هلکوپترهای عتیقه ای که هنوز پرواز می کنند

«صبح من» با دانستنی ها: هلیکوپترها تاریخچه جالبی دارند و در میان سازگارترین و پراستفاده‌ترین سیستم‌های تسلیحاتی در سراسر جهان هستند. اولین هلیکوپترها توسط ارتش ایالات متحده در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار گرفتند و زمانی که سودمندی آنها برای حمل و نقل و حمله هوا به زمین آشکار شد، تولید آنها افزایش یافت.

به گزارش صبح من، با وجود پیشرفت تکنولوژی در ساخت هلیکوپترها، گفتنی است که بسیاری از هلیکوپترهای قدیمی هنوز در خدمت هستند و برخی از آنها بسیار نمادین شده‌اند. برخی از این هلیکوپترها پس از گذشت بیش‌از نیم قرن هنوز مورد استفاده قرار می‌گیرند. دلایل مختلفی وجود دارد که چرا این پرنده‌های قدیمی هنوز در ارتش‌ها کاربرد دارند. اول از همه تمامی آنها از نظر قابلیت اطمینان سابقه خوبی دارند. علاوه‌براین جایگزینی هلیکوپترها مانند بیشتر هواپیماهای نظامی بسیار هزینه‌بر است. همچنین ده‌ها هزار نسخه از هرکدام از این هلیکوپترها تولید شد، بنابراین منطقی است که تعدادی از آنها هنوز در حال استفاده باشند.

در ادامه نگاهی به ۹ مورد از قدیمی‌ترین هلیکوپترهای نظامی می‌اندازیم که هنوز در حال پرواز هستند.

۱. Bell UH-۱ Iroquois

بل یواچ-۱ ایروکوای یکی از مشهورترین هلیکوپترهای جهان است که توسط یک موتور توربوشفت قدرت می‌گیرد و دارای دو پروانه‌ است که یکی در چرخانه اصلی و دیگری در دم آن قرار دارد. این بالگرد در سال ۱۹۵۲ برای مواجه نیروی زمینی ایالات متحده آمریکا با نیازهای تخلیه پزشکی و کاربردپذیری این بالگرد طراحی شد و نخستین پرواز خود را در ۲۰ اکتبر ۱۹۵۶ انجام داد. این هلیکوپتر با تخلیه بیش از ۹۰۰ هزار سرباز مجروح نقش بزرگی در جنگ ویتنام ایفا کرد. UH-1 نهایی رسماً در سال ۲۰۱۶ از خدمت ارتش ایالات متحده بازنشسته شد. با این حال، گزارش‌هایی مبنی بر استفاده از نسخه‌های جدیدتر هلیکوپتر توسط نیروی هوایی ایالات متحده وجود دارد. چیزی که این مورد از قدیمی ترین هلیکوپترهای نظامی را بسیار منحصر‌به‌فرد می‌کند، نام‌های مختلفی است که به آن نسبت داده می‌شود. نام نخستین این بالگرد اچ یو-۱ بود که در سال‌های جنگ ویتنام (از روی تلفظ HU) به آن «هیویی» می‌گفتند. در سپتامبر ۱۹۶۲ نام این بالگرد به یواچ-۱ تغییر یافت اما هنوز هم نام مشهور خود یعنی هیویی را از دست نداده‌ است.

۲. Hughes OH-۶ Cayuse

هیوز اواچ-۶ کایوس در سال ۱۹۶۶ وارد عملیات شد و درواقع پاسخی به درخواست ارتش ایالات متحده برای یک هلیکوپتر کوچکتر و سبکتر برای رصد در طول جنگ ویتنام بود. این بالگرد در طول جنگ برای مقاصد مختلف مورد استفاده قرار گرفت و گزارش شده است که سازمان سیا از آن برای عملیات‌های مخفی نیز استفاده می‌کرد. هنگامی که این هلیکوپتر برای اولین بار وارد میدان شد، ۲۳ رکورد جهانی هلیکوپتر را ثبت کرد. مطمئناً تاکنون بارها این مورد از قدیمی ترین هلیکوپترهای نظامی را با طراحی قابل تشخیص در فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی دیده‌اید. OH-6 برای چندین دهه در ارتش ایالات متحده همراه با چندین کشور دیگر از جمله برزیل، ژاپن و اسپانیا مورد استفاده قرار گرفت. طراحی آن در نسخه‌های بعدی برای ایجاد مدل‌های مختلف تغییر یافت.

۳. Boeing CH-۴۷ Chinook

بوئینگ سی‌ اچ-۴۷ شینوک در سال ۱۹۶۲ معرفی شد و ارتش ایالات متحده تا به امروز از آن استفاده می‌کند. این موضوع آن را به یکی از قدیمی ترین هلیکوپترهای نظامی تبدیل می‌کند که هنوز توسط نیروهای مسلح مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاربرد اصلی این بالگرد برای جابجایی سربازان، ادوات توپخانه‌ای، سوخت، آب، موانع و سنگر و سایر تدارکات و تجهیزات مورد نیاز در میدان نبرد است. کاربردهای ثانویه این هلیکوپتر هم شامل آمبولانس، امداد در فجایع طبیعی، جستجو و نجات، انتقال هواپیماها، آتش‌نشانی و رهاسازی چتربازان می‌شود. این هلیکوپتر از طراحی دو روتور استفاده می‌کند و به لطف آن می‌تواند دور در دقیقه کمتری نسبت به یک هلیکوپتر معمولی کار کند. این قابلیت منجر به صدای متمایزی می‌شود که از هلیکوپترهای دیگر قابل تشخیص است.

۴. Sikorsky H-۳۴

سیکورسکی اچ-۳۴ یک هواگرد ساخت کارخانه سیکورسکی در کشور ایالات متحده آمریکا است که در دهه ۱۹۵۰ ساخته شد و برای نخستین بار در ۸ مارس ۱۹۵۴ میلادی مورد استفاده قرار گرفت. نخستین استفاده‌کننده این هواپیما نیروی زمینی ایالات متحده آمریکا بوده‌ است. این هلیکوپتر به‌عنوان یک هواگرد ضد زیردریایی به جهان معرفی شد که برای حمل بار و نیرو نیز استفاده می‌شد. این هلیکوپتر زندگی خود را به عنوان یک هلیکوپتر برای نیروی دریایی ایالات متحده آغاز کرد اما در نهایت برای استفاده در خدمات نظامی و غیرنظامی راهی ۲۵ کشور دیگر شد. از دیگر کاربردهای این هواگردها می‌توان به نجات قربانیان سیل، بازیابی فضانوردان، مبارزه با آتش‌سوزی و حمل رئیس جمهور اشاره کرد. همچنین از این هلیکوپتر برای بیرون آوردن زنگ آزادی ۷ ناسا از اقیانوس اطلس استفاده شد، اما به دلیل پر شدن کپسول فضایی عطارد از آب دریا شکست خورد.

۵. Sikorsky SH-۳ Sea King and S-۶۱

سیکورسکی اس‌اچ-۳ و نسخه غیر نظامی آن S-61، در سال ۱۹۶۱ به دنیا معرفی شدند. SH-3 Sea King یک هواگرد ضد زیردریایی بود و از اولین هلیکوپترهایی محسوب می‌شد که از موتورهای توربوشفت در طراحی خود استفاده می‌کرد. نسخه نظامی این هلیکوپتر نیز جزو اولین نمونه‌هایی بود که هم برای شکار و هم برای حمله به زیردریایی‌ها طراحی شد. این کار قبلا توسط دو هلیکوپتر جداگانه انجام می‌شد، یکی شکار و دیگری که حمله را انجام می‌داد. مانند بسیاری از هلیکوپترها، این هلیکوپتر بارها برای انجام وظایف دیگر بهبود یافت. با اینکه نسخه نظامی برای استفاده نظامی در نیروی دریایی ایالات متحده بازنشسته شد، اما هنوز هم توسط شرکت‌های غیرنظامی استفاده می‌شود. سی کینگ علاوه بر آمریکا در ایتالیا، بریتانیا، ژاپن و کانادا هم تولید شده و به کشورهای دیگری از جمله ایران، برزیل، آرژانتین، هند، مصر، مالزی، پرو، عربستان، کانادا، دانمارک، اسپانیا و ایرلند نیز صادر شده و در برخی از کشورها همچنان فعال است.

۶. MD ۵۰۰ series

سری هلیکوپترهای MD 500 در سال ۱۹۶۷ در کنار بسیاری دیگر از هلیکوپترهای دوران جنگ ویتنام وارد خدمت شدند. این جنگ‌افزار چندین نسخه از جمله MD 500 Defender، MD 500E، MD 520N و MD530F داشت که همه‌ی آنها کاربرد نظامی داشتند، اما هیچ کدام بیشتر از MD 500 Defender که امروزه نیز به طور فعال مورد استفاده قرار می‌گیرد، پرطرفدار نبودند. این یک هلیکوپتر سبک است که درگذشته بیشتر برای کارهای شناسایی و تاسیساتی استفاده می‌شد. انواع مسلح آن نیز برای استفاده‌های حمله و ضد زیردریایی وجود دارد. گستردگی کاربردها و تنوع این هلیکوپتر کمک کرده است تا در طول سالیان متمادی در خدمت باقی بماند و تقریباً برای هر موقعیتی یک MD 500 وجود دارد. ارتش ایالات متحده بزرگترین کاربر انفرادی هلیکوپترهای سری MD 500 است، اما از آنها در روسیه، چین، هند، کره جنوبی، ژاپن و چندین کشور دیگر نیز استفاده می‌شود. این هلیکوپترها به اندازه سابق فعال نیستند، اما به نظر می‌رسد که چندین کشور چند مورد را حفظ کرده‌اند.

۷. Bell AH-۱ Cobra

بِل اِی‌اِچ-۱ کبرا نوعی هلیکوپتر تهاجمی ساخت شرکت بل است که در دهه ۱۹۶۰ بر اساس هلیکوپتر چندمنظوره پرطرفدار یواچ-۱ ایروکوای طراحی شد. این هلیکوپتر اولین پرواز خود را در سال ۱۹۶۵ انجام داده و از سال ۱۹۶۷ وارد ارتش آمریکا شد. این مورد از قدیمی ترین هلیکوپترهای نظامی در دو نوع اصلی تک‌موتوره و نوع پرقدرت‌تر دوموتوره ساخته شد که مدل‌های تک موتور آن با نام هیویی کبرا شناخته می‌شوند. بل ای‌اچ-۱ کبرا در ابتدا به عنوان یک هلیکوپتر تهاجمی در جنگ ویتنام خدمت می‌کرد. این طرح دارای یک برجک و سلاح‌های اضافی نصب شده در طرفین بود. AH-1 برخی از ویژگی‌های خود را با هلیکوپتر Huey نیز به اشتراک دارد. در واقع، AH-1 از نظر فنی از نوادگان Huey است اما تاکید بیشتری بر حمله دارد. این هلیکوپتر تا اواخر دهه ۱۹۹۰ بخشی از زرادخانه ایالات متحده بود و به طور گسترده در بسیاری از درگیری‌ها از آن استفاده می‌شد. هنگامی که ایالات متحده کار خود را با آن تمام کرد، AH-1 را به متحدان خود در ناتو ارائه داد.

۸. Bell ۲۰۶ series

سری هلیکوپترهای بل ۲۰۶ برای اولین بار در سال ۱۹۶۷ عرضه شدند و تاریخچه جالبی دارند. بل یک مسابقه قرارداد نظامی را به هیوز باخت که منجر به ساخت OH-6 شد. هیوز بعداً قرارداد را به هم زد و در نتیجه مسابقه قرارداد جدیدی شکل گرفت که بل با سری ۲۰۶ هلیکوپتر برنده شد. انواع مختلفی در خط تولید بل ۲۰۶ وجود دارد، از جمله ۲۰۶، ۲۰۶A JetRanger، ۲۰۶L LongRanger و Bell OH-58. بل تا زمانی که آخرین هلیکوپتر در سال ۲۰۱۷ از تولید خارج شد، بیش از ۷ هزار فروند از این هلیکوپترها را به تولید رساند. تنها تفاوت عمده بین هر مدل ظرفیت صندلی و محدوده سوخت است. ایالات متحده از نوع OH-58 به عنوان یک هلیکوپتر شناسایی در میدان نبرد استفاده کرد. استرالیا، کانادا، شیلی، جامائیکا، مالت و سوئد از جمله دیگر کشورهایی هستند که از آن برای عملیات نظامی استفاده کرده‌اند. امروزه، مدل‌هایی از این هلیکوپتر هنوز در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرند. سازمان‌های رسانه‌ای خبری اغلب از هلیکوپترهای بل ۲۰۶ برای به‌روزرسانی اطلاعات ترافیک و گزارش‌های خبری استفاده می‌کنند.

۹. Sikorsky UH-۶۰ Black Hawk

سیکورسکی یواچ-۶۰ بلک هاوک یکی از شناخته شده‌ترین هلیکوپترهای نظامی در تمام دوران است. این مورد از قدیمی ترین هلیکوپترهای نظامی اولین بار در سال ۱۹۷۹ عرضه شد و مانند بعضی دیگر از هلیکوپترهای موجود در این لیست، قطعاً آینده طولانی خدمت را در پیش دارد. در واقع انتظار می‌رود حداقل تا سال ۲۰۳۰ در ارتش ایالات متحده باقی بماند، زمانی که برنامه هواپیمای تهاجمی بلند برد آینده (FLRAA) جایگزین مناسبی پیدا کند. بلک هاوک یک هلیکوپتر چند منظوره است که در ابتدا برای جایگزینی بل UH-1 Huey قدیمی برای انتقال نیروها و محموله‌های سبک از مکانی به مکان دیگر در نظر گرفته شده بود. این هلیکوپتر در طول سال‌ها به‌روز شده است تا وظایف مختلفی را انجام دهد. یکی از نمونه‌های بهبود یافته‌ی آن UH-60V است که نسبت به مدل‌های قبلی ارتقا یافته است. این ارتقاء به Black Hawk کمک کرده تا در تمام این دهه‌ها در خدمت باقی بماند.