«صبح من» با دنیای حیوانات: درحالیکه بسیاری از نظرات کاربران شبکههای اجتماعی درباره رفتار احمقانهی گربههای نارنجیرنگ جنبه شوخی دارد، دانشمندان واقعا به سراغ بررسی این پرسش رفتهاند که آیا رنگ پوشش گربهها بر رفتار آنها تاثیر دارد یا خیر.
آیا گربههای نارنجی ازنظر ژنتیکی متمایز هستند؟
ژن عامل رنگ نارنجی، روی کروموزوم X قرار دارد و مسئول تولید رنگدانه فیوملانین است که رنگ نارنجی را ایجاد میکند. در گربههای نارنجی، رنگدانه فیوملانین بیان میشود و درعوض رنگدانه یوملانین سیاه یا قهوهای سرکوب میشود.
از آنجایی که ژن مسئول رنگ نارنجی روی کروموزوم X گربهها وجود دارد، این رنگ صفتی وابسته به جنس است، به این معنا که کروموزومهای جنسی گربهها میتوانند بر رنگ آنها تاثیر بگذارند.
گربههای دارای یک کروموزوم X میتوانند نارنجی یا غیرنارنجی باشند و فقط به یک جهش نیاز دارند تا به رنگ نارنجی دوستداشتنی تبدیل شوند. گربههای دارای دو کروموزوم X میتوانند دو نسخه از این ژن را داشته باشند، بنابراین برای اینکه کاملا نارنجی شوند، به دو جهش نیاز دارند. اگر آنها هیچ نسخهای از ژن مذکور را نداشته باشند، رنگی به جز نارنجی خواهند داشت یا اگر یک نسخه از این ژن را داشته باشند، دارای الگوی رنگ لاکپشتی میشوند و تکههایی از خز آنها نارنجی خواهد بود.
بنابراین، گربه نارنجی ماده چقدر کمیاب است؟ به لطف این ویژگی ژنتیکی، به ازای هر گربه نارنجی ماده، حدود سه نر نارنجی وجود دارد. دانیل وارن کامینگز، از سازمان خیریه محافظت از گربهها در بریتانیا، میگوید: «رنگ پوشش میتواند به جنبههای دیگری مانند جنس (گربههای نارنجی نر بیشتر نسبتبه مادههای نارنجی) یا نژاد مرتبط باشد. افسانه رایجی وجود دارد که میگوید گربههای نر نسبتبه گربههای ماده رفتار دوستانهتری دارند. اگر چنین ادعایی حقیقت داشته باشد، ممکن است یکی از دلایل این امر باشد که چرا مردم فکر میکنند گربههای نارنجی رفتار دوستانهتری دارند؛ اما واقعیت این است که هنوز درباره آن مطمئن نیستیم.»
پژوهشها چه میگویند؟
پژوهشهای مختلف ازجمله مطالعهای که به تازگی ۲۷۶ حالت چهرهی منحصربهفرد را در گربهها شناسایی کرد و مطالعهای دیگر در سال ۲۰۲۱ که هفت ویژگی متمایز شخصیتی را در میان گربهها یافت کرد، همگی نشان میدهند که گربهها موجودات کوچک بااحساسی هستند. میم اینترنتی «رفتار گربه نارنجی»، گربههای نارنجی را بهعنوان عناصر آشوبگر دوستداشتنی نشان میدهد که نسبت به گربههای دارای رنگهای دیگر، رفتار احمقانهتری دارند. اما آیا این امر ارتباطی با رنگ پوشش آنها دارد؟
برخی مطالعات نشان میدهند که ممکن است بین رفتار و رنگ پوشش ارتباطی وجود داشته باشد، اگرچه، شواهد محکمی دراینباره وجود ندارد. نویسندگان مطالعهای که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد، توضیح میدهند که در برخی از گونههای پستانداران، ارتباط بین رنگ پوشش و رفتار مشاهده شده است. اگرچه مطالعات انجامشده روی گربههای اهلی درزمینهی ارتباط بین رنگ پوشش و ویژگیهای شخصیتی نتایج ضدو نقیضی حاصل کرده است.
میم اینترنتی «رفتار گربه نارنجی»، گربههای نارنجی را بهعنوان عناصر دوستداشتنی آشوب نشان میدهد
پژوهشگران مطالعه سال ۲۰۱۵ روی ادراک انسان از شخصیت گربهها تمرکز کردند و از ۱۸۹ صاحب گربه درمورد شخصیت گربههای آنها سوال کردند. گربههای نارنجی در مقایسه با گربههای دارای رنگهای دیگر، ازنظر رفتار دوستانه امتیاز بالاتری کسب کردند، درحالیکه ازنظر گوشهگیری و خجالتی بودن نمره کمتری گرفتند. گربههای سفید منزویتر، خجالتیتر، آرامتر و کمتحرکتر درنظر گرفته شدند و ازنظر رفتار دوستانه و جسارت نمره پایینتری گرفتند. گربههای سیاه ویژگی متفاوتی نسبتبه رنگهای دیگر نداشتند. گربههای دو رنگ رفتار دوستانهای داشتند و زیاد گوشهگیر نبودند و گربههای سه رنگ گوشهگیر و بیتحمل درنظر گرفته شدند و رفتار دوستانهی کمتری داشتند.
توجه به این موضوع ضروری است که همه موارد فوق به مشاهدات شخصی مردم از گربهها برمیگردد. وارن کامینگز توضیح میدهد: «بسیاری از مطالعات انجامشده درباره رفتار و ظاهر حاصل نظرسنجیها و پرسشنامههایی هستند که به صاحب گربهها داده میشود و باید بدانیم درک افراد از برچسبهایی مانند دوستانه بودن بسیار متفاوت است.»
چرا شخصیت گربه نارنجی متفاوت تلقی میشود؟ نویسندگان مطالعه پیشنهاد میکنند این امر ممکن است به نحوه نمایش آن در رسانهها برگردد و برخی از گربههای نارنجی که شخصیت کارتونی دارند، بر ادراک مردم از گربههای واقعی تاثیر میگذارند. تصویری که از برخی از معروفترین گربههای نارنجی مانند موریس (سختپسندترین گربه جهان) و گارفیلد (تنبل و خیرهسر) ترسیم میشود، مثبت نیست.
میمهای اینترنتی، گربههای نارنجی را موجوداتی احمقتر به تصویر میکشند.
آیا نژاد گربه میتواند بر رفتار آنها تأثیر بگذارد؟ وارن کامینگز میگوید: «نژاد به اندازهای که برخی افراد ممکن است فکر کنند، بر رفتار گربهها تاثیر ندارد، اگرچه، نسبتبه رنگ تاثیر بیشتری بر رفتار دارد.»
باید این موضوع را نیز به خاطر بسپاریم که اغلب نژادهای گربهها بیشتر به دلایل زیباشناختی و کمتر به خاطر ویژگیهای رفتاری بهطور انتخابی پرورش داده شدهاند. این رویکرد مانند انتخاب نژادهای سگ بهمنظور ارائه خدمات خاص یا خوب بودن در مهارت خاصی نیست.
مطالعهای در سال ۲۰۱۶ روی گربههای از نژاد خالص بررسی کرد که آیا ویژگیهای شخصیتی آنها با نژاد، الگو، رنگ چشم یا رنگ پوشش آنها ارتباط دارد یا خیر. از صاحبان گربههای تکنژادی ثبتشده خواسته شد پرسشنامهای را درمورد رفتار گربههای خود پر کنند و ۳۹۴ نظرسنجی در تجزیهوتحلیل نهایی درنظر گرفته شد.
اغلب نژادهای گربهها بیشتر به دلایل زیباشناختی و کمتر به خاطر ویژگیهای رفتاری بهطور انتخابی پرورش داده شدهاند
وارن کامینگز توضیح داد: «آنچه درباره نژادها میدانیم، این است که مشکلات سلامتی میتوانند توارثیتر از خصوصیات رفتاری باشند و ایجاد برخی از نژادها کاهش تندرستی حیوانات را به دنبال داشته است. نژادهایی با اندامهای غیرعادی مانند جمجمه کوتاه ممکن است در تنفس و غذا خوردن دچار مشکل شوند.»
نویسندگان مطالعه فرض کردند پلیوتروپی (وقتی یک ژن روی دو یا چند صفت تاثیر میگذارد) میتواند بهطور ناخواسته در انتخاب رنگ خاصی نقش داشته باشد. بااینحال، اگرچه ارتباطاتی بین صفات شخصیتی و رنگ پوشش پیدا شد، وقتی عامل نژاد گربه درنظر گرفته شد، تصویر تغییر کرد. آنها نوشتند: «این فرضیه که ارتباط بین ظاهر و رفتار مستقل از نژاد رخ میدهد، تا حد زیادی بیاساس بود. تقریبا تمام ارتباطات بین رفتار و رنگ پوشش را میتوان به تفاوتهای رفتاری مبتنیبر نژاد نسبت داد.»
چه چیزی بر رفتار گربه تأثیر میگذارد؟ طبیعت یا پرورش؟
هم طبیعت و هم تربیت از مهمترین عوامل موثر بر نحوه رفتار گربهها است. طبیعت یا ژنتیک بسیار مهم است؛ برای مثال، تصور میشود که «جسارت» (یا اعتماد به نفس) صفتی ارثی است. اما باز هم استفاده از کلمات برچسبدار چندان مفید نیست؛ زیرا گربهای که هنگام آزمایش به محرک جدید یا بدیع نزدیک میشود، بهعنوان جسور قلمداد میشود. بااینحال، نحوه اجتماعیشدن گربه کلید چگونگی رفتار آنها است.
بخش پرورش به اجتماعیشدن خوب در دوران حساس اجتماعی شدن یا دو تا هفت هفتگی مربوط میشود. برنامه اجتماعیشدن مناسب یکی از بهترین روشها برای تاثیرگذاشتن بر رفتار گربهها است. بنابراین، درحالیکه گربه نارنجی شما ممکن است احمق بهنظر برسد، این رفتار احتمالا با پوشش رنگ او ارتباطی ندارد.