«صبح من» با سواد اقتصادی: خرج کردن پول (به خصوص اگر برای دریافت آن تلاشی نکرده باشیم) لذتی خارق‌العاده دارد که اعتیادآور است. چشم‌هایتان را ببندید و به تمام دفعاتی فکر کنید که قصد خرید نداشتید و با تعداد زیادی نایلون وسایل نو و حساب خالی از پول به خانه بازگشته‌اید. چرا این اتفاق می‌افتد؟ چه چیزی باعث می‌شود کنترلمان را از دست بدهیم و به وسوسه‌های پول خرج کردن گوش دهیم؟ شاید عجیب باشد، اما باید بگوییم پول خرج کردن هم نیاز به آموزش دارد و بهترین زمان برای یادگیری آن، دوران کودکی است.
به گزارش «صبح من»؛ فرزند شما درست از زمانی که با مفهوم پول آشنا می‌شود نیاز دارد تا تصمیم‌گیری هوشمندانه در مورد خرج کردن را بیاموزد و این یکی از مهم‌ترین آموزش‌ها در زمینه سواد مالی کودکان است. در این مقاله قصد داریم آموزش پول خرج کردن به کودک را با شیوه‌هایی نوین و جذاب بیان کنیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
پول خرج کردن را به وسیله بازی خرید و فروش با کودک تمرین کنید
بچه‌ها از حدود ۷ سالگی می‌توانند ارزش پول را درک کنند بنابراین شما می‌توانید از این سن اولین قدم را برای آموزش پول خرج کردن به فرزندتان بردارید. در مرحله اول برای آموزش پول خرج کردن به کودک، شروع به بازی‌کردن هدفمند با او کنید. برای مثال وانمود کنید شما صاحب یک سوپرمارکت بزرگ هستید و فرزندتان به عنوان یک مشتری قصد خرید از شما را دارد. این سبک بازی‌ها نیاز به آشنایی فرزند شما با مفهوم پول و ارزشش را دارد.
برای این کار می‌توانید از تعدادی از اسکناس‌های واقعی یا ساختگی که به وسیله کاغذ و مداد رنگی به کمک فرزندتان ساخته‌اید، استفاده کنید. فرزند شما باید در طی این بازی‌ها متوجه شود که هر ماده غذایی حدودا به چه تعدادی اسکناس احتیاج دارد. همچنین در طی بازی کودک باید بتواند با استفاده از مقایسه قیمت‌ها و با توجه بودجه خود، اقلام نوشته شده در لیست خرید را تهیه کند. برای جذاب‌تر کردن بازی می‌توانید جای خود را به صورت نوبتی با کودک عوض کنید.
قبل از خرید و خرج کردن پول، به همراه فرزندتان لیست خرید بسازید
در ابتدای مقاله به این موضوع اشاره کردیم که گاهی وقتی وارد یک مرکز خرید بزرگ می‌شویم کنترل خریدکردن از دستمان خارج می‌شود و دلیلش را فقدان مهارت پول خرج کردن دانستیم. در این تکنیک یک راهکار برای به دست گرفتن خرید‌های هیجانی را آموزش می‌دهیم. پس از انجام راهکار قبلی درباره آموزش پول خرج کردن به کودک حالا نیاز است باهم به یک خرید واقعی بروید و مسئولیت انتخاب اجناس موجود در لیست خرید را به او بسپارید.
این تکنیک علاوه بر آموزش پول خرج کردن به بچه‌ها، یک نوع تمرین برای آموزش مسئولیت پذیری به کودکان نیز به شمار می‌رود. در خانه یا قبل از این که وارد هر فروشگاهی شوید، فهرستی از آن چه نیاز دارید را تهیه کنید. دقت کنید که خرید‌ها طبق لیست انجام شوند. این یک استراتژی کلیدی برای کاهش خرید ناگهانی و آموزش پول خرج کردن به کودک است. لیست را به دست کودک بدهید و برای انتخاب هر محصول از فرزندتان بپرسید: «میشه اینو بخریم؟ آیا توی لیستمون وجود داره؟». تصمیم‌گیری مالی را به فرزندتان بسپارید و از او بخواهید تا هر بار بگوید خرید طبق لیست است یا خیر.
ترفند مقایسه محصولات از ابعاد مختلف را به کودک یاد دهید
قبل از این که به همراه فرزندانتان به خرید بروید، از فرزندتان بخواهید درباره محصولی که قصد خرید آن را دارید تحقیق کند. مثلا می‌توانید در سایت‌هایی که به‌صورت آنلاین اقلام مختلف را به فروش می‌گذارند آنها را از لحاظ قیمت و کیفیت و سایر ملاک‌های مدنظرتان ارزیابی کنید. می‌توانید قبل از این مقایسه از کودک بخواهید ملاک‌های جنس موردنیاز خود را بگوید تا موقع خرید گیج نشود.
مثلا ممکن است فرزند شما نیاز به یک قمقمه برای آب خوردن داشته باشد. از او بپرسید: «آیا قابلیت نگهداری آب جوش هم مورد نیازش است؟ آیا این که بند بلند داشته باشد به کار او می‌آید؟ شبرنگ بودن بدنه قمقمه چقدر مهم است؟ جه ابعادی برای نیاز او کافی به نظر می‌رسد؟». اجازه دهید درباره هر کدام از این سوالات خودش فکر کند و پاسخ دهد. به این ترتیب کودک یاد می‌گیرد هنگام هر خرید، جزئیات محصول را به درستی بررسی کند. اگر دسترسی به این اطلاعات، نیاز به پرس‌و‌جو از فروشنده را دارد، می‌توانید قبل از ورود به فروشگاه به فرزندتان آداب صحبت و گفتگو را آموزش دهید. این راهکار علاوه بر این که یک پیش‌نیاز برای آموزش خرج کردن به شمار می‌رود، می‌تواند در قالب یک تمرین برای آموزش مهارت گفتگو به کودکان نیز در نظر گرفته شود.
با استفاده از کارت، استقلال مالی را به کودک آموزش دهید
در آموزش پول خرج کردن به کودکان باید به آنها استقلال مالی بدهید. کودکان باید این استقلال را تجریه کنند تا بتوانند مسئولیت منابع مالی خود را برعهده بگیرند. اگر پول توجیبی به کودک می‌دهید، او باید بتواند برای درست خرج کردن آن برنامه‌ریزی کند. یکی از امکانات مهمی که اخیرا یکی از بانک‌ها به کودکان داده است اعطای کارت اعتباری مخصوص به کودکان است. کودک با استفاده از این کارت می‌تواند خودش پول خرج کردن با کارت اعتباری را تجربه کند. این کارت‌ها طراحی مخصوص کودکان دارند و ویژگی مهم دیگر آنها این است که با استفاده از آن، تمامی تراکنش‌های کودک از طریق اپلیکیشن به اطلاع والدین رسانده می‌شود.
برای آموزش پول خرج کردن به کودک، در منزل خود بانک نمادین بسازید
در این تکنیک نیاز است در ابتدا گوشه‌ای از خانه خود را تبدیل به یک بانک ساختگی کنید. دو روز در هفته که تمام خانواده امکان جمع شدن دارند را به اعمال بانکی که یک کودک به آنها احتیاج دارد اختصاص دهید. از هر کدام از اعضای خانواده خود بخواهید یک نقش را به عهده بگیرند. مثلا شما می‌توانید تبدیل به خودپرداز شوید. طوری که کودک بتواند قسمت‌هایی روی بدنتان را به عنوان دکمه فشار دهد و شما دقیقا مثل یک خودپرداز حرف بزنید مثلا با صدایی عجیب بگویید: «رمز کارت را وارد کنید».
این کار باعث می‌شود لحظات جذاب و خنده‌داری در طول این آموزش ایجاد شود. بچه‌ها می‌توانند با روش حساب باز کردن آشنا شده و نحوه انجام اعمال بانکی را در طی این فعالیت بیاموزند و به نوبت در نقش‌های شغلی مختلف مانند مشتری، بانکدار و نگهبان، قرار بگیرند. یک سفر اکتشافی به بانک مدنظرتان می‌تواند باعث ایجاد علاقه، سوالات و ایده‌هایی برای این بازی شود. آشنایی با بانک‌ها، ساز و کار دستگاه‌های خودپرداز، کارت‌های بانکی و رمز‌های آنها، نحوه خریدکردن امن و مواردی از این قبیل، مواردی است که هر کودکی به محض دریافت پول از والدینش باید بداند. این بازی بستری را برای چنین آموزش‌هایی برای کودکان فراهم می‌سازد.
پول خرج کردن و پس‌انداز را به عنوان دو مهارت مکمل به کودکان معرفی کنید
مبحث یادگیری پس‌انداز کردن از مهم‌ترین مباحث آموزش سواد مالی به بچه‌ها به شمار می‌رود. در فرهنگ‌های مختلف این موضوع از طرق مختلف به کودکان آموزش داده می‌شود. می‌توان گفت یاد دادن مهارت خرج کردن پول با آموزش پس‌انداز به کودکان، رابطه مستقیم و دوطرفه دارند. یه این معنی که زمانی که کودک یاد می‌گیرد چطور میزانی از پولش را برای پس‌انداز کردن کنار بگذارد، برای خرج کردن بقیه پول‌هایش برنامه‌ریزی می‌کند. همچنین زمانی که مدیریت مالی و خرج کردن را می‌آموزد، شیوه پس‌انداز کردن را نیز به عنوان یک اصل اساسی یاد می‌گیرد.
قلک یکی از بهترین راهکار‌ها برای آموزش پس‌انداز کردن به کودکان است. شما می‌توانید هم به صورت حقیقی و هم به صورت آنلاین و با استفاده از خدمات اپلیکیشن‌هایی مثل اپلیکیشن زیپاد، قلک‌های دیجیتال که به حساب کودک متصل است را در اختیار کودک بگذارید.
فرزندتان را از دوران طلایی کودکی، به مهارت‌های مالی مهم مجهز کنید
شاید زمانی که فرزندتان هنوز در مرحله کودکی است فکر کنید او نیازی به یادگیری در مورد مباحث مالی ندارد. احتمالا تصورتان این باشد که کلاس‌های فوق برنامه هنری و زبان‌های مختلف برای او کاربردی‌ترند، اما درست از زمانی که شما شروع به پول توجیبی دادن به کودکان می‌کنید آنها باید بتوانند فرق خرید ضروری و غیرضروری یا هیجانی را تشخیص دهند. به همین منظور برای کودکان کوچک‌تر به‌صورت هفتگی و برای کودکان بزرگ‌تر به‌صورت ماهیانه یک جلسه خانوادگی برگزار کنید که هر کسی در آن درباره خواسته‌هایش در مقابل نیاز‌ها بحث کند.
در این صورت کودک می‌تواند برای خرج کردن پول‌هایش برنامه‌ریزی کند و به نوعی بودجه‌بندی و مدیریت مالی داشته باشد. برای مثال شما می‌توانید به کودک کمک کنید تا با توجه به بودجه خود، محدودیت‌هایی برای بیرون غذا خوردنش تعیین کند. از این فرصت استفاده کنید و از فرزندتان بخواهید فعالیت‌هایی را که می‌خواهد انجام دهد اولویت‌بندی کند.
