«صبح من» با آشپزی: ته دیگ یکی از خوشمزه ترین قسمت هـای غذا خوردن اسـت، در میان تمام ته دیگ ها، ته دیگ برنج از همه مشهورتر و خوش طعم تر می باشد.
به گزارش صبح من، ته دیگ هـای رستورانی را فراموش کنید، زیرا کـه امروز ۱۳ دستور پخت عالی و مجلسی رابه شـما خواهیم آموخت و همچنین فواید و مضرات ته دیگ خوردن را نیز بشما میگوییم. با ما همراه باشید.
طرز تهیه ته دیگ کدو سبز
نوعی ته دیگ برنج وجوددارد کـه با کدو سبز درست شده و شیرین اسـت. این ته دیگ از جمله ته دیگهـای محبوب در شهر دامغان اسـت و برای پلوهـای مخلوط مانند رشته پلو، عدس پلو و سبزی پلو کاربرد دارد.
کدو را شسته، پوست بگیرید و بـه صورت حلقهای یا طولی برش دهید. دقت کنید ضخامت برشها یکسان بوده و زیاد نازک نباشد، چون کدو زود میسوزد؛ بنابر این ضخامت برشهـای کدو را کمتر از ۵-۴ میلی متر درنظر نگیرید. ته قابلمهای کـه بهتر اسـت از جنس تفلون نچسب باشد، چند قاشق روغن ریخته و اجازه دهید روی حرارت ملایم داغ شود، سپس کدوها را در روغن بچینید.
روی کدوها مقداری شکر، دارچین و گرد غوره بپاشید و سپس برنج آب کش را روی آن بریزید. پس از دم کشیدن برنج، برای سرو ابتدا آن رابا احتیاط در دیس بکشید طوریکه کفگیر باعث له شدن کدوهـای ته دیگ نشود، سپس ته دیگ را روی برنج قرار دهید.
نکات مهم: ته دیگ کدو خیلی زود میسوزد، بنابر این برای تهیه آن حرارت را خیلی کم کنید. برای تهیه این ته دیگ اگر از قابلمه نچسب استفاده نشود، احتمال چسبیدن ته دیگ زیاد اسـت. بنابر این موقع کشیدن، کدوها له شده و ظاهر مناسبی نخواهند داشت.
طرز تهیه ته دیگ مغزها
کنجد خام و مغز خام آفتابگردان، تخم کدو، هندوانه یا هر مغز دلخواهی رابا کمی آب خیس کنید تا موقع حرارت دیدن در ته قابلمه نسوزند. دو سه قاشق غذاخوری روغن ته قابلمهی نچسبی ریخته و اجازه دهید روی حرارت ملایم گرم شود.
مقداری زعفران دم کرده بـه روغن اضافه کنید، سپس مغزها و کنجد نم دار رابه صورت یکنواخت ته قابلمه پهن کنید و مقداری نمک روی آنها بپاشید. برنج آب کش را در قابلمه ریخته و روی درب قابلمه دمی قرار دهید. حرارت را کم کرده و حداکثر ۴۵ دقیقه صبر کنید تا برنج دم بکشد و ته دیگ برنج آماده شود.
نکته: حرارت را خیلی کم کنید، چون حرارت بالا باعث سوختن مغزها میشود.
طرز تهیه ته دیگ بال مرغ
بال مرغ را در ظرفی ریخته، نمک و زعفران بـه آن اضافه کنید و خوب چنگ بزنید تا کاملا بـه ادویه آغشته شوند. روغن را ته قابلمه داغ کرده، سپس بالها را در آن بچینید. برنچ آب کش را در قابلمه ریخته و کمی فشار دهید تا بالها بـه آن بچسبند.
برنج را دم کرده و حرارت را ملایم کنید. ۶۰-۴۵ دقیقه صبر کنید تا برنج دم بکشد و بالها بپزند، سپس پلو رابه صورت قالبی در ظرف سرو بکشید.
نکته: برای تهیه این ته دیگ حتماً از قابلمه نچسب استفاده کنید، چون در غیر اینصورت ته دیگ چسبیده و بـه صورت قالبی از قابلمه خارج نمی شود.
طرز تهیه ته دیگ اسفناج
روغن را ته قابلمه نچسبی داغ کرده، سپس زعفران دم کرده رابه آن اضافه کنید. برگهـای تازه اسفناج رابه شکل دلخواه ته قابلمه بچینید و سپس برنج آب کش را روی آن بریزید. اجازه دهید برنج روی حرارت ملایم دم بکشد و پس از ۳۵-۳۰ دقیقه حرارت را خاموش کنید.
طرز تهیه ته دیگ کاهو
روغن را ته قابلمه نچسب داغ کرده و سپس برگهـای درسته کاهو را دریک یا دو لایه ته قابلمه بچینید. برنج آب کش را روی برگها ریخته و روی حرارت ملایم دم کنید.
نکته: ته دیگ کاهو برای برنجهـای مخلوط با سبزی مانند سبزی پلو، شوید پلو و میگو پلو عالیست.
طرز تهیه ته دیگ برنج با ماست زعفرانی
روغن را در قابلمه نچسبی بر روی حرارت ملایم داغ کرده و سپس کنجد را در آن بپاشید. ماست چکیده، نمک و محلول زعفران را در کاسهای ریخته و خوب مخلوط کنید، سپس با قاشق بـه آرامی در قابلمه بریزید تا کف قابلمه را کاملا بپوشاند.
برنج آب کش را در قابلمه بریزید و با پشت قاشق کمی فشار دهید تا دانههـای برنج در ماست فرو روند. برنج را دم کرده و حرارت را کم کنید. پس از ۴۵-۴۰ دقیقه حرارت را خاموش کرده و پلو رابه صورت قالبی در ظرف سرو بکشید.
نکته: برای تهیه ته دیگ از کنجد بوداده استفاده نکنید، چون خیلی سریع میسوزد.
طرز تهیه ته دیگ چوب شور
روغن را در قابلمه داغ کرده، سپس چوب شورها رابه سلیقه خود در آن بچینید. بدون این کـه قابلمه را تکان دهید، برنج آب کش را در آن ریخته و روی حرارت ملایم دم کنید. پس از ۳۵-۳۰ دقیقه، حرارت را خاموش کرده و پلو را در ظرف سرو بکشید.
طرز تهیه ته دیگ کدو حلوایی
کدو حلوایی را پوست گرفته و بـه صورت ورقههایی بـه ضخامت نیم سانتیمتر برش بزنید. سپس با استفاده از قالب بـه شکل دلخواه در آورید. برشهـای کدو حلوایی را ۱۵ دقیقه در مخلوط آب سرد و نمک قرار دهید و اگر طعم شیرین کدو حلوایی برای شـما قابل تحمل نیست با افزودن مقداری آبلیمو، طعم آنرا تعدیل کنید.
پس از ۱۵ دقیقه، کدو حلوایی را آب کش کرده و اجازه دهید خشک شود. برای این منظور میتوانید از دستمال نخی تمیزی کمک بگیرید. روغن را ته قابلمه داغ کنید، مقداری نمک در روغن بریزید، سپس برشهـای کدو حلوایی را در روغن بچینید. برنج آب کش را در قابلمه ریخته و روی حرارت ملایم بـه مدت ۴۵-۴۰ دقیقه دم بگذارید.
طرز تهیه ته دیگ نان
سادهترین و سریع ترین ته دیگ برای برنج های ایرانی ته دیگ نان لواش بوده و این ته دیگ را میشود برای انواع برنجها و پلوهای مخلوط و ساده استفاده کرد. برای تهیه ته دیگ نان لواش عالی و خوش آب و رنگ نیاز به دانستن راهکارهای نچسبیدن ته دیگ است.
برای تهیه ته دیگ نان لواش بهتر است از قابلمه های نچسب مانند تفلون و چدن استفاده کرد. البته در قابلمه های استیل و روی هم میشود ته دیگ درست کرد .
اما برای بیرون آوردن ته دیگ از قابلمه استیل و روی بابد دقت شود حتما ته دیگ کاملا برشته شده و قسمتهایی از آن نرم نشود. قبل از گذاشتن نان باید قابلمه داغ شده و روغن نیز گرم باشد
و بعد از آماده شدن برنج، قابلمه را داخل آب سرد قرار داده تا ته دیگ از ته قابلمه جدا شود.
برای تهیه ته دیگ نان لواش فرقی نمیکند نان خشک یا نرم باشد و برای داشتن ته دیگ نان لواش برشته و خوش طعم باید از مخلوط کره و روغن استفاده نمود.
ابتدا قابلمه را گرم کرده، سپس مخلوطی از کره و روغن را داخل قابلمه گرم ریخته و بگذارید تا روغن گرم شود. نسبت مخلوط کردن روغن به کره ۳ به ۱ می باشد، یعنی به ازای ۳ قاشق روغن ۱ قاشق کره اضافه شود.
قابلمه ای که حدود ۵ پیمانه برنج گنجایش دارد ۳ قاشق سوپخوری روغن با ۱ قاشق سوپخوری کره مخلوط نمایید. بهد از چیدن تکه های نان را ته قابلمه برای مدت کوتاهی باید حرارت بالا بوده تا نان خودش را بگیرد سپس حرارت را کم کرده و برنج را روی نان بریزید.
برنج باید روی حرارت ملایم دم بکشد تا ته دیگ نسوزد و برشته و خوش رنگ باشد. سپس تکه های نان را ته قابلمه به شکلی که فضای بازی بین تکه ها نباشد بچینید.
برای مهمانی ها یا موقعیتی که غذا دیرتر سرو میشود، حتما از توری فلزی زیر قابلمه استفاده شود تا ته دیگ نسوزد. اگر بعد از آماده شدن برنج قابلمه را از روی حرارت بردارید ولی آن را سرو نکنید و قابلمه را کنار بگذارید ته دیگ نرم می شود و ته دیگ برشته ای نخواهید داشت.
اگر نان لواش استفاده شده، نازک و خشک است میتوانید دو لایه نان روی هم قرار دهید. اگر برنج روی حرارت ملایم دم کشیده و قابلمه و مخلوط روغن و کره، قبل از گذاشتن نان داغ شده باشد میشود ته دیگ را تکهای از قابلمه جدا کرد.
طرز تهیه ته دیگ برنج مجلسی
انواع ته دیگ برنج خوشمزه و پرطرفدارند. ته دیگ برنج مجلسی رستورانی معمولا زعفرانی است. برای درست کردن این ته دیگ مجلسی ابتدا مقداری برنج آبکش شده (بسته به این که ته دیگ زعفرانی برای ۲ نفر یا ۴ نفر یا بیشتر است) بریزید، مقداری زعفران دم کرده غلیظ به آن اضافه کنید و هم بزنید.
سپس مقداری روغن کف قابلمه میریزیم، برنج زعفرانی را اضافه و خوب فشرده و صاف میکنیم. حالا برنج سفید را روی برنج زعفرانی بریزید و دوباره خوب فشرده کنید. مقداری روغن روی برنج بریزید و دم بگذارید.
طرز تهیه ته دیگ زیره
کنجد خام را در مقداری آب خیس کنید تا موقع حرارت دیدن نسوزد. سپس مقداری زیره سیاه و تخم خرفه را همراه با کنجد نم دار در کاسهای مخلوط کنید.
روغن را ته قابلمه بر روی حرارت ملایم داغ کرده و سپس مخلوط فوق را در آن بطور یکنواخت پهن کنید و مقداری نمک روی آن بپاشید. برنج آب کش را در قابلمه ریخته و روی حرارت ملایم بـه مدت ۴۵-۴۰ دقیقه دم بگذارید. هنگام سرو، برنج رابه صورت قالبی در ظرف بکشید.
طرز تهیه ته دیگ سیب زمینی
ابتدا سیب زمینیها را با رنده درشت رنده کنید. سپس سیب زمینیها را در آب سرد بگذارید. ۱۵ دقیقه کافی است و بعد از آن آبکش کنید. آب سیب زمینیها را کامل بگیرید و برای اطمینان از این کار با پشت قاشق سیب زمینیها را فشار دهید.
سیب زمینیها را با زردچوبه، نمک، زعفران دم کرده غلیظ مخلوط کنید. حالا کف قابلمه نچسب چدن، تفلون یا سرامیک مقداری روغن بریزید. ابتدا اجازه دهید روغن داغ شود سپس سیب زمینیهای رنده شده را کف قابلمه بریزید و صاف کنید. صبر کنید سیب زمینیها به مدت ۲ الی سه دقیقه خودشان را بگیرند سپس برنج یا ماکارونی را به قابلمه اضافه کنید و دم بگذارید (با این روش برنج کاملا سفید میماند و ته دیگ هم پر رنگتر میشود، اگر هم میخواهید برنج رنگ زرد زعفرانی به خودش بگیرید بلافاصله بعد از ریختن سیب زمینی رنده شده، برنج را هم در قابلمه بریزید که در این صورت ته دیگ هم کمرنگتر میشود).
یک روش دیگر این است که ابتدا چند ورقه سیب زمینی را کف قابلمه بچینید و سپس سیب زمینیهای رنده شده را روی آنها بریزید و بعد از ۲ الی سه دقیقه بعد برنج را یا ماکارونی را اضافه کنید. برای پخته و برشته شدن ته دیگ سیب زمینی ۴۵ دقیقه زمان لازم است. نکته مهم این است که برای قالبی درآوردن ته دیگ و برنج یا ماکارونی با هم باید برنج را کم کم روی سیب زمینیهای رنده شده بریزید و هر بار خوب با کفگیر فشار دهید.
اگر هم ته دیگ سیب زمینی را به صورت حلقهای ترجیح میدهید سیب زمینیها را به همین ترتیب در آب سرد بگذارید و آبکش کنید و با مواد گفته شده مزهدار کنید و کف قابلمه بچینید و باقی ماجرا که به ترتیب گفته شده در بالاست.
طرز تهیه ته دیگ چغندر
اگر برای ته دیگ از چغندر خام استفاده میکنید باید خیلی نازک «۳-۲ میلی متر» برش دهید، ولی درصورت استفاده از چغندر پخته، ورقهها را ضخیم تر «۶-۵ میلی متر» برش دهید.
چند قاشق روغن کف قابلمه ریخته و روی حرارت ملایم قرار دهید تا گرم شود، سپس مقداری نمک بـه آن اضافه کنید. ورقههـای چغندر را ته قابلمه بچینید و برنج آب کش را روی آن بریزید. پس از دم کردن برنج، ۴۵-۴۰ دقیقه صبر کنید تا ته دیگ روی حرارت ملایم عمل آید.
همه چیز درباره ته دیگ
از هر چـه بگذریم سخن ته دیگ خوشتر اسـت. آشپزهای حرفهای و پزشکان تغذیه در مورد تهدیگ هزار و یک توصیه میکنند که مردم نسبت بـه ضرر و زیان آن آگاه شوند و این خوراکی خوشمزه را جایگزین هر غذایی نکنند اما هنوز که هنوز اسـت هنگام کشیدن دیس برنج، همه ی منتظر آخرش هستند. انگار تهدیگ از گوشت خورشتی هم مهمتر میشود.
باوجود رژیمهـای فراوان و نگرانیهـای بسیاری از افراد در مورد چاقی اما همه ی در نهایت سراغ «اصل کاری» را میگیرند و ظرف ته دیگ دست بـه دست دور سفره میگردد تا هرکسی سهمش را از گل غذا بردارد. میخواهید اطلاعاتتان را در مورد این خوراکی هوس انگیز کامل کنید و دستور پخت چند تهدیگ خاص و بـه اصطلاح مجلسی را یاد بگیرید؟
هرچه چرب تر بهتر!
در مورد چگونگی بـه وجود آمدن تهدیگ و وارد شدن این غذا بـه سفره زیبای ایرانی، روایتها بسیار اسـت. در لغتنامه دهخدا تهدیگ با نام بنکران هم آمده اسـت اما روایتی که بیش از بقیه نقل شده آن اسـت که روزی میان خدم و حشم یکی از پادشاهان قاجار، بر سر باقی مانده غذا در تهدیگ دعوا میافتد و هرکسی قصد برداشتن سهمی از چربترین قسمت غذا را داشته اسـت.
ماجرای دعوا بـه گوش سلطان میرسد و زمانی که علت را میفهمد، برای خوردن این قسمت از غذا مشتاق میشود. مگر کسی پیدا میشود که دست رد بـه دیس تهدیگ بزند؟ ته دیگ بـه پیشغذای سلطان تبدیل میشود و از همان زمان جای خودش را مثل یک سوگلی میان سفره ایرانی پیدا میکند.
باورهای قدیمی در مورد ته دیگ
حتماً بـه یاد دارید که هنگام خوردن ته دیگ، قدیمیها بـه یک باور عامیانه اشاره میکنند که «اگر تهدیگخور هستید، شب عروسیتان حتماً باران یا برف میبارد.» ریشه این باور بـهطور دقیق مشخص نیست اما نقل اسـت که اهالی شمال کشور بیشتر بـه آن باور دارند و حتی این موضوع رابا گویش شیرین خود مطرح میکنند.
بعضی هم معتقدند که این باور بـه یک سنت هندو ربط دارد و از آنجا بـه کشور مـا کشیده شده اسـت. هندوها معتقدند که بارش باران در روز عروسی برای زوج شانس میآورد ودر باورهای عامیانه مـا این موضوع رابه خوردن یا دوست داشتن تهدیگ ربط دادهاند.
این خواستنی خطرناک
فرقی نمیکند برنج آبکش شده اسـت یا شـما آن رابه شکل کته طبخ میکنید. در نهایت سادهترین نوع ته دیگ، با حرارت ملایم ته قابلمهتان بـه جا میماند. این تهدیگ پرطرفدار مضرات فراوانی دارد. پزشکان تغذیه میگویند مواد غذایی در دسترس حرارت بالا، ارزش و فواید خودرا از دست میدهند.
سرطان معده، سوزش و نفخ هم دیگر مشکلاتی هستند که با مصرف این خوراکی هیجانانگیز، احتمال دارد گریبانتان را بگیرد. ضمن آنکه امکان دارد خشکی و سختی ته دیگ باعث زخم شدن دیواره معده، مری و حتی دهان شود. گرچه نتایج تحقیقات مشخص نیست اما شایدد علت شیوع بیماریسرطان بدلیل علاقه بیشتر از حد بـه ته دیگ اسـت.
پرخاصیت ها را چاشنی کار کنید
متخصصان تغذیه این روزها دستور بـه حذف این بشقاب رویایی از سر سفره را نمیدهند اما با کنترل اشتها و کم کردن میزان مصرف میتوان از بروز مشکلات جدی آن جلوگیری کرد. ضمن آنکه اضافه کردن بعضی مواد بـه ارزش غذایی آن میافزاید و تهدیگ را از نقش یک خوراکی بیخاصیت بیرون میآورد. استفاده از مغزهای مختلف مثل آفتابگردان، تخمه کدو، کنجد یا حتی زیره میتواند خواصی بـه آن بیفزاید.
سبزیجاتی مثل کاهو، اسفناج، برگ مو یا جعفری هم تهدیگ متفاوت و جذابی دارند. این نکته را فراموش نکنید که میزان حرارت برای تهیه این نوع از تهدیگها بسیار ملایم و کم باشد چون احتمال سوختن و بـه وجود آمدن یک لایه کربن زیاد اسـت. ضمن آنکه سبزیجات میزان بیشتری روغن رابه خود جذب میکنند. پس در مقدار چربی مصرفی نهایت دقت رابه خرج دهید تا در نهایت ته قابلمه مقدار زیادی روغن باقی نماند.
بهترین روغن برای ته دیگ
اگر شـما هم جزو آن دسته افرادی هستید که برای درست کردن ته دیگ، هر روغنی دم دستتان باشد استفاده میکنید، بهتر اسـت تجدید نظر کنید. از خواص شگفتانگیز روغن کنجد چقدر میدانید؟ روغن کنجد ازآن دسته چربیهایی اسـت که برای هر سه گونه مصرف مورد استفاده قرار میگیرد. پس از سرخ کردن خوراکیها با آن واهمه نداشته باشید. ضمن اینکه این روغن را میتوانید چاشنی باقی غذاها و سالاد کنید.
روغن کنجد میتواند شـما را از بیماری شایع این روزها، سرطان دستگاه گوارش، در امان نگه دارد و شـما را از شر یبوست خلاص کند. علاوه برآن، از روغن ذرت هم میتوانید استفاده کنید اما این نوع روغن بـه دلیل داشتن امگا ۶ بیشتر از امگا ۳ کمتر مورد توجه اسـت. ضمن آنکه بعضی از متخصصان تغذیه روغن زیتون را برای سرخ کردن توصیه نمیکنند و بر این باورند که این روغن برای استفاده روی غذاها و انواع سالاد مناسبتر اسـت.
راز ته دیگ طلایی
زعفران باید بـه جزء جداناپذیر تهدیگ شـما تبدیل شود. کافی اسـت دمکرده زعفران رابه همراه کمی آب و روغن تهدیگ بـه جوش بیاورید و بعد برنج یا مواد تهدیگتان را روی آن بریزید. این کار باعث میشود پیش از بسته شدن یک لایه قهوهای تیره یا سیاه روی تهدیگ، بـه رنگ پرابهت طلایی دست یابید. با زعفران یا حتی کمی زردچوبه میتوانید تا حدودی دوز سلامتی تهدیگ را بالا ببرید.
ضمن آنکه زعفران عطر و بوی خوشایندی هم بـه غذای شـما میدهد و نشاطآور اسـت. زردچوبه هم معدهتان را تقویت میکند و خواص ضدسرطانی دارد. علاوه بر این بعضی از انواع تهدیگ، مثل تهدیگ کدو حلوایی یا لبوی ورقه شده، بـهطور طبیعی رنگ زیبایی بـه تهدیگ شـما میبخشد و دیگر نیاز نیست بـه مدت طولانی آنرا روی شعله نگه دارید.
ارزش غذایی یک سهم از ته چین
بدیهی اسـت کـه ارزش غذایی در دستور پخت هـای مختلف، متفاوت خواهد بود اما این میزان برای یک سهم ته چین «حدود یک برش ۱۰ در ۱۰، با ارتفاع ۶ تا ۷ سانتی متر» اسـت و با کم و زیاد شدن هر یک از مواد متشکله میزان ارزش غذایی متغیر خواهد بود.
ته چین را جایگزین کنید
باید بـه جرات گفت که تهچین نسخه اصلاح شده تهدیگ اسـت. میزان خطر و عیب و ایراد در تهچین بـه مراتب کمتر از تهدیگ اسـت. پایه اصلی همه ی تهچینها ماست و تخممرغ اسـت و مثل همیشه زعفران هم چاشنی کار میشود. شاید تهچین بـه قدر تهدیگ ترد و پر سرصدا نباشد اما بـه توصیه متخصصان بهتر اسـت این خوراک جایگزین تهدیگ شود.
ارزش غذایی و میزان انرژی در یک قطعه ته چین یا تهدیگ کاملا بستگی بـه میزان استفاده از مواد دارد اما بـهطور میانگین و معمول میتوان گفت که یک شماره تهدیگ نان بـه اندازه مربع ۱۰ × ۱۰، ۷۵ کالری دارد در حالی که یک قاشق تهچین دارای ۴۰ کالری اسـت. ته چین بافت نرمتری دارد ماست و تخممرغ خواص خود رابه آن بخشیدهاند و طبق معمول ارزشهـای غذایی مواد در آن حفظ میشوند.
تهچین انواع مختلف و متنوعی دارد و بسیاری از شهرهای کشورمان نوع متفاوتی ازآن را درست میکنند. کافی اسـت یک بار دست بـه کار شوید و تهچین همدانی یا ته چین مرغ و بادمجان شیرازی را امتحان کنید. ضمن آنکه شـما با روش پخت ته چین میتوانید دیگچه مشهدی را درست کنید که یک دسر سنتی و محلی مشهد بـه حساب میآید.
ته دیگ با طعم سبزیجات
استفاده از برگ گیاهان برای تهدیگ دیگر درحد یک ترفند نیست و بسیاری این روش رابه کار میگیرند امّا شاید برایتان جالب باشد که میتوانید از رنده شده پیاز، سیب زمینی ،کدو و بادمجان برای درست کردن ته دیگ استفاده کنید. ضمن آنکه تره فرنگی، باقالی و حتّی زیتون سبز و سیاه هم ته دیگهـای خوش آب و رنگی بشما تحویل میدهند.
گردآوری و تنظیم: صبح من
اخبار «صبح من» را در بله و ایتا دنبال کنید:
کانال «صبح من» در بله:
https://ble.ir/sobheman
کانال «صبح من» در ایتا:
https://eitaa.com/Sobheman