«صبح من» با دانستنی‌ها: چهارشنبه ۲۱ ژوئن در ساعت ۱۰:۵۷ دقیقه خورشید در نیمکره شمالی به مرتفع‌ترین نقطه می‌رسد و به‌دنبال آن طولانی‌ترین روز سال یا انقلاب تابستانی رقم می‌خورد.
به گزارش «صبح من»؛ به‌نظر می‌رسد که طلوع و غروب خورشید در انقلاب تابستانی هزاران سال انسان‌ها را شیفته خود کرده است. در اعتدالین ـ که به‌نظر می‌رسد خورشید درست بالای خط استوا قرار دارد ـ خورشید به جهت شرق و غرب، طلوع و غروب می‌کند اما در زمان انقلاب تابستانی خورشید در سمت شمال‌شرقی طلوع و در سمت شمال‌غربی غروب می‌کند.
در سراسر جهان صدها بنا، معبد و ساختمان‌های دیگر ساخته شده که هم‌راستا با انقلاب تابستانی قرار گرفته‌اند. با ما همراه باشید تا ۱۰مورد از این مثال‌ها را مرور کنیم:
۱٫استون‌هنج در انگلستان
یکی از معروف‌ترین یادبودهایی که هم‌راستا با انقلاب تابستانی ساخته شده است، بنای استون‌هنج در انگلستان است. این بنای ۵۰۰۰ساله که به دوران نوسنگی تعلق دارد، به‌محضِ طلوع خورشید و قبل از شروع انقلاب تابستانی روشن می‌شود و هر سال هزاران نفر شب را در اطراف حلقه اسرارآمیزی از سنگ‌های ایستاده سپری می‌کنند تا شاهد این رویداد باشند.
۲٫اهرام خفرع و خوفو در جیزۀ مصر
اهرام ۴۵۰۰ساله در جیزه به این دلیل معروفند که بلندترین سازه‌های ساخته بشر هستند که تاکنون سرپا مانده‌اند. اما قرارگرفتن در راستای نقاط قلب، کم‌تر معروف شده است. اگر مقابل ابوالهول باشید، غروب خورشید درست بین اهرام خفرع و خوفو رخ می‌دهد. درست در هنگام وقوع اعتدالین، خورشید روی شانه مجسمه نیمه‌انسان، نیمه‌شیر غروب می‌کند.
۳٫دره چاکو، نیومکزیکو، آمریکا
پارک تاریخی، طبیعی و فرهنگی چاکو در دره دورافتاده‌ای در شمال‌غربی نیومکزیکو، سازه‌های عظیمی به نام کیوا را در خود پنهان کرده که مردمانِ پابلو بین سال‌های ۸۵۰ تا ۱۲۵۰بعدازمیلاد آن‌ها را ساخته‌اند. اگر در روز انقلاب تابستانی در هنگام طلوع خورشید در محلِ «کیوای بزرگ» باشید، می‌توانید مستطیلی از نور را ببینید که از پنجره‌ها عبور می‌کند و در فرورفتگی فرود می‌آید.
۴٫پیدراس بلانکاس در اسپانیا
باستان‌شناسان درحال کشف بناهایی هستند که همیشه هم‌راستا با خورشید هستند. باستان‌شناسان در سال ۲۰۲۳ گزارش کردند که در آندلوس در جنوب اسپانیا در منطقه‌ای که به دلیل مگالیت‌ها (سنگ‌های غول‌پیکر) معروف است، یک مقبره ۵۴۰۰ساله پیدا کرده‌اند. نوری که در هنگام طلوع خورشید در روز انقلاب تابستانی می‌تابد، صخره‌های تزئینی روی دیوارهای اتاقکی که در اعماق این مقبره وجود دارد را روشن می‌کند. این مکان در پای کوه معروفی به نام لا پنا قرار داد که هم‌راستا با یک مقبره سنگی مدفونِ معروف‌تر به نام دولمن دِ مگنا قرار گرفته است.
۵٫تونل‌های خورشید، صحرای بزرگ یوتا
همه بناهایی که هم‌راستا با انقلاب تابستانی ساخته شده‌اند، قدمت هزاران ساله ندارند. تونل‌های خورشید، یک بنای هنری مدرن است که بین سال‌های ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۶ در صحرای بزرگ یوتا ساخته شده است. این بنا اثری از هنرمندی به نام نانسی هولت است. این بنا از ۴ ستون بتونی عظیم تشکیل شده که هر کدام به‌طور جداگانه هم‌راستا با طلوع و غروب خورشید در انقلاب تابستانی و زمستانی ساخته شده‌اند.
۶٫پوئرکو پابلو، پارک ملی جنگل سنگ‌شده، اِریزونا، آمریکا
به‌نظر می‌رسد که مردمان ماقبل‌تاریخ در جنوب‌غربی آمریکا از انقلاب برای درست کردن تقویم‌های باستانی استفاده می‌کردند. یکی از معروف‌ترین موارد، پتروگلیف یا سنگ‌نگاره‌ای در پوئرکو پابلو است، جایی که یک رشته از نور خورشید روی تخته‌سنگ عظیمی که نشانگرِ انقلاب است میفتد و درست در ساعت ۹صبح به وقت محلی مرکز آن را لمس می‌کند. این اتفاق هر روز به مدت دو هفته بعد از شروع انقلاب تابستانی رخ می‌دهد.
۷٫هاجر (یا حجر) کیم در مالت
هاجر یا حجر کیم، یک مقبره مگالیتی چشم‌نواز در جزیره مالت در دریای مدیترانه است که یکی از قدیمی‌ترین بناها در جهان است که بدون اتکا به چیزِ دیگری راست ایستاده است. این بنا مابین سال‌های ۳۶۰۰ تا ۳۲۰۰قبل‌ازمیلاد ساخته شده است. در روز انقلاب تابستانی، نخستین پرتوهای نور خورشید از طریقِ یک حفره بیضوی که روی دیوارهای بنا قرار دارد عبور می‌کند که باعث می‌شود قرص خورشید روی تخته‌سنگ بزرگ بیفتد.
۸٫سنگ‌های ایستاده بالکروی در انگلستان
ممکن است خیلی شبیه به‌نظر نرسند، اما واقعیت این است که سه ستون سنگی که به سمت شمال‌شرقی و جنوب‌غربی جهت‌گیری کرده‌اند، یک رصدخانه هستند. این سه سنگ در روز انقلاب تابستانی در راستای غروب خورشید قرار دارند.
۹٫باغ‌های کینگستون در لندن
گاهی انقلاب تابستانی درست در جلوی چشم‌مان پنهان شده است. باغ‌های کینگستون که اعضای خانواده سلطنتی بریتانیا از سال ۱۶۸۹در آن ساکن بوده‌اند، از این قاعده مستنثنی نیست. در سال ۲۰۱۷، یک پروفسور فیزیک محاسبه کرد که یکی از خیابان‌های اصلی که از حوض گرد بیرون زده به سمت طلوع خورشید در انقلاب تابستانی جهت‌گیری کرده است.
۱۰٫شکاف پاروان در یوتا، آمریکا
درست در شمال‌غربی شهر سیدار در یوتا یک شکاف وی-شکل با ارتفاع ۱۸۰۰متر در داخل کوه‌ها وجود دارد که اگر از سمتِ شرق نگاه کنیم، به‌نظر می‌رسد خورشید در هنگام غروب در درون آن فرو می‌غلتد. این پدیده را میتوان، بسته به مکانی که بیننده در آن می‌ایستد، هر روز عصر تماشا کرد، اما سنگ‌چین‌هایی هستند که محل دقیق ایستادن در هنگام انقلاب‌های تابستانی و زمستانی را مشخص می‌کنند. به‌نظر می‌رسد که افرادی از بومیان آمریکا این سنگ‌چین‌ها را حدود ۱۰۰۰۰سال قبل در محل گذاشته‌اند. در داخل شکاف پاروان یک صفحه وسیع از سنگ‌نگاره وجود دارد که یکی از آن‌ها وی-شکل است و به‌نظر می‌رسد این هم‌راستایی را به عنوان تقویم خورشیدی بازنمایی می‌کند.
