«صبح من» با مسائل مذهبی: انتخاب نام نیکو برای فرزند، از جمله حقوق و تکالیف مهمی است که بر عهده پدر و مادر گذاشته شده است. نام، اولین هدیه‌ای است که از طرف والدین به فرزندشان داده میشود و در سرنوشت و هویت او نقش بسزایی دارد.
به گزارش مجله خبری «صبح من»، در اسلام، تأکیدات فراوانی بر انتخاب نام نیکو برای فرزندان شده است. در روایات و احادیث متعددی از پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) اهمیت این موضوع بیان شده است.
اهمیت نامگذاری فرزند از نظر قرآن و احکام اسلامی
از جمله مستحبات و حقوقی که کودک تازه متولد شده برعهده والدین دارد، انتخاب نام شایسته و نیکو است، نام نیکو، بهترین هدیه‌ای است که هر نوزاد در روزهای اوّل زندگی دریافت میکند، نام هرکس همیشه با اوست و از او جدا نمیشود و همواره در شخصّیت فردی و اجتماعی‌اش مؤثر است لذا دارای اهمیت است. انتخاب نام شایسته برای کودک از چنان اهمیّتی برخوردار است که مستّحب است نوزاد پسر را تا روز هفتم محمّد بنامند، پس از آن اگر خواستند، نامش را تغییر دهند.
انتخاب نام نیکو برای فرزند، از جمله حقوق و وظایف مهمی است که بر عهده پدر و مادر گذاشته شده است. نام نیکو، هدیه‌ای ارزشمند برای فرزند است که می‌تواند در طول زندگی او، تأثیرات مثبت و ماندگاری داشته باشد.
در اسلام، تأکیدات فراوانی بر انتخاب نام نیک برای فرزندان شده است.
امیرالمؤمنین (ع) از حضرت محمد (ص) نقل میکند که فرموده است: «قٰالَ رَسُولَ الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): اِنَّ اَوَّلَ مٰا یَنْحَلُ اَحَدُکُمْ وَلَدَهُ الاِسْمُ الْحَسَنُ فَلْیُحْسِنْ اَحَدُکُمْ اسْمَ وَلَدِهِ». اوّلین هدیه‌ای که هر یک از شما به فرزندش می‌بخشد نام خوب است، پس نام نیکو برای فرزندان خود انتخاب نمایید.
امام رضا (ع) می فرمایند: «اَوَّلَ ما یَبَرُّ الرَّجُلُ وَلَدَهُ اَنْ یُسَمِّیَهُ بِاسْمِ حَسَنِ، فَلْیُحْسِنْ اَحَدُکُمُ اسْمَ وَلَدِهِ». نخستین احسان و نیکی که پدر در حق فرزندش روا می‌دارد، انتخاب نام زیبا برای اوست، پس لازم است هر یک از شما نام نیکو برای فرزند خود انتخاب کند.
احادیث درباره نامگذاری کودک
حضرت محمد (ص): حق فرزند بر پدرش سه چیز است : ۱- نام نیکو برای او انتخاب شود ۲- به او نوشتن بیاموزد ۳- هنگامی که بالغ شد او را همسر دهد. مکارم اخلاق صفحه ۲۲۰
مردی خدمت رسول خدا (ص) رسید و پرسید ، حق فرزندم بر گردن من چیست ؟ پیامبر اکرم (ص) فرمود : نام نیکو بر او گذاری و ادب بیاموزی و او را در جای خوبی قرار دهی ، ( یعنی نام نیک ، تربیت صحیح و شغل مناسبی برای او انتخاب کنی). مکارم اخلاق صفحه ۲۲۰
امام کاظم (ع): نخستین نیکی مرد به فرزندش ، انتخاب نام نیکو برای اوست ، پس هرکس باید نام زیبا برای فرزندش انتخاب کند. وسائل الشیعه جلد۱۵ صفحه ۱۲۲
رسول اکرم (ص): برادران دینی خود را با بهترین نام آنان صدا بزنید و آنان را با لقبهای ( زشت ) نخوانید. کنزالعمال ، جلد ۱۶ ، صفحه ۴۲۱ ، حدیث ۴۵۲۱۹
پیامبر (ص) فرمودند: فرزندان خود را به نام پیامبران نامگذاری کنید ، و نیکوترین نامها عبدالله و عبدالرحمن است. مکارم اخلاق صفحه ۲۲
به امام صادق (ع) گفته شد: ما نام شما و نام پدران شما را برای خودمان انتخاب میکنیم ، آیا این کار به حال ما مفید خواهد بود ؟ امام (ع) فرمود : آری به خدا قسم مگر دین جز دوستی و محبت چیز دیگری است ؟ ( یعنی این عمل ، اظهار دوستی و محبت نسبت به اهل بیت (ع) است ). ثواب الاعمال و عقاب الاعمال صفحه ۳۰۰
امام حسین (ع) فرمود: اگر صد فرزند برای من متولد شود ، دوست دارم نام هر یک از آنان را جز علی نگذارم. روضه المتقین ، نشر بنیاد فرهنگ اسلامی ، جلد ۸ ، صفحه ۶۲۵
امام کاظم (ع) فرمود: در خانه ای که نام محمد ، احمد ، علی ، حسن ، حسین ، جعفر ، طالب ، عبدالله و فاطمه از زنان باشد ، فقر و تنگدستی به آن خانه وارد نمیشود. وسائل الشیعه جلد ۱۵ صفحه ۱۲۹
امیرمومنان علی (ع) فرمودند: هیچ خاندانی نیست که در میان آنان نام پیامبری باشد جز اینکه خداوند فرشته ای را بر می انگیزد که صبح و شب آنان را بستایند. ثواب الاعمال و عقاب الاعمال صفحه ۳۰۱
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: هیج سفره گسترده نشد که کسی به نام احمد یا محمد بر سر آن نشسته باشد مگر اینکه آن منزل در هر روز دو بار مورد تقدیس واقع شود. وسائل الشیعه جلد ۱۵ صفحه ۱۲۷
امام رضا (ع) فرمودند: خانه ای که در آن نام محمد باشد ، صبح و شام اهل آن خانه به خیر و نیکی خواهد بود. وسائل الشیعه جلد ۱۵ صفحه ۱۲۷
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: اگر برای کسی چهار فرزند متولد شود ، یکی از آنان را به نام من نامگذاری نکند به من جفا کرده است. وسائل الشیعه جلد ۱۵ صفحه ۱۲۶
امام باقر (ع) به فرزند خردسالی فرمود: نام تو چیست؟ او پاسخ داد : محمد.امام سوال کرد : کنیه ات چیست ؟ گفت : علی.امام (ع) فرمود : تو به شدت از شیطان دور شده ای ، زیرا شیطان هنگامی که بشنود کسی صدا میزند ای محمد یا ای علی ! ، آب میشود همانگونه که مس آب میشود. وسائل الشیعه جلد ۱۵ صفحه۱۲۶
امام باقر (ع) فرمودند: شیطان هنگامی که نام یکی از دشمنان ما را کسی صدا کند و او بشنود ( از خوشحالی ) به جنب و جوش درمیآید و فخر میفروشد. وسائل الشیعه جلد ۱۵ صفحه ۱۳۰
امام باقر (ع) از پدرانش نقل میکند که فرمودند: رسول خدا (ص) نامهای زشت مردان و شهرها را تغییر میداد. وسائل الشیعه جلد ۱۵ صفحه۱۲۴
رسول خدا (ص) فرمودند: کسی که شخصی را به غیر نام خودش { با القاب زشت } صدا کند ، فرشتگان ، او را لعنت میکنند. کنزالعمال جلد ۱۶ صفحه ۴۲۰ حدیث ۴۵۲۱۱
انتخاب نام فرزند به عهده ی کیست؟
شاید این سوال خیلی از شماها باشد که انتخاب‌کنندۀ نام فرزند چه کسی است؟ پدر؟ مادر؟ و یا هر دو با مشورت هم؟ نظر اسلام در این باره چیست؟
شاید دیده باشید افرادی را که نام شناسنامه‌ای آنها با نامی که در خانواده صدایشان میکنند متفاوت است. در بیشتر مواقع، علت این دوگانگی این است که والدین بر سر یک نام مشترک نتوانستند به تفاهم برسند و خواستند با این روش، رفع اختلاف کنند.
همین الان هم وقتی مادری فرزندش را در زایشگاه به دنیا می‌آورد آن کسی که باید پای گواهی تولد فرزند را امضا کند تا ثبت احوال بتواند بر مبنای آن، شناسنامه صادر کند، پدر است در حالی که مادر نیز بر فرزند، حق حیات دارد.
طبق ماده ی شانزدهم قانون ثبت احوال، مصوب ۱۳۵۵/۰۴/۱۶ مجلس شورا، اعلام و امضاء سند ثبت ولادت به ترتیب به عهده پدر و در صورت غیبت پدر، بر عهده ی مادر است.
این قانون، برگرفته از مبانی شریعت اسلام است. طبق قانون شرع، در نامگذاری فرزندان، پدر به دلیل قیمومیت (سرپرستی) و همین‌طور مالکیت، مقدم بر مادر است اما بعد از پدر، نخستین کسی که صلاحیت این کار را دارد، مادر است و بعد از او، نوبت به دیگران (وصی، قیم، امین، اشخاصی که قانونا نگهداری فرزند را به عهده دارند و…) می‌رسد.
پیامبر خدا صلى‌الله علیه وآله: نخستین چیزى که هر یک از شما به فرزندش پیشکش مى‌کند، نام نیکوست. بنابراین، هر کدام از شما، نامى نیکو بر فرزند خویش نهد
در قرآن، آیه‌ای وجود دارد که مبنای بسیاری از احکام حقوق خانواده است؛ آیه ی ۲۳۳ سوره بقره. در این آیه از پدر با عبارت «عَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ؛ کسی که فرزند برای اوست» تعبیر شده است. از این تعبیر این‌طور می‌فهمیم که اگر چه مادر حق حیات بر گردن فرزند دارد اما پدر، مالک فرزند است و طبق قاعده ی کلی مالکیت در حقوق اسلام، مالک بر مِلک خود سلطه دارد و می‌تواند در امور مرتبط با شئونات مِلکش، اعمال مالکیت کند. نامگذاری، یکی از شئونات مربوط به فرزند است، و طبق این قاعده، پدر نسبت به این شأن، سزاوارتر از هر کسی حتی مادر است.
تغییر نام
در صورتی که نامی که برای فرزند انتخاب شده است، معنای زشت یا نامناسبی داشته باشد، یا به هر دلیلی والدین از آن نام رضایت نداشته باشند، می‌توانند نام فرزند را تغییر دهند.
چه اسمی برای فرزند انتخاب شود بهتر است؟
اسم و نام بیانگر مسمی و صاحب آن است و هر گاه اسم تلفظ می شود صاحب آن اسم به ذهن انسان می آید، بنابراین لازم است برای افراد و مواردی که اسم انتخاب می کنیم، اسم خوب انتخاب کنیم. در روایات آمده است درست ترین نام آن است که بر بندگی دلالت نماید؛ همچنین بهترین اسامی، نام پیامبران (ص) است.
چرا امام حسین (ع) نام تمام پسرانش را علی گذاشت؟
دشمنان اسلام و اهل بیت(ع) مى خواستند نام «على» از اذهان مردم فراموش شود، ولى فرزندان على(ع) سعى داشتند این نام هر چه پررنگ تر در سینه ها نقش بندد، به همین دلیل امام حسین(ع) نام «على» را براى همه فرزندانش برگزیده بود، تا خارى در چشم دشمنان باشد.
بیشر بخوانید:
- راز عدد چهل در اسلام
- اثرات معجزه گونه وضو و نماز بر بدن و درمان بیماری‌ها
- چرا عید غدیر، بالاترین عید اسلام است؟
- چرا باید نماز ظهر و عصر را با صدای آهسته خواند؟
آیا نام حسنین (ع) سابقه ای در بین اعراب آن زمان داشته است؟
به گفته برخى از مورّخان، مردم عرب، پیش از ولادت فرزندان حضرت زهرا(س) با نام حسن و حسین آشنا نبودند و این دو نام از نام های بهشتی هستند که از جانب خداوند بر پیامبر(ص) وحى شد تا آن دو بزرگوار را به آن نام نهد.
اخبار «صبح من» را در بله و ایتا دنبال کنید:
کانال «صبح من» در بله:
https://ble.ir/sobheman
کانال «صبح من» در ایتا:
https://eitaa.com/Sobheman
