«صبح من» با بانو: در هفته سی و هشتم بارداری قصه نه‌ماهه بارداری شما به پایان خود نزدیک می‌شود. ریه‌های کودک شما کاملاً شکل‌گرفته‌اند و کودک آماده به دنیا آمدن است. ممکن است در همین هفته زمان زایمان شما فرابرسد؛ اما اگر این اتفاق نیفتاد نگران نباشید زیرا هنوز یک تا دو هفته دیگر فرصت هست. اگر به دنبال پاسخ ابهامات خود در این هفته هستید تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
رشد جنین در هفته سی و هشتم بارداری
به گزارش مجله خبری صبح من، تا پایان هفته ۳۷ بارداری وزن جنین بین ۲ کیلو و ۸۰۰ گرم تا ۳ کیلوگرم است اما در هفته سی و هشتم بارداری متوسط وزن جنین ۳.۳ کیلوگرم است. درواقع روزانه جنین می‌تواند تا ۳۰ گرم وزن بگیرد. قد جنین نیز از سر تا نشیمنگاه ۳۵ سانتی‌متر است. در طی هفته سی و هشتم بارداری عملکرد ارگان‌های داخلی جنین رو به افزایش است. در این هفته جنین با دریافت چربی و پروتئین بیشتر وزن خود را افزایش می‌دهد تا لایه‌های چربی زیرپوستی بتواند او را در برابر تغییرات دمایی جهان بیرون حفظ کند.
قابلیت‌های مغز و سیستم عصبی رو به افزایش است و سیناپس‌های بیشتری برای پردازش اطلاعات تشکیل می‌شوند. بنابراین اگرچه بسیاری از ارگان‌ها به بلوغ بالایی رسیده‌اند اما مغز همچنان در حال تکامل است. ریه جنین و تارهای صوتی در حال تکامل بیشتر هستند تا توانایی لازم برای گریه کردن و انتقال پیام را داشته باشند. به علت مکیدن مایع آمنیوتیک توسط جنین مقداری از مایع تبدیل به ماده دفعی در روده می‌شود که جزء اولین مدفوع‌های تشکیل‌شده در روده جنین است و مکونیوم گفته می‌شود. این ماده حرکات دودی روده را شکل می‌دهد.
حرکات جنین در هفته سی و هشتم بارداری
در هفته سی و هشتم بارداری به دلیل افزایش قد و وزن جنین و به همان نسبت محدود شدن فضا در رحم، تا حدودی حرکات جنین نسبت به ماه‌های قبل کمتر می‌شود و جای نگرانی نیست. شما در هفته ۳۸ام بارداری قادر خواهید در طی یک ساعت حداقل ۳ تا ۴ بار حرکات فرزند خود را احساس کنید. آزادی عمل برای حرکت کودک شما کمتر شده؛ زیرا جنین پایین می‌آید و سر او هم رو به پایین قرار می‌گیرد. جنین در هفته ۳۸ بارداری شبیه به یک نوزاد عمل می‌کند. او به سمت نور متمایل می‌شود، خمیازه می‌کشد و با مکیدن مایع آمنیوتیک حرکات تنفسی و گوارشی را تمرین می‌کند.
مادر در هفته سی و هشتم بارداری
کمردرد در این هفته باعث بی‌خوابی می‌شود. احساس ضعف و خستگی در این هفته همراه شماست. به دلیل پایین آمدن جنین در لگن فشار بر مثانه بیشتر می‌شود و این روند سبب احساس پر بودن مثانه و متعاقباً تکرر ادرار می‌شود. در این هفته علائمی مثل یبوست، تغییرات خلق‌وخو، ترشح از پستان، فشار بر لگن، تکرر ادرار و افزایش ترشحات واژن را تجربه خواهید کرد. همچنین انجام غربالگری سوم در این زمان می‌تواند بسیاری از مشکلات مربوط به جنین و مادر را پیش از زایمان تشخیص دهد.
روند تبدیل غضروف به استخوان
در هفته سی و هشتم بارداری روند تبدیل غضروف‌های جنین به استخوان سریع‌تر می‌شود و در فرایندی به نام استخوانی شدن، استخوان‌های جنین سخت و محکم می‌شوند. در این فرایند، عنصر کلسیم با اضافه شدن به بافت غضروف آن را به‌تدریج به استخوان تبدیل می‌کند. با تکمیل این فرایند اکنون جنین می‌تواند رفلکس‌های دست‌وپا را به‌طور کامل اجرا کند. او به‌خوبی قادر است دست خود را ببندد و باز کند. البته بسیاری از این حرکات تا یک‌سالگی در ذهن او برنامه‌ریزی‌شده است و به‌صورت غیرارادی است. مثلاً پس از زایمان می‌تواند به‌صورت رفلکسی انگشت شما را بگیرد. اما به‌تدریج انتخاب‌های آگاهانه جای حرکات غیرارادی را می‌گیرند.
علائم قبل از زایمان در هفته سی و هشتم بارداری
زایمان معمولاً در هفته ۳۹ یا چهلم بارداری اتفاق می‌افتد و درواقع در این دو هفته بارداری کامل می‌شود. اگر زایمان در هفته‌های ۳۷ یا ۳۸ بارداری انجام شود به‌عنوان زایمان زودرس و اگر بعد از هفته ۴۲ باشد به‌عنوان زایمان دیررس به‌حساب می‌آید. بنابراین دانستن تاریخ دقیق بارداری کمک بزرگی به تشخیص بهتر علائم و نشانه‌های قبل از زایمان دارد. همواره زایمان علائم و نشانه‌هایی دارد که به‌عنوان علائم هشداردهنده عمل می‌کنند که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
انقباضات برکستون (Braxton)
در هفته سی و هشتم بارداری مادران، انقباضات مختلفی را تجربه می‌کنند. برخی از این انقباضات از چند هفته قبل شروع شده و الان نیز ادامه دارند و برخی از آن‌ها انقباضات جدیدی مثل فشرده شدن شکم و یا کرامپ‌های لگنی و شکمی هستند که مربوط به هفته ۳۸ بارداری است. این انقباضات معمولاً جهت آماده‌شدن بدن برای زایمان است و به طور نامنظم رخ‌داده و اغلب با حرکت یا تغییر موقعیت متوقف می‌شوند.
اگر انقباضات دردناک نباشند و با تغییر حالت نشستن، برطرف شوند از نوع انقباضات برکستون هستند که محدود به هفته‌های پایانی بارداری هستند. زمان و نحوه انقباضات به شما می‌گوید که آیا انقباضات از نوع براکستون هیکس است و یا در حال تجربه انقباضات واقعی زایمان هستید.
افزایش ترشحات واژنی
در هفته سی و هشتم معمولاً ترشحات واژن بیشتر شده و به شکل ماده موکوسی است. این ترشحات نرمال و ترشح آن برای آماده شدن رحم و دهانه رحم جهت زایمان است. بنابراین چنین ترشحاتی یکی از نشانه‌های زایمان در آینده نزدیک است.
حالت تهوع
حالت تهوع خفیف ممکن است دوباره در هفته ۳۸ بارداری و هفته‌های بعد ظاهر شود و گاهی نشانه شروع زایمان است. اگر چنین احساسی به شما دست داده است، سعی کنید وعده غذایی را کم حجم‌تر میل کرده و در عوض تعداد میان وعده‌ها را افزایش دهید و از غذاهای سبک و پر انرژی مثل موز، برنج یا نان تست استفاده کنید.
تکرر ادرار
همان‌طور که جنین به رشد خود ادامه می‌دهد رحم شما فشار بیشتری بر مثانه وارد می‌کند، بنابراین ممکن است نیاز به خالی کردن مثانه بیشتر از قبل احساس شود. اگرچه این حالت ناخوشایند است اما همچنان نوشیدن آب را کاهش ندهید تا بدن دچار کم آبی نشود.
فشار لگن
فشار لگن ناشی از تغییر موقعیت و پایین‌آمدن جنین در لگن است که باعث فشار بیشتر بر مثانه و باسن می‌شود. در هفته سی و هشتم بارداری جنین در قسمت پایین لگن قرار می‌گیرد تا خود را برای ورود به دنیای جدید آماده کند. با قرارگرفتن جنین در عمق لگن، برخی اعصاب این ناحیه تحت‌فشار قرار می‌گیرند و ممکن است سبب درد در واژن، انقباضات شکمی، دردهای نامنظم زیر شکمی باشد.
با پایین آمدن جنین در شکم، فشار به معده و قفسه سینه کمتر از قبل شده و شما راحت‌تر می‌توانید نفس بکشید و یا یک وعده غذایی کامل را میل نمائید. در این هفته هورمونی به نان ریلکسین نیز در بدن تولید می‌شود که رباط‌ها، عضلات و مفاصل را برای زایمان آماده می‌کند. یکی از عوارض جانبی ریلکسین بروز کمردرد و دردهای لگنی است. بنابراین سعی کنید که کمتر در حالت ایستاده قرار بگیرید و در زمان حرکت با قدم‌های کوچک و به آرامی حرکت کنید تا فشار بر عضلات کمر به حداقل برسد.
تورم پا
در هفته سی و هشتم بارداری در بعضی از اندام‌ها مثل پا به دلیل احتباس بیشتر مایعات ممکن است حالت تورم دیده شود. به منظور کاهش این علائم سعی کنید به پاهای خود استراحت دهید و آب بیشتری بنوشید تا غلظت مایعات در بدن کاسته شود. همچنین پوشیدن لباس‌ها و کفش راحت نیز در آرامش بیشتر شما موثر است. البته بهتر است در صورت بروز هر نوع علائم پزشک خود را در جریان قرار دهید تا وضعیت سلامتی شما دقیق‌تر زیر نظر باشد.
اسهال
در هفته ۳۸ بارداری و اواخر ماه نهم بارداری اسهال یکی از نشانه‌های نزدیک‌تر شدن زایمان است. همچنین در روزهایی که اسهال بروز می‌کند شکم دچار انقباض و کرامپ می‌شود که آن هم از علائم طبیعی این هفته است.
ترشحات پستان
در هفته سی و هشتم و ماه نهم بارداری مایع زردرنگی به نام آغوز از پستان‌ها ترشح می‌شود که از علائم نزدیک شدن روز زایمان است. البته ترشح نشدن آن نیز نشانه مشکل و یا عارضه خاصی نیست. برای جلوگیری از خیس شدن لباس‌ها از پد مخصوص استفاده کنید.
سایر علائم احتمالی هفته سی و هشتم عبارت‌اند از: احساس ناامیدی و بی‌حوصلگی، مشکلات خواب، کشیدگی پوست، لثه‌های متورم و گاهی خونریزی لثه، درد ناشی از بزرگ شدن رحم، سردرد، کمردرد، سوء هاضمه و سوزش سر دل، نفخ و یبوست، گرفتگی عضلات پا، احساس داغ شدن بدن، سرگیجه، دست‌ها و پاهای متورم، عفونت‌های ادراری و واژن، لکه‌های قهوه‌ای روی صورت، پوست چرب‌تر و لکه‌دار، موهای ضخیم و روشن‌تر.
پارگی کیسه آب
اگر قطراتی از آب در واژن خود احساس کردید احتمال دارد که کیسه آمنیوتیک پاره‌شده و مایع در حال نشت است. زایمان معمولاً خیلی زود پس از پاره شدن کیسه آب شروع می‌شود، بنابراین اگر این علامت را در هفته ۳۸ مشاهده کردید، به پزشک خود اطلاع دهید
علائم زایمان ممکن است از هفته سی و هشتم شروع شود. بعضی از علائم نزدیک بودن زایمان در هفته سی و هشتم بارداری عبارت‌اند از:
- ترشحات مخاطی واژن
- اسهال
- حالت تهوع
- انقباضات عضلات
- کمر درد
علائم هفته سی و هشتم بارداری که نباید از آن‌ها غافل باشید!
برخی علائم ممکن است از نشانه‌های طبیعی زایمان و یا علائم ماه‌های پایانی بارداری نباشند. توصیه می‌شود با دیدن علائم زیر با پزشک خود مشورت کرده تا از سلامت و خود و جنین مطمئن شوید:
- سردردهای شدید و یا دوبینی
- پارگی کیسه آمنیوتیک
- خونریزی زیاد رحمی
- دشواری در دفع ادرار یا ادرار دردناک
- استفراغ و کرامپ‌های شدید شکمی
- ورم ناگهانی در دست و پا یا صورت
- عدم حرکت جنین به مدت قابل‌توجه
- تب
سونوگرافی در هفته سی و هشتم بارداری
در هفته‌های پایانی بارداری به دلیل افزایش وزن جنین و کمبود جا، حرکات او مثل قبل تند و قابل‌توجه نیست. اما باوجوداین، شما هنوز چندبار در یک ساعت باید قادر به حس کردن حرکات او باشید. اگر حرکات جنین به‌طور قابل‌توجه کم شده باشد پزشک برای بررسی سلامت جنین سونوگرافی درخواست می‌کند و همچنین ضربان قلب جنین را نیز چک می‌کند.
تغذیه مناسب مادر در هفته سی و هشتم بارداری
غذاهای پرانرژیبخورید تا بتوانید انرژی لازم برای تولید شیر و شیردهی کافی به نوزاد را پس از تولد داشته باشید. غذایی همچون گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات و تخم‌مرغ مقدار بالایی کالری دارند که برای تأمین شیردهی بسیار مطلوب است. اگر در برنامه غذایی شما به هر دلیل مقادیر کافی از ویتامین‌ها و مواد مغذی موجود نیست موضوع را پزشک در میان بگذارید تا مکمل‌های مولتی‌ویتامین را برای بهبود سلامتی شما تجویز نماید.
برای کاهش یبوست مواد غذایی فیبردار را در برنامه غذایی خود قرار دهید تا عوارض ناشی از یبوست کمتر شود. مواد غذایی همچون کلم بروکلی، گلابی، تمشک و انواع سبزی‌های سرشار از فیبر هستند. غذاهایی که سبب بی‌خوابی می‌شود (مانند قهوه) را نخورید. به مقدار کافی مایعات مصرف کنید تا بدن هیدراته بمانید.
کم شدن آب بدن سبب خستگی و سردرد می‌شود. به دلیل فرایند استخوانی شدن در جنین در هفته سی و هشتم بارداری بهتر است مصرف مقدار بیشتری کلسیم و ویتامین D در برنامه غذایی می‌تواند علاوه بر سلامت بهتر جنین و تشکیل درست اسکلت استخوانی او، از بروز پوکی استخوان در مادر نیز پیشگیری کند.
نکات خود مراقبتی در هفته ۳۸ بارداری
راحتی شکم
گاهی خارش شکم در هفته سی و هشتم بارداری مقداری شما را اذیت می‌کند. برای اینکه احساس بهتری داشته باشید می‌توانید با مشاوره پزشکی از مرطوب‌کننده‌ها و آبرسان‌های پوستی ایمن بر روی پوست خود استفاده کنید. این کار پوست خشک و کشیده شما را تسکین می‌دهد.
قدم زدن در طبیعت
لذت از هوای تازه و مناظر طبیعی یکی از راه‌های ساده اما موثر برای رفع انرژی پایین ذهنی و بهبود گردش خون است. این کار برای برطرف شدن بعضی از علائم هفته ۳۸ مفید است.
رایحه اسطوخودوس
عطر این گیاه به دلیل ویژگی‌های آرام‌بخش و تسکین دهنده خود، یک درمان طبیعی برای بهبود اختلالات خواب است. اتاق خواب خود را به رایحه اسطوخودوس معطر کنید و از آن لذت ببرید.
توجه کردن به انقباضات
برای اینکه متوجه شوید انقباضات از نوع تمرینی براکستون هیکس است یا انقباضات واقعی زایمان، باید به ریتم و فواصل زمانی آن‌ها دقت کنید. انقباضات براکستون هیکس به طور کلی انقباضاتی بدون درد هستند که با حرکت کردن متوقف می‌شوند. اما اگر انقباضات ادامه دارد و دردناک باشند، وقت آن است که به پزشک خود اطلاع دهید.
سخن آخر
یکی از مشکلاتی که شاید برخی مادران در این هفته با آن مواجه باشند فکر کردن به روز زایمان و اتفاقات قبل و بعد از آن است که باعث آشفتگی ذهنی می‌شود. در این هفته ممکن است احساس افسردگی کنید و یا انرژی ذهنی کافی برای برخی امور را نداشته باشید. سعی کنید که تا حد امکان تنها نباشید. در تنهایی افکار منفی سریع‌تر ذهن را فرامی‌گیرند. صحبت کردن و هم‌نشینی با دوستان و خانواده علاوه بر ارتقای انرژی ذهنی سبب دور کردن افکار منفی از شما می‌شود.
اخبار «صبح من» را در بله و ایتا دنبال کنید:
کانال «صبح من» در بله:
https://ble.ir/sobheman
کانال «صبح من» در ایتا:
https://eitaa.com/Sobheman
