«صبح من» با مسائل حقوقی: با رشد تکنولوژی و فناوری در زندگی امروز، ضبط کردن صدای دیگران امری رایج و متداول شده است و افراد با دلایل متفاوتی صدای دیگران را بدون کسب اجازه یا بدون آگاهی صاحب صدا ضبط می‌کنند.
به گزارش مجله خبری «صبح من»، گاه ممکن است افراد با صدایی که ضبط کرده‌اند در دادگاه اتهامی را اثبات کنند و یا در مقام دفاع، اتهامی که علیه آنان وارد شده را رفع کنند. در چنین مواردی همواره ممکن است که با انکار صدای ضبط شده از سوی فرد مواجه شویم. در این مقاله قصد داریم که اعتبار صدای ضبط شده را در محاکم قاضی و دادگاه‌ها بررسی کنیم.
ضبط بدون اجازه صاحب صدا
صدا و سخن افراد همانند حریم خصوصی آنها است. به همین دلیل لازم است مورد کرامت قانون‌گذار قرار بگیرد. ضبط کردن صدای دیگران بدون اجازه و سوء استفاده از آن، همواره باید مورد نکوهش قرار بگیرد.
اما با بررسی مواد قانونی در قانون مجازات اسلامی، قانونی اساسی، قانون جرائم رایانه‌ای و سایر قوانین متوجه می‌شویم که هیچ ماده قانونی که ضبط بدون اجازه صدا را جرم بداند، وجود ندارد.
می‌توان نتیجه گرفت که ضبط صدای افراد بدون اجازه آنها جرم نیست و مجازاتی ندارد. البته باید در نظر گرفت که اگر افراد با ضبط صدا قصد سوء استفاده و ورود ضرر مادی و معنوی به دیگران را داشته باشند مسئولیت کیفری برای فرد در نظر گرفته می‌شود.
مثلاً اگر فردی با ضبط صدا دیگران را تهدید کند یا قصد اخاذی داشته باشد، به دلیل انجام اقدامات مجرمانه مجازات می‌شود. در نتیجه صرفاً برای ضبط صدا مجازاتی وجود ندارد.
ضبط صدا توسط مأمور دولت
در ماده ۵۸۲ قانون مجازات اسلامی قانون‌گذار به‌صورت اختصاصی ضبط صدا بدون اجازه یا تماس ضبط شده توسط مأمورین و مستخدمین دولتی را جرم‌انگاری کرده و مجازات حبس یا جزای نقدی را برای این افراد در نظر گرفته است.
اعتبار صدای ضبط شده در دادگاه
گاهی ممکن است در محاکم، افراد صدای ضبط شده یا تماس ضبط شده‌ای را ارائه دهند تا ادعایی را اثبات کنند؛ چه در مقام شکایت و چه در مقام دفاع از شکایت باشند. اما لازم است که اعتبار صدای ضبط شده را به‌عنوان دلیلی مستقل در دادگاه بررسی کنیم.
آیا قاضی دادگاه با استناد به صدای ضبط شده می‌تواند رأیی صادر کند؟ آیا ادعای افرای که مبتنی بر چنین دلیلی است مورد تأیید و قبول قاضی می‌باشد؟
مطابق ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی و ماده ۱۲۵۸ قانون مدنی، دلایلی که مورد قبول قاضی است تا در خصوص امری به اطمینان برسد به اقرار، سند، شهادت، قسم و امارات دسته‌بندی می‌شود.
همانطور که مشاهده می‌شود صدای ضبط شده نه در دعاوی کیفری و نه در دعاوی مدنی دلیلی مستقل نیست؛ یعنی اعتبار صدای ضبط شده به اندازه‌ای نیست که قاضی مطابق با آن تصمیم نهایی خود را بگیرد. اما اگر دلیل دیگری وجود داشته باشد تا صدای ضبط شده را تأیید کند قاضی می‌تواند صدای ضبط شده را به‌عنوان یک اماره یا نشانه در نظر بگیرد.
مسئولیت کیفری در خصوص ضبط صدا
از آنجایی‌که ضبط صدا از راه غیرقانونی صورت می‌گیرد، اعتبار صدای ضبط شده بسیار کم است یا بهتر است بگوییم صدای ضبط شده در محاکم به‌عنوان دلیل، فاقد اعتبار است.
اگر ضبط صدا بدون اجازه دیگران با قصد ورود ضرر باشد، مطابق قانون اساسی و قانون مجازت اسلامی، مجازاتی برای فرد در نظر گرفته می‌شود.
هرگاه فردی صدای ضبط شده یا تماس ضبط شده را در دادگاه ارائه دهد تا ادعایی را اثبات کند، به دلیل ضبط بدون اجازه و قصد ورود ضرر مادی یا معنوی به فرد، مشمول مجازات قرار می‌گیرد.
ممنوعیت ضبط صدا از جلسات دادگاه
با توجه به اینکه صِرف ضبط صدا جرم تلقی نمی‌شود و مجازاتی ندارد، مگر اینکه به قصد و هدف سوء استفاده انجام شود، بااین‌حال در برخی موارد ضبط صدا به‌صورت مطلق ممنوع است.
مطابق تبصره ۱ ماده ۳۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری «هرگونه عکس‌برداری یا تصویربرداری یا ضبط صدا از جلسه دادگاه ممنوع است. اما رئیس دادگاه می‌تواند دستور دهد تمام یا بخشی از محاکمات تحت نظارت او به‌صورت صوتی یا تصویری ضبط شود». در نتیجه ضبط کردن صدا در دادگاه ممنوع است.
اما باید در نظر گرفت در دادگاه کیفری، تمامی مکالمات به دلیل اهمیت موضوع جرم باید ضبط شود که به دستور مراجع بالاتر صورت می‌گیرد. اما در سایر دادگاه‌ها یا سایر مکالمات در دادگاه‌ها تنها به دستور و تصمیم دادگاه ممکن است ضبط صدا انجام شود.
اعتبار صدای ضبط شده حاوی اقرار
در برخی مواقع ممکن است فرد اقراری علیه خود انجام دهد؛ بدین صورت که اقرار کند دِین یا تعهدی را برعهده دارد. مثلاً بگوید من مقداری پول به تو بدهکار هستم و دیگری صدای او را ضبط کند. در اینجا اگر فرد، صدا یا تماس ضبط شده را در دادگاه ارائه دهد از آنجایی‌که از راه غیرقانونی دلیل را به دست آورده است، اقرار فاقد اعتبار است و ترتیب اثری به آن داده نمی‌شود.
انکار صدای ضبط شده
زمانی‌که صدایی در دادگاه ارائه می‌شود تا اعتبار آن سنجیده شود ممکن است با انکار صدای ضبط شده مواجه شویم؛ یعنی صدای ارائه‌شده و منتسب به شخص، انکار یا تکذیب شود و ارائه‌دهنده نتواند انتساب آن را ثابت کند. در این صورت اعتبار صدای ضبط شده به‌صورت کامل از بین می‌رود؛ یعنی دیگر اماره و قرینه‌ای هم برای قاضی دادگاه نیست.
سخن نهایی درباره اعتبار صدای ضبط شده
ضبط بدون اجازه صدا تنها توسط مأمورین دولت جرم‌انگاری شده و دارای مجازات است. به همین دلیل ممکن است افراد تصور کنند از آنجایی‌که ضبط صدا توسط افراد عادی جرم نیست پس اعتبار صدای ضبط شده زیاد است. اما همانطور که بیان شد در محاکم در زمان ارائه دلایل اثبات ادعا، صدای ضبط شده فاقد اعتبار قانونی است و قاضی با استناد به صدای ضبط شده، رأی یا تصمیم خود را اتخاذ نمی‌کند.
اگر تماس ضبط شده یا صدای ضبط شده حاوی اقراری باشد، در صورتی‌که دلیل دیگری وجود داشته باشد تا اقرار را تأیید کند، قاضی می‌تواند صدای ضبط شده را به‌عنوان نشانه یا اماره قبول کند. با این حال، صِرف صدای ضبط شده حتی با وجود اقرار فرد علیه خودش، دلیلی برای صدور رأی توسط قاضی نیست.
اخبار «صبح من» را در بله و ایتا دنبال کنید:
کانال «صبح من» در بله:
https://ble.ir/sobheman
کانال «صبح من» در ایتا:
https://eitaa.com/Sobheman
