دادگاه محل اقامت خواهان بهترین مکان برای رسیدگی به دعوای طلاق باشد. این امر ممکن است بر اساس قوانین و مقررات مربوطه و با توجه به شرایط خاص هر موقعیت مشخص شود.
مزیت داشتن وکیل در طلاق توافقی
در صورتی که زوجین به دلایل مختلفی نظیر عدم دسترسی به زمان و حوصله برای پیگیری روند طلاق توافقی، نمی‌توانند به طور فعال در مراحل طلاق شرکت کنند، استفاده از خدمات یک وکیل طلاق توافقی می‌تواند کمک بزرگی باشد.
وکیل طلاق توافقی با تخصص خود در امور حقوقی و طلاق، می‌تواند برای زوجین نقش اساسی داشته باشد. او مسئولیت بررسی و انجام کلیه امور مربوط به روند و مراحل دادرسی را بر عهده می‌گیرد. با داشتن وکیل، نیازی به حضور زوجین در بسیاری از مراحل دادگاه نیز نخواهد بود.
استفاده از وکیل طلاق توافقی به زوجین کمک می‌کند تا از تنش و اختلافات احتمالی در طی روند طلاق جلوگیری شود و باعث کوتاه شدن مدت زمان رسیدگی به طلاق می‌شود.
در نهایت، انتخاب یک وکیل متخصص و با تجربه در زمینه طلاق توافقی می‌تواند به زوجین کمک کند تا روند طلاق به طور صحیح و با کیفیتی انجام شود و از نقاط ضعف حقوقی و مسائل مربوطه جلوگیری شود.
بیشتر بخوانید:
- شورای حل اختلاف، از وظایف تا تفاوت‌هایش با دادگاه
- جرم حبس کردن زوجه در خانه
- شکایت از وکیل؛ شرایط، قوانین و نحوه انجام آن
- معرفی انواع وکالت
اخبار «صبح من» را در بله و ایتا دنبال کنید:
کانال «صبح من» در بله:
https://ble.ir/sobheman
کانال «صبح من» در ایتا:
https://eitaa.com/Sobheman
