«صبح من» با زندگی: از دغدغه‌های این روزهای والدین، تغذیه و میان وعده‌های مناسب و سالم برای فرزندان محصلشان است. خوراکی‌هایی که هم سیر کننده، هم سالم و دارای ارزش غذایی باشند. به خصوص این روزهای پاییزی که خطر ابتلا به انواع و اقسام ویروس‌ها وجود دارد، بنابراین دانش‌آموزان نیازمند داشتن یک سیستم ایمنی سالم و قوی هستند. از آنجا که گاه زمان زیادی صرف حضور در مدرسه می شود و در این فرصت فعالیت‌های ذهنی و حرکتی بسیاری صورت می‌گیرد تغذیه‌ای که برای دانش آموزان در نظر گرفته میشود باید انرژی‌بخش و متناسب با فعالیت‌های آنها باشد.
به گزارش مجله خبری صبح من، دکتر «الهام پارسا»، پزشک و متخصص طب سنتی در پاسخ به این دغدغه والدین می‌گوید:« چیزی که برای بچه‌ها اهمیت دارد این است که از شش دسته غذایی یعنی میوه، سبزیجات، لبنیات، گوشت، غلات و دانه‌های روغنی به‌اندازه در برنامه غذایی شان وجود داشته باشد.» او همچنین تأکید می‌کند: قند، چربی و نمک تا حد ممکن باید از برنامه غذایی دانش‌آموزان حذف شود یا به حداقل ممکن برسد. همچنین مصرف خوراکی‌هایی همچون شیرکاکائو، کیک‌ها و آب‌میوه های صنعتی، چیپس و پفک که جزء خوراکی‌های مضر تلقی می‌شوند و همچنین سیب‌زمینی سرخ‌کرده به‌دلیل داشتن روغن و نمک و ساندویچ‌های سنگین از قبیل ماکارونی و اولویه نیز به‌هیچ‌وجه برای میان وعده‌های دانش‌آموزان در مدرسه توصیه نمی‌شود.
چرا ساندویچ ها و غذاهای سنگین برای میان وعده توصیه نمی شوند
پزشک متخصص طب سنتی می‌گوید: « بچه‌ها در میان وعده‌ها و زنگ‌های تفریح نباید از ساندویچ‌ها و مواد غذایی خیلی سنگین استفاده کنند، چراکه در این زمان‌های کوتاهی که برای تفریح و استراحت در نظر گرفته میشود هم می‌خواهند فعالیت‌های حرکتی داشته باشند و گاه بازی و بدوبدو کنند و هم مقداری خوراکی، آب و نوشیدنی بخورند.
خوردن این ساندویچ ها و مواد غذایی سنگین باعث اختلال در هضم میشود، زیرا در این زمان کوتاه به‌دلیل انجام فعالیت‌های حرکتی، جریان خون به‌جای آن‌که به سمت سیستم گوارشی و هضم غذا برود به سمت سیستم عضلانی و اسکلتی حرکت می‌کند و درنتیجه دانش‌آموزان دچار یبوست، نفخ، درد و سوزش معده و رفلاکس می‌شوند و در کنار تمام این‌ها خواب‌آلودگی و خستگی و درنتیجه بازدهی پایین برای یادگیری به وجود خواهد آمد.
خوردن میوه را برای فرزندانمان خوشمزه و دوست داشتنی کنیم
یکی از ۶ دسته مواد غذایی مهم و ضروری برای بدن میوه ها هستند که می‌توانند داشتن بدنی سالم را تضمین کنند. دکتر پارسا معتقد است: از آنجا که به‌طور کل در طول روز بچه‌ها ۳ تا ۴ واحد (یک نوع میوه متوسط مثل سیب، گلابی، نارنگی و…) میوه نیاز دارند خوردن یکی دو واحد در زمان حضور در مدرسه می‌تواند بسیار مفید باشد. البته باید تلاش کنیم با ایجاد تنوع و ارائه شکل‌های مختلف و متنوع این تغذیه مفید را برای فرزندانمان دوست‌داشتنی تر و خوشمزه‌تر کنیم. به طور مثال می‌توانیم میوه‌هایی مثل سیب، گلابی، موز و مواردی از این قبیل را تکه‌تکه کنیم و به صورت جداگانه یا مخلوط (سالاد میوه) در ظرف‌های کوچک بریزیم تا خوردنشان برای دلبندانمان راحت‌تر و جذاب تر باشد. همچنین از پوره میوهها در بسیاری از موارد می‌توان به عنوان تغذیه استفاده کرد. مثلاً پوره سیب یا کدوی حلوایی که جزء موارد بسیار مناسب به‌خصوص در فصل سرما تلقی میشود و می‌تواند سیستم ایمنی بدن را بسیار تقویت کند. برای خوش‌طعم کردن آنها هم میشود از گلاب و زعفران استفاده کرد.
آب‌میوه‌های طبیعی هم شکل دیگری از مصرف این دسته غذایی است که باید به عنوان یک میان وعده مناسب در نظر گرفت. همچنین می‌توان برای تنوع بیشتر از کمپوت میوهها هم استفاده کرد.«پارسا» متخصص طب سنتی در کنار این توضیحات به دانش‌آموزان توصیه می‌کند به دلیل خواص فوق العاده سیب حتماً روزی یک عدد از این میوه به‌صورت فالوده، پوره و یا هر شکل ممکن میل کنند. او پیشنهاد می‌دهد هویج و کرفس را هم برای تنوع در سبد غذایی فرزندانمان بگذاریم، زیرا خیلی از بچه‌ها تردی ساقه‌ی کرفس را دوست دارند و اگر آنها را خوب بشوییم، پوست بکنیم و تکه‌تکه کنیم می‌توانند میان وعده ای خوب، مناسب و جذاب باشند. انار شیرین هم به‌صورت دانه کرده با گلاب یا گلپر( بسته به ذائقه و میل فرزندان) یک میان وعده مناسب است .
تنقلات سالم، تضمین سلامتی
حرف از تنقلات که به میان می‌آید ناخواسته ذهن بسیاری از ما به سراغ چیپس، پفک، شکلات و … می‌رود. «پارسا» عضو انجمن طب سنتی ایران برای تغذیه و میان وعده فرزندان تنقلات را نیز پیشنهاد می‌دهد، اما تنقلات سالم که قرار است برای فرزندانمان انرژی‌بخش باشد و داشتن بدنی سالم همراه با قوای فکری و حرکتی برای گذراندن ساعات حضور در مدرسه را فراهم کند. از جمله این تنقلات پسته، مویز، گردو، بادام، فندق و امثال این‌ها هستند. این پزشک متخصص می‌گوید: «در طب سنتی مصرف بادام بسیار تجویز و توصیه میشود. البته متأسفانه به‌دلیل قیمت بالا تهیه آن، گاه برای خانواده‌ها دشوار است، اما پیشنهاد میشود که در هر حدی که ممکن است حتی دو سه‌تا دانه در روز مصرف این دانه مغذی را برای فرزندان درنظر بگیریم.چراکه برای تقویت سیستم ایمنی و حافظه بسیار مؤثر است.
همچنین ذکر یک نکته ضروری است؛ کسانی که مشکل هضمی و یبوست دارند باید پوست قهوه‌ای بادام را بکنند و هنگام صبح آن را به‌صورت سفید مصرف کنند خوردن بادام به‌صورت شیر بادام هم بسیار تأکید میشود و ازجمله خوراکی‌هایی است که اگر فرزندان دیرتر تعطیل می‌شوند خوب است که همراهشان باشد و از ضعف جلوگیری می‌کند. نخودچی، کشمش و نخود برشته و سویق‌ها هم از موارد توصیه‌شده هستند. همچنین جوانه‌ها می‌توانند به‌عنوان یک خوراکی مناسب و مقوی برای زنگ‌های تفریح در نظر گرفته شوند که هم به‌صورت معمول و هم پودر ( در آفتاب خشک کرده و به‌صورت پودر دربیاوریم) قابل مصرف هستند. به طور کلی والدین عزیز در نظر بگیرند که وجود تنوع در شکل خوراکی ها محرک خوبی برای ذوق و اشتهای فرزندان برای مصرف تغذیه‌های سالم است و نباید غذا و تنقلات سالم هر روز به یک شکل مشخص تکرار شود.
به جای منع کردن جایگزین بدهیم
در کنار تمام این توصیه‌ها گاه برخی از دانش‌آموزان دوست دارند که از تنقلات ناسالمی همچون چیپس و پفک استفاده کنند. بهتر است به جای منع فرزندان از خوردن این خوراکی ها، جایگزینی در اختیار آنها قرار دهیم. مثلا با استفاده از سویق‌هایی که با کمی ادویه طعمی مثل پفک دارند، چیپس‌های خانگی (البته مصرف زیاد از حد از این محصولات هم به دلیل نمک، ادویه و روغن موجود، توصیه نمی‌شود)، همچنین میوه‌های خشک که به‌صورت چیپس درست می‌شوند و یا کشک های ورق ورق شده و نازک که آنها را نیز به این شکل درست کرده‌اند، شاید بتوان مقداری از تمایل دانش‌آموزان به خوردن این خوراکی های مضر را تأمین کرده و آنها را راضی کرد.
توصیه هایی به بعد از ظهری ها
به گفته «پارسا»، پزشک و متخصص طب سنتی ساعت ۱۲/۵ _۱۲ ازنظر طب سنتی ساعت مناسب برای ناهار است. زیرا با توجه به فعالیت ذهنی و بدنی حدود ساعت ۱۲ تا یک بعد از ظهر اشتهای واقعی ایجاد میشود و در طب سنتی بر روی آن تأکید فراوان شده‌است. اگر اشتهای واقعی ایجاد شود حتماً باید غذا میل شود و نباید به تأخیر بیفتد. از آنجا که زمان زیادی می‌گذرد تا دانش‌آموزان و یا دانشجویانی که در ساعات بعدازظهر سر کلاس حاضر می‌شوند به منزل برسند و سر سفره غذا بنشینند، توصیه میشود که حتماً میان وعده‌های آنها کامل‌تر از افراد دیگر باشد. مثلا ساندویچ‌های ساده و غذاهایی مثل شیربرنج، فرنی و شله زرد که اگر در یخچال نگهداری و سفت شده باشند می‌توان آنها را در ظرف‌های دربسته گذاشت و برای دانش‌آموزان کلی انرژی‌بخش هستند.( که البته این موارد برای همه دانش آموزان توصیه می شود و اختصاص به بعد از ظهری ها ندارد.)
انواع ساندویچ ها برای میان وعده
به توصیه پارسا، ساندویچ‌ها می‌توانند غذاهایی مانند مرغ و یا انواع کوکوها باشند و در زنگ‌های تفریح که فعالیت بدنی کمتر است مصرف شوند. ازجمله ساندویچ‌های ساده‌تر هم می توان نان و عسل همراه با مقداری کره (یا بدون کره)، نان و مربا، نان و شیره انگور و حتی نان و پنیر را در نظر گرفت. البته پنیر ازجمله خوراکی‌هایی است که در طب سنتی اصراری به مصرف آن وجود ندارد، ولی هر از چندگاهی می‌توان از آن به همراه گردو و یا سیاه‌دانه به‌عنوان تغذیه استفاده کرد.
نکته: ( چنانچه به‌طور مداوم از پنیر بخصوص بدون سیاه دانه و گردو استفاده شود مضر و سبب بروز بیماری هایی خواهد بود)
پزشک متخصص طب سنتی با اشاره به این نکته که برای افرادی که بعد از ناهار سر کلاس درس حاضر می‌شوند لزومی ندارد که حتماً وعده اصلی ناهار باشد تأکید می کند بهتر است این افراد، که این وعده را سبک‌تر مصرف کنند و شام را وعده اصلی در نظر بگیرند. همچنین اگر غذای کامل‌تری به‌عنوان شام مصرف میشود باید بین این وعده تا خواب حداقل ۲ الی ۳ ساعت فاصله در نظر گرفته شود.
با ایجاد حس مثبت خوراکی ها خوشمزه تر و مفید تر می‌شوند
پارسا در پایان به اهمیت ایجاد حس مثبت در فرزندان اشاره می‌کند و می‌گوید: «باید به اعراض نفسانی فرزندانمان هم توجه کنیم و با روش‌های متفاوت و از سر ذوق و سلیقه این اعراض را تحریک کنیم تا به این صورت بدن سود بیشتری از این غذاهای سالم ببرد.» او به‌طور مثال ذوق و سلیقه یکی از مادران و بازتاب عمل او در فضای مجازی اشاره می‌کند و می‌گوید:« این مادر خوش ذوق و با توجه ساندویچ‌ها را در کاغذ روغنی می‌پیچد و با نوشتن جملاتی همچون؛ «موفق باشی»، «دوستت دارم» و عکس‌ها و تصاویر شاد، حس مثبت و روحیه‌ای فراوان را در فرزندش ایجاد می‌کند و لذت او را برای خوردن غذا و انرژی بخشی آن تغذیه را برای او چندین برابر می‌کند.» این پزشک و متخصص طب سنتی تأکید می‌کند اگر همراه غذا این حس مثبت وجود داشته باشد قطعا بدن بیشتر می تواند از فواید آن سود ببرد.
