«صبح من» با نجوم: برای نیم قرن، دانشمندان رویای تماشای انفجار آتشفشانهای زهره را داشتند. این جهنم سوزان زیر ابرهایی سمی از دیدهها پنهان است، اما مأموریتهای فضایی گذشته نشان دادهاند که سطحش مملو از پدیدههای آتشفشانی است و حالا، به لطف حافظه مستند یک فضاپیما که مدتهاست مرده، دانشمندان طلایی علمی را استخراج کردهاند: آنها شاهد تغییر شکل، گسترش و پرشدن یک شکاف زهره با سنگهای مذاب بودهاند.
به گزارش صبح من، «رابرت هریک» (Robert Herrick)، دانشمند علوم سیارهای دانشگاه آلاسکا فیربنکس و یکی از دو نویسنده پژوهش اخیر، میگوید: «شرط میبندم این یک انفجار دریاچه لاوا بود.»
هریک و همکارش گشودگی آتشفشانی را در یک سمت آتشفشان غولپیکر مات مونز (Maat Mons) در تصاویر راداری فضاپیمای ماژلان ناسا در سال ۱۹۹۱ دیدهاند.
«استیون کین» (Stephen Kane)، اخترفیزیکدان سیارهای در دانشگاه کالیفرنیا ریورساید که در این پژوهش نقشی نداشته، میگوید: «این یکی از قانعکنندهترین شواهدی است که دیدهام.»
نتایج باعث حیرت جامعه علمی شده است. متخصصان انتظار داشتند که انفجارهای آتشفشانی را روی مریخ کشف کنند، اما نه پیش از آن که دو فضاپیمای پیشرفته و مجهز به سیستمهای راداری نافذ ابر — VERITAS ناسا و EnVision اروپا — در اوایل دهه ۲۰۳۰ به زهره برسند.
شواهد فعالیت معاصر آتشفشانی در زهره دلالتهایی عمیق دارد. ترکیب و اندازه این سیاره بسیار شبیه زمین است، اما ذحایر قابلتوجه و باستانی آب آن — احتمالاً بهشکل اقیانوسها — مدتها قبل بخار شدند و سیاره در یک فاجعه اسرارآمیز در آتش فرورفت. تغییر اقلیم خارج از کنترل ناشی از فورانهای آتشفشانی متهم اصلی است. دانشمندان میتوانند با فهم فعالیتهای آتشفشانی امروزی زهره اطلاعات بیشتری درباره سرنوشتهای متفاوت زمین و خواهر سوزانش کسب کنند.
«پل برن» (Paul Byrne)، دانشمند سیارهای دانشگاه واشینگتن در سنت لوییس که بخشی از این پژوهش نبوده است، میگوید: «اگر بخواهید تنها سیاره هماندازه با زمین را که در کل کیهان میتوانیم به آن برسیم مطالعه کنید، زهره تنها گزینه است.»
یک بازشدگی در سمت شمالی کوه مات مونز، یکی از بزرگترین آتشفشانهای زهره، تغییر شکل داده و بزرگتر شده است که نشان میدهد این سیاره از لحاظ ژئولوژیکی فعال است. دو آتشفشان دیگر، اوتزا مونز و ساپاس مونز، در همان نزدیکی قرار دارند.
