«صبح من» با غذاهای محلی ایرانی: هوس یک خوراک جدید و لذیذ به سرتان زده است؟ می‌خواهید مهمانی بدهید و نمی‌دانید چه غذایی درست کنید؟ نگران نباشید و به آشپزخانه بروید تا یکی از غذاهای لذیذ و منحصربه‌فرد محلی ایران را درست کنید.
به گزارش صبح من، امروز قصد داریم طرز تهیه یکی از جالب‌ترین خوراک‌های بلوچی به نام تباهگ را به شما آموزش دهیم تا با طبخ آن در منزل، سفری به حال و هوای دوست‌داشتنی و گرم سیستان و بلوچستان در جنوب شرق کشور عزیزمان، ایران ترتیب دهید.
تباهگ یکی از لذیذترین و قدیمی‌ترین غذاهای محلی استان سیستان و بلوچستان است که در خارج از این استان و کشورهای همجوار عربی خلیج فارس نیز به عنوان یک سوغاتی باارزش، شناخته می‌شود. تباهگ در واقع، یک روش نگهداری از گوشت است که پس از آماده شدن، از آن یک خوراک لذیذ یا پلو بلوچی درست می‌کنند. تباهگ، از گوشت گوسفند یا بز ورقه‌شده، نمک، فلفل و پودر انار درست می‌شود و طعمی فوق‌العاده دلچسب دارد. تباهگ خشک‌شده را می‌توان بدون استفاده از هیچ وسایل سرمایشی، برای چند ماه و حتی یک سال در منزل نگهداری و استفاده کرد.
به طور معمول، پس از به جوش آمدن گوشت تباهگ، به آن برنج اضافه می‌کنند تا به صورت یک پلو خوشمزه و مقوی بلوچی دربیاید. مردم سیستان و بلوچستان، به‌خصوص منطقه مکران، پلو بلوچی تهیه‌شده با تباهگ را در روزهای سرد سال و بخصوص در ماه رمضان به عنوان سحری می‌خورند. تباهگ، شباهت زیادی به غذای «گوشت لَند» در هرات و غرب افغانستان و «گوشت قاق» یا گوشت خشک در کابل دارد.
عبدالحمید بلوچ زاده، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چابهار در گفتگویی با ایرنا درباره تباهگ چنین اظهار کرده است که:
تباهگ یکی از لذیذترین خوراکی‌های سنتی مردم بلوچستان است که علاوه بر تناول در هنگام سحر ماه مبارک رمضان، در مهمانی‌ها و مراسم عروسی نیز استفاده می‌شود. تهیه تباهگ از قرن‌های گذشته در بین مردم بلوچ رواج داشته و هنوز به دلیل خوش‌طعمی تناول می‌شود. برخی مواقع در جشنواره‌های غذاهای سنتی، خانواده‌های زیادی تباهگ را با برنج تهیه و از مهمانان پذیرایی می‌کنند.
او تنورچه گوسفند و مرغ، کوتوک اناری، سیرک و گوَن، انباگ و تهیه انواع نان سنتی بلوچی نظیر تیموش، تنوری و روغنی را از خوراکی‌های پرطرفدار در منطقه بلوچستان عنوان کرد.
تاریخچه تباهگ
قدمت تباهگ در سیستان و بلوچستان به چند قرن می‌رسد. این غذا در اصل، یکی از قدیمی‌ترین و سنتی‌ترین غذاهای مردم بلوچستان است. در زمان‌های دور که امکان نگهداری طولانی‌مدت گوشت به دلیل نبود برق و تجهیزاتی چون یخچال و فریزر فراهم نبود، مردم این منطقه گوشت گوسفندهایی که در اعیاد بخصوص در عید فطر و عید قربان سر می‌بریدند را نمک سود کرده و در آفتاب خشک می‌کردند تا بتوانند مدت بیشتری آن را نگه دارند.
طعم فوق‌العاده و دلچسب تباهگ سبب شده است تا این غذای سنتی، کماکان جایگاه خود را در سفره مردمان بلوچ حفظ کند
در این تکنیک، قصابان ماهر پس از ذبح گوسفند، گوشت آن را به صورت ورقه‌های نازکی برش می‌دادند. سپس گوشت را با نمک و پودر انار می‌پوشانند. این گوشت‌ها را معمولا برای ۱۰ روز در فضای باز و زیر نور تابش آفتاب قرار می‌دادند تا خشک شوند. آن‌ها همچنین برای اینکه از نفوذ گرد و غبار و حمله مگس‌ها به گوشت جلوگیری کنند، یک پارچه نازک توری را روی آن‌ها می‌گذاشتند. گوشت، پس از آماده شدن در مشک نگهداری می‌شد. پودر انار از کوبیدن یا چرخ‌کردن دانه‌های انار خشک‌شده درست می‌شود و در زبان محلی به آن، انار دانَگ می‌گویند.
امروزه نیز با وجود یخچال و فریزر، اهالی خونگرم و دوست‌داشتنی بلوچستان، تباهگ را با همان روش سنتی که از مادران خود یاد گرفته‌اند، درست می‌کنند. طعم فوق‌العاده و دلچسب تباهگ سبب شده است تا این غذای سنتی کماکان جایگاه خود را در سفره مردمان بلوچ حفظ کند. در ادامه با ما همراه باشید تا طرز تهیه تباهگ و پلو بلوچی را یاد بگیرید و با طبخ آن در منزل، جشنی از مزه‌های بلوچی را به راه بیندازید.
مواد لازم برای تباهگ
گوشت تباهگ به مقدار لازم
نمک و فلفل سیاه به مقدار لازم
روغن سرخ‌کردنی به مقدار لازم
طرز تهیه
۱. گوشت تباهگ را به همراه نمک، فلفل سیاه و مقداری آب در قابلمه‌ای مناسب بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا به جوش بیاید.
۲. پس از یک ساعت جوشیدن و نرم شدن گوشت، آن را داخل یک صافی بریزید و آب آن را جدا کنید.
۳. روغن را در یک ماهیتابه بریزید و روی شعله گاز بگذارید تا روغن داغ شود. سپس گوشت نرم‌شده تباهگ را در روغن بریزید و کمی آن را تفت دهید.
۴. تباهگ شما آماده است. شما می‌توانید آن را با برنج پخته‌شده با آب گوشت یا برنج زعفرانی سرو کنید یا برای طبخ پلو بلوچی از آن استفاده کنید.
نکات مهم برای طبخ تباهگ
برخی افراد معنقد هستند که تفت دادن تباهگ در روغن، باعث از بین رفتن طعم آن می‌شود. به همین علت، پس از پخته شدن تباهگ در آب، به آن برنج اضافه می‌کنند تا یک پلو خوشمزه به دست بیاید.
شما می‌توانید برنج خود را با آب گوشت باقیمانده بپزید و آن را در کنار تباهگ سرو کنید.
برای تهیه تباهگ در منزل، کافی است گوشت را به صورت ورقه‌ورقه برش بزنید و سپس با دانه‌های انار کوبیده شده یا چرخ‌شده و نمک، آن‌ها را ورز دهید. گوشت‌های مزه‌دارشده را به مدت ۱۵ دقیقه در ماکروویو قرار دهید تا خشک شوند.
