«صبح من» با ورزش: سنگ کلیه یک بیماری است که ناشی از تشکیل سنگ‌های جامد در داخل کلیه‌ها است که می‌تواند علائمی از جمله درد شدید و عدم توانایی در ادرارکردن را به همراه داشته باشد. در این متن به توضیح بیماری سنگ کلیه، علائم و انواع آن و بهترین ورزش‌ها برای درمان این بیماری می‌پردازیم.
بیماری سنگ کلیه را بشناسیم
به گزارش مجله خبری صبح من، بیماری سنگ کلیه یک اختلال شایع در دستگاه ادراری است که ممکن است باعث درد، ناراحتی و علائم دیگر شود. این بیماری وقتی رخ می‌دهد که املاح و مواد معدنی موجود در ادرار به میزان زیادی تجمع پیدا کنند و به شکل سنگ‌های کوچک در کلیه شکل بگیرند. سنگ‌های کلیوی ممکن است به‌صورت تکی یا چندتایی و در سایر قسمت‌های دستگاه ادراری نیز شکل بگیرند. سنگ کلیوی معمولاً بدون علامت است، تا زمانی که به‌اندازه کافی بزرگ شود. سنگ کلیوی می‌تواند در طی فرایند ادرارکردن باعث ایجاد درد و ناراحتی برای فرد شود.
دلایل ابتلا به سنگ کلیه
همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردیم سنگ کلیه یک بیماری شایع دستگاه ادراری است که می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. دلایل ابتلا به این بیماری بسیار متنوع هستند و شامل عوامل ژنتیکی، محیطی، نحوه زندگی و رژیم غذایی فرد است. در ادامه به چند مورد رایج که باعث ابتلا به سنگ کلیه می‌شود اشاره می‌کنیم.
کمبود مصرف آب
کمبود مصرف آب می‌تواند یکی از عوامل اصلی به‌وجودآمدن سنگ کلیه باشد، زیرا کمبود آب باعث افزایش غلظت ادرار می‌شود و احتمال شکل‌گیری سنگ کلیه را افزایش می‌دهد. به‌طورکلی، مصرف آب کافی برای حفظ ترکیب درست ادرار و کاهش خطر سنگ کلیه ضروری است. افرادی که در مناطق گرم و خشک زندگی می‌کنند، باید مقدار آب بیشتری مصرف کنند. همچنین، مصرف زیاد سدیم، قند، و پروتئین نیز می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.
استرس
استرس به‌عنوان یکی از عوامل مهمی که می‌تواند در ایجاد سنگ کلیه نقش داشته باشد، شناخته شده است. استرس می‌تواند باعث افزایش فعالیت هورمونی و رشد سلولی شده که در نتیجه می‌تواند باعث تولید بیش از حد اوره و اسیداوریک شود. این مواد می‌توانند در داخل کلیه تجمع کنند و سنگ کلیه را تشکیل دهند. داشتن استرس می‌تواند باعث افزایش فشارخون شود که خود از ابتلا به سنگ کلیه است.
ژنتیک
در هر فرد چندین ژن مسئول بروز سنگ کلیه هستند و نوع و شیوع بیماری را این ژن‌ها تعیین می‌کنند. در بررسی‌های ژنتیکی انجام شده بیش از ۳۰ ژن مختلف شناسایی شدند که در بروز سنگ کلیه نقش دارند به همین دلیل برخی از افراد به دلیل داشتن ژن‌های خاص، بیشتر در خطر ابتلا به سنگ کلیه هستند. این ژن‌ها ممکن است باعث افزایش تولید ادرار و یا افزایش غلظت املاح در ادرار شوند که هر دو می‌توانند به تشکیل سنگ کلیه منجر شوند. درنتیجه می‌توان گفت که در بیماری سنگ کلیه، ژنتیک نیز نقش مهمی را ایفا می‌کند.
مصرف بیش از حد نمک
مصرف بیش از حد نمک، منجر به افزایش سطح نمک در ادرار و در نتیجه افزایش خطر ابتلا به بیماری سنگ کلیه می‌شود. نمک در جذب آب و املاح از دستگاه ادراری نقش مهمی دارد، اما مصرف بیش از حد آن، می‌تواند منجر به تغییرات شیمیایی در ادرار و افزایش غلظت املاح شود. در نتیجه، مواد شیمیایی در ادرار به‌صورت بلوری رسوب می‌کنند و باعث ایجاد سنگ کلیه می‌شوند.
بیماری‌های مزمن
بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی و عروقی، چاقی و سایر بیماری‌های مرتبط با سیستم ادراری می‌توانند به شکل مستقیم یا غیرمستقیم بر افزایش احتمال ابتلا به سنگ کلیه مؤثر باشند. برای مثال، بیماری دیابت باعث افزایش میزان قند در ادرار و افزایش ریسک تشکیل سنگ کلیه می‌شود. همچنین، بیماری فشارخون بالا باعث ایجاد تغییرات در خون و ادرار می‌شود که می‌تواند به شکل غیرمستقیم باعث افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه شود.
سن
سن نیز به‌عنوان یک عامل مهم در ابتلا به سنگ کلیه در نظر گرفته می‌شود. با افزایش سن، احتمال بروز سنگ کلیه نیز افزایش می‌یابد. این ممکن است به دلیل تغییر در ترشح هورمون‌های مرتبط با کلیه، کاهش توانایی کلیه در حفظ تعادل اسید و باز، افزایش تماس سنگ‌های کلیه با بافت‌های کلیه و تغییرات در ساختار کلیه باشد. می‌توان گفت، افراد بالای ۴۰ سال نسبت به افراد دیگر در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سنگ کلیه قرار دارند و در صورت وجود سابقه این بیماری در خانواده‌شان باید اقدامات لازم را در جهت پیشگیری از بروز این بیماری انجام دهند.
تغذیه نامناسب
تغذیه نامناسب می‌تواند به افزایش خطر بروز سنگ کلیه منجر شود. برخی مواد غذایی مانند پروتئین، سدیم، قند و چربی‌ها می‌توانند به افزایش احتمال تشکیل سنگ کلیه منجر شوند. به‌عنوان‌مثال، مصرف بیش از حد پروتئین می‌تواند باعث افزایش اسید در ادرار شده و این اسید می‌تواند به‌صورت تجمعی به‌عنوان سنگ کلیه شناخته شود. همچنین، مصرف بیش از حد سدیم نیز می‌تواند باعث افزایش تولید ادرار شود که احتمال تشکیل سنگ کلیه را افزایش می‌دهد. در ضمن، مصرف بیش از حد قند و چربی‌ها می‌تواند باعث افزایش وزن بدن و دیابت شود که هر دو این عوامل نیز به افزایش خطر تشکیل سنگ کلیه منجر می‌شوند.
انواع سنگ کلیه
انواع مختلفی سنگ کلیه وجود دارد که در ادامه به طور مختصر به توضیح چند مورد می‌پردازیم.
سنگ کلسیمی
حدود ۷۵٪ سنگ کلیه‌ها از نوع کلسیمی هستند و به دلیل بالابودن سطح کلسیم در ادرار و یا کاهش سطح مواد دفعی مثل سیترات، شکل می‌گیرند.
سنگ استروف
شامل حدود ۱۵٪ سنگ کلیه‌هاست و در بیماران با اختلالات متابولیکی، عفونت‌های متعدد ادراری و در صورت مصرف طولانی‌مدت داروهای دیورتیک مشاهده می‌شود.
سنگ اورات
حدود ۱۰٪ سنگ کلیه‌ها را شامل می‌شود که بیشتر در بیماران با مشکلات سیستم گوارش، بیماری‌های مزمن و بیماران دارای تاریخچه خانوادگی مرتبط با سنگ اورات دیده می‌شود.
سنگ سیستینی
این نوع سنگ کلیه بسیار نادر است و در بیماران با بیماری سیستینوری و در موارد نامتعادل بودن سطوح سیستین در ادرار مشاهده می‌شود.
چگونه بیماری سنگ کلیه را تشخیص دهیم
علائم بیماری سنگ کلیه ممکن است به شکلی متفاوت در افراد مختلف ظاهر شوند. در برخی از موارد، افراد ممکن است علائمی نداشته باشند و سنگ کلیه به‌صورت اتفاقی در طی بررسی‌های پزشکی تشخیص داده شود. اما در بیشتر موارد، بیماران با شرایط زیر ممکن است به علائم سنگ کلیه دچار شوند:
درد شدید در ناحیه کمر و شکم
در بیماری سنگ کلیه، احتمالاً شخص با درد شدید در ناحیه کمر و شکم مواجه خواهد شد. این درد ممکن است موقتی و ناگهانی باشد و در برخی موارد به‌صورت مداوم نیز ادامه دارد. این درد ممکن است به دلیل حرکت سنگ کلیه در دستگاه ادراری ایجاد شود.
حالت تهوع و استفراغ
در بیماران مبتلا به سنگ کلیه، تهوع و استفراغ به‌عنوان علائمی شایع مشاهده می‌شود. این علائم ناشی از تحریک عصب‌های موجود در دیواره معده و برای دفاع از بدن در برابر درد شدید کلیه است. در این حالت، بدن به‌منظور کاهش درد و التهاب محتویات معده را تخلیه می‌کند که باعث تهوع و استفراغ می‌شود. در بعضی موارد، علائم دیگری مانند تب، خستگی و سردرد همراه با این علائم مشاهده می‌شود.
خون در ادرار
وجود خون در ادرار یکی از علائم بیماری سنگ کلیه است که به دلیل آسیب به بافت‌های دستگاه ادراری ایجاد می‌شود. این مسئله می‌تواند به‌صورت خفیف تا شدید اتفاق بیفتد و معمولاً با درد شدید همراه است. درمان بیماری سنگ کلیه در صورت وجود خون در ادرار باید با سرعت انجام شود تا عوارض جدی و خطرناکی از جمله عفونت‌های بافت ادراری، خونریزی و ایجاد مسمومیت شدید جلوگیری شود.
تغییر در شکل و حجم ادرار
در بیماری سنگ کلیه، ادرار ممکن است شکل و حجمی متفاوت باحالت طبیعی خود داشته باشد. مثلاً، ممکن است ادرار غلیظ و تیره شده یا همراه با رنگ و بوی نامطبوع باشد. همچنین، حجم ادرار نیز ممکن است کمتر از حالت معمولی باشد. این علائم نشانگر اختلال در دستگاه ادراری و وجود سنگ کلیه هستند. در این حالت ادرار با سوزش و درد همراه است.
تب و لرز
یکی از علائم بیماری سنگ کلیه، افزایش دمای بدن و حالت تب است که ممکن است به‌صورت مداوم یا گاهی اوقات پدید آید. همچنین، بیمار ممکن است حالت لرز و لرزش در بدن را تجربه کند که معمولاً همراه با افزایش دمای بدن است. این علائم معمولاً نشانه عفونت و التهاب در ناحیه کلیه و مجاری ادراری هستند و باید توجه ویژه‌ای به آن‌ها شود.
احساس سردرد و گیجی
سردرد و گیجی از علائمی هستند که در برخی از بیماران مبتلا به سنگ کلیه مشاهده می‌شود. این علائم ممکن است به دلیل اختلال در فشارخون، عدم تعادل الکترولیتی و ازدست‌رفتن آب و الکترولیت‌ها در بدن برای برطرف‌کردن سنگ کلیه باشد. علاوه بر این، عفونت همراه با سنگ کلیه می‌تواند سردرد و گیجی را تشدید کند.
تعریق بیش از حد
بیماری سنگ کلیه ممکن است با تعریق بیش از حد همراه باشد. این تعریق ممکن است به‌صورت شبانه‌روزی و بدون دلیل قابل‌توضیح باشد و معمولاً نشانه‌ای از افزایش فعالیت سیستم عصبی بیمار است. علاوه بر این، تعریق ناشی از بیماری سنگ کلیه ممکن است به علت افزایش ترشح آدرنالین در بدن باشد که منجر به افزایش تعریق می‌شود.
تأثیر ورزش بر سنگ کلیه
ورزش منظم و مناسب می‌تواند به بهبود سلامتی کلیه‌ها کمک کند و در کاهش خطر بروز سنگ کلیه و در صورت داشتن سنگ کلیه به دفع راحت‌تر آن کمک کند. بهترین ورزش‌ها برای دفع سنگ کلیه به شرح زیر هستند.
پیاده‌روی
پیاده‌روی به‌عنوان یک فعالیت بدنی ساده و قابل‌انجام برای افراد در سنین متفاوت، تأثیرات مثبتی بر دفع سنگ کلیه دارد. در طول زمان پیاده‌روی، عضلات شکمی، عضلات پا و قلب و عروق بدن فعال می‌شوند و به کاهش توانایی سنگ کلیه برای رشد و توسعه کمک می‌کنند. همچنین پیاده‌روی باعث افزایش تولید ادرار و کاهش خطر تولید سنگ جدید توسط کلیه می‌شود.
دو
دویدن یکی از فعالیت‌های بدنی شدید است که می‌تواند بر روی سلامت کلیه و دفع سنگ کلیه تأثیرگذار باشد. یکی از عوامل مهم در پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه، افزایش تولید ادرار و کاهش غلظت مواد شیمیایی در آن است. هنگامی که فعالیت بدنی شدید؛ مانند دویدن انجام می‌دهید تولید ادرار افزایش‌یافته که این باعث کاهش غلظت مواد مختلف مانند کلسیم، اوره، اسیداوریک و سایر مواد شیمیایی در ادرار می‌شود.
یوگا
یوگا به‌عنوان یک فعالیت آرامش‌بخش و ملایم، می‌تواند بر روی دفع سنگ کلیه تأثیرگذار باشد. در واقع، برخی حرکات یوگا می‌تواند به‌عنوان تمرینات خاصی برای سلامت کلیه در نظر گرفته شوند. برخی از حرکات یوگا مانند تمرینات تنفسی و خم‌شدن به‌طرف جلو، می‌توانند به کاهش فشارخون و افزایش جریان خون در کلیه کمک کنند. همچنین، یوگا به دلیل آرامش‌بخش بودن می‌تواند به حل مشکلات روحی و روانی از جمله افسردگی، اضطراب و مشکلات خواب کمک کند که همه این موارد به‌عنوان عوامل مؤثر در کاهش خطر بروز سنگ کلیه در نظر گرفته می‌شوند.
طناب زدن
طناب زدن به‌عنوان یک فعالیت تمرینی با شدت بالا، می‌تواند به کاهش وزن بدن و کاهش خطر بروز سنگ کلیه کمک کند. با طناب زدن، عضلات شکم و پشت، ران و پاها فعال شده و می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه و افزایش تولید ادرار کمک کند. افزایش جریان خونی که هنگام طناب زدن اتفاق میفتد می‌تواند به کاهش تراکم مواد شیمیایی در کلیه کمک کند و باعث دفع آسان‌تر سنگ کلیه شود.
شنا
شنا یک فعالیت آبی است که می‌تواند به بهبود عملکرد کلیه کمک کند. با تمرین منظم شنا، عضلات پا و شکم فعال شده و جریان خون بهبود می‌یابد که این باعث کاهش تراکم مواد شیمیایی در کلیه و دفع آسان‌تر سنگ کلیه می‌شود. همچنین، با افزایش فشار آب به بدن، خطر بروز سنگ کلیه کاهش می‌یابد. به‌طورکلی، شنا می‌تواند به بهبود سلامتی کلیه و دفع سنگ کلیه کمک کند. از طرفی، شنا به‌عنوان یک فعالیت بدنی متوسط با شدت متوسط، می‌تواند به کاهش وزن بدن کمک کند که خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش می‌دهد.
تای چی
تای چی یک ورزشی چینی است که شامل ترکیبی از تکنیک‌های تنفسی، روان‌شناسی، ورزشی و رقص است. تحقیقات نشان داده است که تای چی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افرادی که با سنگ کلیه دست‌وپنجه نرم می‌کنند، کمک کند. حرکت‌های موجود در ورزش تای چی باعث کاهش استرس و افزایش تمرکز و آرامش در بدن شده و این بازتاب مثبتی بر سلامت کلیوی دارد. همچنین، تای چی باعث بهبود عملکرد قلبی عروقی و افزایش جریان خون می‌شود که کاهش در تراکم مواد شیمیایی کلیه و دفع آسان‌تر سنگ کلیه را به دنبال دارد.
پیلاتس
پیلاتس یک ورزش مناسب برای تقویت عضلات بدن و بهبود تعادل بدن است. با انجام پیلاتس، جریان خون در بدن افزایش و تنش عضلاتی کاهش می‌یابد که بهبود سلامت کلیه و دفع سنگ کلیه را به دنبال دارد. همچنین، این ورزش باعث بهبود تناسب‌اندام و افزایش انعطاف‌پذیری عضلات می‌شود که در کاهش درد عضلانی و سلامت کلیه مؤثر است.
سخن پایانی
روش‌های متفاوتی وجود دارند که به بهبود سلامت کلیه و دفع سنگ کلیه کمک می‌کنند. ولی بهترین و سالم‌ترین روش برای دفع سنگ کلیه ترکیبی از ورزش منظم، مصرف آب کافی و رژیم غذایی سالم است. قبل از هرگونه فعالیت ورزشی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و برنامه ورزشی متناسب با وضعیت و شرایط خود را دریافت کنید.
اخبار «صبح من» را در بله و ایتا دنبال کنید:
کانال «صبح من» در بله:
https://ble.ir/sobheman
کانال «صبح من» در ایتا:
https://eitaa.com/Sobheman
