هنر گلیچ بافی چیست؟

کد خبر : 48410
23 اردیبهشت 1403 - 15:20

کی از دستبافته‌های سنتی ایران گلیچ است که با دستگاه گلیچ‌بافی، مانند دستگاه پارچه‌بافی است تولید می‌شود. بافت گلیچ اکثرا در بخش شمالی استان سمنان (روستاهای فولادمحله، اروست، رضا آباد و چاشم) متداول است. زنان، مثل دیگر دست‌بافته‌ها تولیدكننده‌ اصلی آن هستند. در ادامه بیشتر درباره این هنر صحبت خواهیم کرد.

«صبح من» با هنر در خانه: یکی از دستبافته‌های سنتی ایران گلیچ است که با دستگاه گلیچ‌بافی، مانند دستگاه پارچه‌بافی است تولید می‌شود. بافت گلیچ اکثرا در بخش شمالی استان سمنان (روستاهای فولادمحله، اروست، رضا آباد و چاشم) متداول است.

به گزارش مجله خبری «صبح من»، زنان، مثل دیگر دست‌بافته‌ها تولیدکننده‌ اصلی آن هستند. در ادامه بیشتر درباره این هنر صحبت خواهیم کرد.

هر آنچه درباره هنر گلیچ بافی باید بدانیم

گلیچ از گذشته در این منطقه مورد استفاده قرار می گرفته است و به ‌علت جنس پارچه‌ آن که پنبه‌ ای و پشمی است، بیشتر در پوشاک مردانه استفاده می ‌شده است.

اما این دست‌ بافته ‌هم مثل دیگر محصولات صنایع دستی ناشناخته مانده است و خطر از رواج افتادن، آن را تهدید می‌کند.

تارهای گلیچ از جنس نخ پنبه پرتاب، و پودهای آن پشمی است. گلیچ، پارچه ای‌ پنبه‌ ای و سنتی است که بیشترین استفاده آن در زیرانداز پوشاک مردانه است.

هیچ جایی را نمی توان بدون صنایع دستی پیدا کرد و حتما جلوه هنرهای دست در روستاها بیشتر و وسیع تر نسبت به شهرها است ولی بعضی اوقات با نپرداختن به صنایع دستی آن منطقه، این هنر ارزشمند از یاد رفته است.

روستای فولادمحله از شهرستان مهدیشهر از آن مناطقی است که صنایع دستی آن نه فقط تهیه و تولید می شود بلکه بیشتر مشتریان آن را اشخاص غیر بومی تشکیل می دهند که خود علامتی از زیبایی و کارآمدی صنعت دست خانم های فولادمحله را می رساند.

گلیچ بافی مهمترین و شاید تنهاترین صنایع دستی فولادمحله که از گذشته شایع بوده و حالا نیز زنان فولادمحله ای انجام می دهند، است. هنر دستی که در دورانی از یاد رفته بود ولی خانم فولادمحله ای با مهم دانستن این صنایع محلی و با تلاش خود مجددا این هنر دست را زنده کرده و اکنون با این صنایع دستی نیز به زنده نگهداشتن فرهنگ فولاد محله می پردازد و نیز به این روش گذران زندگی می کند.

چنانچه گلیچ بافی در روستاهای دیگر استان هم پیدا می شود ولی در تهیه و طرح های آن فرق هایی با دیگر جاها دارد.

گلیچ بافی فولادمحله خود دارای مشتقات متفاوتی است که با دستگاه و ابزار آلات خاصی بافته می شود.

گلیج بافی شامل سَرحمومی، آیینه کیسه، گلیج تابلونما، اسب سَری، پادَری، کَج کیسه و کُرسی سَری می باشد .

برای بافت این صنایع از وسایلی مانند : کِرگاه(کارگاه)،توزَن، کاتلّم، چَل، چَلجِه استفاده می شود.

کِرگاه(کارگاه) دستگاهی است که برای بافت گلیج به کار می رود.

دستگاه گلیج بافی شامل ابزار زیر است:

نُوِرًد گارًدِن چو: (چوبی که بصورت عمودی قرار گرفته است)
کارشن چو
شانه
وَرًد
لَدًمَتی
ماکو
ماسوره
لِنگ لتی
سلام علیکی
کِرگاه کَشً رَسِن، می باشد.
چَلً: وسیله ای است برای حلاج کردن پشم به کار می رود.
چَلًجِه: پشم حلاج شده با استفاده از این دستگاه به نخ تبدیل می شود.
کاتًلُم: نخ بدست آمده را با استفاده از کاتلم تابیده تا محکم شود.
توزَن: برای ضخیم کردن نخ ها استفاده می‌شود برای نخ هایی که برای بافتن جوراب و کلاه و غیره استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید:

انواع محصولات گلیج بافی

سَرحمومی

گلیمی است که در آن وسایل حمام را می گذارند و زمانی که به حمام عمومی می رفتند آن را با خود می بردند.

آیینه کیسه

کیسه ای است که در قدیم وسایل آرایش را در آن می گذاشتند حتی به عنوان جای نخ و سوزن نیز از آن استفاده می کردند.

اسب سَری

گلیج بزرگی است که در قدیم در عروسی ها این گلیج را روی اسب قرار می دادند که در زمان بردن جهیزیه و رفتن داماد به حمام (داماد بر روی اسب می نشست) شکل زیبایی داشته باشد.

کَج کیسه

کیسه ای است که در قدیم به گونه کج روی دیوار آویزان می کردند و داخل آن قاشق و چنگال می انداختند اما امروزه داخل کیسه الیاف می ریزند و روی مبلمان استفاده می شود.

کُرسی سَری

کرسی وسیله ای است که در قدیم برای گرم کردن خانه از آن استفاده می کردند که آتش زیر کرسی که به صورت میزی بوده و آتش را در زیر آن میگذاشتند و کرسی سری که به صورت گلیج بوده را روی کرسی می گذاشتند که زیبایی ویژه ای دارد و همین طور کرسی را می پوشاند.